کریستیانا فیگیرس، رئیس پیشین دفتر اقلیم سازمان ملل متحد در شهر بن آلمان، اوایل گفتمان پیترزبرگ پیرامون اقلیم را به یاد می آورد. در آن زمان در سال ۲۰۱۰، حامیان اقلیم و سیاستمداران مصمم، از عدم پیشرفت در مذاکرات بین المللی پیرامون اقلیم، مأیوس بودند.

چند ماه پیش از آن، در خزان ۲۰۰۹، کنفرانس جهانی اقلیم در شهر کوپنهاگن، پایتخت دنمارک با ناکامی شدیدی روبرو شده بود. آلمان که در رأس حکومت آن در آن وقت نیز انگلا مرکل قرار داشت، ابتکار عمل را در دست گرفته و از آن زمان تا کنون همه ساله گفتمان اقلیم را در کاخ پیترزبرگ در شهر بن برگزار می کند. این گفتمان به خاطر همین محل برگزاری آن، به نام «گفتمان اقلیمی پیترزبرگ» یاد می شود.

فیگیرس: «من از مرکل بسیار سپاسگزار بودم.»

گفتمان اقلیمی امسال قرار است به روز سه شنبه آغاز گردیده و تا روز جمعه ادامه یابد. پیش از این فیگیرس در یک کنفرانس ویدیویی با کلمات دوستانه ای به گذشته اشاره کرد: «پس از شکست مفتضحانه در کوپنهاگن، من مسئولیت بحث ها در کنفرانس های اقلیمی را به عهده گرفتم. من در آن زمان، به خاطر نقش رهبری کننده صدراعطم آلمان (انگلا مرکل) بسیار سپاسگزار بودم که فضا را برای این بحث های غیر رسمی ایجاد کرد، بحث های که در واقع برای مذاکرات (رسمی) بسیار سودمند بودند.» در آن زمان مرکل همچنان در سطح بین المللی با لقب "صدراعظم اقلیم" نیز یاد می شد. امروزه اما تنها شمار کمی به این نظر اند.

گرین پیس از انگلا مرکل شدیداً ناامید است

در این میان خود آلمان به شدت تحت فشار قرار دارد، تا برای حفاظت اقلیم کار های بیشتری را باید انجام بدهد. اخیراً جنیفر مورگان، رئیس سازمان گرین پیس انترنشنل، در برلین تلاش های انگلا مرکل برای کاهش انتشار گازهای گلخانه یی را به گونه انتقادی ارزیابی کرد: «پس از ۱۶ سالی که مرکل در رأس حکومت قرار دارد، آلمان نه در راستای حفاظت از اقلیم و نه هم برای تعادل اقلیمی که کره زمین به آن نیاز دارد، واقعاً پیشرفت کرده است. حالا حتی محکمه قانون اساسی آلمان در یک تصمیم تاریخی خود این مسأله را یادآور شده است.»

این عالی ترین محکمه در آلمان بخش های مهم قانون اقلیم آلمان را ناکافی خوانده و خواستار اصلاحات آن شده است. در اعلامیه محکمه آمده است که ترافیک در آلمان سبب انتشار بسیار زیاد گاز های مضر می گردد و برنامه انصراف از زغال سنگ به عنوان یک منبع انرژی تا سال ۲۰۳۸ بسیار دیر است.

به قول این محکمه، برای متعادل ساختن اقلیم که تا سال ۲۰۵۰ درنظر گرفته شده است، تا هنوز یک طرح مشخص وجود ندارد و این امر روی حقوق بنیادی نسل های آینده تأثیر می گذارد. کشور های زیادی از طرح تعادل اقلیم تا سال ۲۰۵۰ میلادی طرفداری کرده اند، که با آن تولید گاز های گلخانه یی باید تا حدی کاهش داده شود که به گونه طبیعی خنثی شده بتواند.

مرکل پیش از گفتمان اقلیمی تحت فشار قرار دارد

به این ترتیب مرکل در گفتمان اقلیمی پیترزبرگ، که برای آخرین بار در آن شرکت می کند، تحت فشار قرار دارد تا تعهدات مهمی را در قبال حفظ اقلیم انجام بدهد. قرار است مرکل به روز پنجشنبه (۶ می) در این نشست سخنرانی کند.

کشور های غنی، به شمول آلمان، از سال ۲۰۲۰ به این طرف می خواهند سالانه ۱۰۰ میلیارد دالر را برای عرصه حفظ اقلیم اختصاص بدهند. اما به اساس تخمین کارشناسان، تا کنون تنها ۸۰ میلیارد دالر جمع آوری شده است.

از همین رو کریستوف بالس، از گروه حامیان محیط زیست موسوم به «جرمن واچ» در صحبتی با دویچه وله گفت: «هدف اصلی اینست که آلمان تا سال ۲۰۲۵ بودجه خود برای حفاظت از اقلیم جهانی را دو برابر بسازد، و کشور های دیگر صنعتی نیز در نهایت باید به آلمان بپیوندند. همچنان سیگنال های باید ارسال شود که همه کشورها اهداف قوی تری خود در زمینه اقلیم تا سال ۲۰۳۰ میلادی را مشخص کنند و برنامه های خود برای دستیابی به یک اقلیم متعادل تا سال ۲۰۵۰ را ارائه کنند.»

ایالات متحده امریکا می خواهد در حفظ اقلیم پیشگام باشد

در پهلوی کشورهای زیادی به شمول اعضای اتحادیه اروپا، اکنون پس از سال های زیادی ایالات متحده امریکا نیز می خواهد تا سال ۲۰۵۰ میلادی به اقلیم متعادل یا به اصطلاح "کاربن خنثی" دست یابد، یعنی انتشار کاربن دای اکساید خود را در حدی کاهش بدهد که به گونه طبیعی خنثی شده بتواند.

اخیراً جو بایدن رئیس جمهور جدید ایالات متحده امریکا ابتکار عمل را در دست گرفته و رؤسای حکومات و دولت های ۴۰ کشور را به یک کنفرانس پیرامون اقلیم دعوت کرد. بایدن گفت: «نشانه ها (برای تغییر اقلیم) واضح اند.» او اعلام کرد که کشورش تا سال ۲۰۳۰ انتشار گاز های گلخانه یی خود را در مقایسه با سال ۲۰۰۵، به نصف کاهش خواهد داد. بایدن می خواهد میلیاردها دالر را بدین منظور اختصاص بدهد.

انگلا مرکل صدراعظم آلمان نیز در این کنفرانس سخنرانی کرد. کریستوف بالس، از گروه حامیان محیط زیست موسوم به "جرمن واچ" از این سخنرانی مرکل اظهار نومیدی کرد: «مرکل متأسفانه شانس خود را از دست داد که خودش برای تحرک بیشتر در راستای حفظ اقلیم جهانی گام بردارد. شاید او طرح خود در این زمینه را برای گفتمان اقلیمی پیترزبرگ نگه داشته است.»

به گفتمان اقلیمی پیترزبرگ، که به دعوت حکومت آلمان صورت می گیرد، وزیران مربوطه از حدود ۴۰ کشور جهان دعوت شده اند. این گفتمان به دلیل پاندمی کرونا به شکل غیر حضوری برگزار می گردد.

ینس توراو / ص.ا، ر.ش