روند تهیه تذکره‌های الکترونیک دو سال پیش آغاز شد. جامعه جهانی حکومت را برای این اقدام پشتیبانی مالی کرد ولی هنوز توزیع این تذکره‌ها آغاز نشده است. با توزیع این تذکره‌ها برای نخستین بار جمعیت افغانستان دقیقاً مشخص می‌شود و برگزاری انتخابات شفاف نیز به توزیع همین تذکره‌ها ربط دارد.

مسئولان اداره تذکره الکترونیک می‌گویند اداره انکشافی ایالات متحده امریکا کمک‌هایش به این اداره را به دلیل آغاز نشدن روند توزیع تذکره‌ها قطع کرده و قرار است در پانزدهم ماه جولای 800 تن از کارمندان این اداره، وظایف‌شان را از دست بدهند.

زمری باهر رئیس ثبت نام تذکره الکترونیک به دویچه وله گفت تمامی آمادگی‌ها برای توزیع تذکره‌ها گرفته شده است وهیچ کمبودی برای آغاز این روند وجود ندارد؛ ولی حکومت هنوز بر سر توزیع آن به توافق نرسیده است.

باهر گفت کشور‌های کمک کننده از جمله امریکا و اتحادیه اروپا بارها از آغاز نشدن روند توزیع ابراز نگرانی کردند و به کاهش و قطع کمک‌ها هشدار دادند ولی این هشدارها از سوی حکومت جدی گرفته نشدند: «نگرانی اصلی این است که اگر پروسه توزیع تذکره‌های الکترونیکی آغاز نشود، همه کمک‌ها قطع شود و کمک‌کننده‌ها از این پروسه دست بکشند.»

اداره تذکره الکترونیک در مجموع 1100 نفر کارمند دارد. باهر افزود که اگر تا دو ماه آینده حکومت به توافق نرسد و توزیع تذکره‌ها آغاز نشود، همه کمک‌ها برای این اداره قطع شده و کارمندان اش بیکار خواهند شد.

اختلاف در رهبری حکومت

در همین حال مقام‌های حکومتی می‌گویند تلاش دارند تا مشکل تذکره الکترونیک حل شود و روند توزیع آن آغاز گردد. داکتر عبدالله عبدالله رئیس اجراییه حکومت روز دوشنبه (8 سرطان/ 29 جون) در جلسه شورای وزیران گفت: «پروگرام توزیع تذکره‌های برقی یک پروگرام ملی است. در این راستا غفلت و کوتاهی شده است. این مساله را با رئیس جمهور مطرح می‌کنیم. اگر مساله سیاسی در سطح بالا است باید واضح شود و ما یک جواب برای مردم داشته باشیم.»

داکتر عبدالله گفت چگونگی تهیه تذکره‌های الکترونیک به اندازه کافی در پارلمان مورد بحث قرار گرفته است. او ابراز نگرانی کرد که حدود یک هزار تن از کارمندان این اداره که در بخش تخنیکی بارها آموزش دیده‌اند، «یکبارگی به آن‌ها گفته شده که وظیفه شان ختم است.»

اداره توزیع تذکره‌های الکترونیک می‌گوید اختلاف اصلی بر سر موجودیت کلمه «افغان» در صفحه فزیکی و ظاهری تذکره‌های الکترونیکی است. براساس قانون ثبت و احوال نفوس، همه معلومات در رابطه به دارنده این تذکره، در حافظه آن گنجانده شده است، ولی شماری از افغان‌ها می‌گویند باید کلمه افغان در صفحه ظاهر تذکره درج گردد در حالی که شماری دیگر با درج آن مخالف هستند.

آغاز تثبیت هویت

با وجود این مشکلات، اداره تذکره‌های الکترونیک کارش را برای ثبت هویت شهروندان افغانستان آغاز کرده است. مسئولان می‌گویند تذکره‌ها پس از سپری شدن چهار مرحله توزیع می‌شوند، جمع آوری معلومات هویتی، تثبیت هویت شهروندان، ثبت نام و چاپ و توزیع تذکره‌های الکترونیکی.

این اداره کار دو مرحله آغازین یعنی جمع آوری معلومات هویتی و تثبیت هویت شهروندان را عملا آغاز کرده است. تاکنون معلومات هویتی 330 هزار تن از افغان‌ها جمع‌آوری شده است. این اسناد شامل تذکره‌های ورقی کنونی، اسناد تحصیلی و سایر اسناد می‌شود.

آقای باهر گفت کار تثبیت هویت نیز آغاز شده و 80 هزار نفر تثبیت هویت شده‌اند: «ما افغان بودن آن‌ها را تثبیت کرده‌ایم و درست بودن اسناد را تشخیص داده‌ایم. این اسناد با اسناد ریاست ثبت احوال نفوس توسط کارمندان ما مطابقت داده می‌شود.»

قرار است محتوای تمام کتاب‌های کهنه‌ای که هویت افغان‌ها در آن ثبت شده توسط اداره تذکره‌های الکترونیک به اسناد دیجیتل تبدیل شوند.