بسته شدن مرز با ایران و نگرانی تاجران و باشندگان نیمروز
شعیب تنها شکران
۱۴۰۱ تیر ۲۷, دوشنبه
مرز افغانستان با ایران در نیمروز از حدود یک ماه به این سو بسته است. دلیل بسته شدن مرز از جانب ایران و افغانستان متفاوت بیان شده است. در این میان تاجران و مردم محلی از عواقب آن رنج برده و میلیون ها افغان خسارت دیده اند.
اعلانات بازرگانی
تاجران افغان ادعا می کنند بارهای شان در دو سوی مرز گیرمانده و میلیون ها افغانی ضرر کرده اند. همزمان مردم محلی از افزایش بیکاری و رکود اقتصاد محلی شاکی اند.
مقامات اداره طالبان ادعا کرده اند که ایران زمانی مرزش را با ولایت نیمروز مسدود نمود که مرزبانانش در دو رویداد جداگانه بالای شماری از کودکان کارگر افغان در منطقه مرزی شلیک نمودند. در این رویدادها یک طفل افغان کشته و سه تن دیگرشان زخمی شدند.
اما رسانه های ایرانی گزارش هایی را در مورد کشته شدن یک مرزبان ایرانی در نتیجه حمله افراد مسلح از خاک افغانستان دلیل مسدود شدن مرز میان دو کشور عنوان کرده اند. خبرگزاری های ایران از جمله فارس و تسنیم نوشته اند که این مرزبان به نام محمد صیادی در پی «درگیری با اشرار» که ازخاک افغانستان حمله کرده بودند مورد اصابت گلوله قرار گرفت و پس از انتقال به شفاخانه جان باخت.
اما مفتی الهام سخنگوی اداره طالبان در ولایت نیمروز کشته شدن سرباز مرزی ایران توسط طالبان رد می کند: «ادعای کشته شدن مرزبان ایرانی توسط طالبان حقیقت ندارد. مرزبانان ایران دو دفعه بالای کودکان افغان تیراندازی کردند. در این دو واقعه یک طفل کشته و سه طفل دیگر زخمی شدند و سرانجام ایران مرز خود را مسدود نمود.»
وی تایید می کند که مرز ایران با نیمروز در افغانستان مسدود شده و مشکلات زیادی به بار آمده است: «به خاطر بسته شدن مرز، مشکلات زیادی برای ما بوجود آمد، اما حالا تلاش می شود تا از راه تفاهم مرز مجددا باز شود.»
دلیل بسته شدن مرز میان دو کشور هرچه که باشد، بهایش را تاجران و مردم محلی در دو سوی مرز می پردازند. حاجی نبی نورزی، یک تاجران افغان در نیمروز به دویچه وله گفت: «از حدود یک ماه به این سو مرز بالای رفت و آمد مردم و موترهای ترانزیتی مسدود شده و مشکلات زیادی را برای ما تاجران ایجاد کرده است.» وی اضافه کرد: «ما ضرر زیادی متقبل شدیم؛ و حالا مجبوریم کالاهای تجاری خود را از طریق مرزهای فراه و هرات وارد نماییم که این خود هزینه ها را بر ما دو برابر ساخته است.»
افزایش هزینه ترانسپورت مواد اولیه، باعث بالا رفتن قیمت ها و تورم در بازارهای داخلی افغانستان می شود؛ کشوری که بر اساس آمار سازمان ملل متحد، از زمان تصرف قدرت توسط طالبان، دو سوم جمعیتش از فقر شدید و گرسنگی رنج می برند.
با مسدود شدن مرز ایران با ولایت نیمروز قیمت مواد خوراکی در این ولایت افزایش یافته است. صدها کارگر مرزی نیز بیکار شده اند. سیستانی یکی از این کارگران گفت: «بعد از مسدود شدن مرز ایران؛ بهای مواد خوراکی دو برابر افزایش یافته و جوانان را وادار ساخته تا به منظور کار از راه غیرقانونی و به شکل قاچاقی به ایران مهاجرت نمایند که خطر بزرگی برای شان دارد.»
با این حال فعالین جامعه مدنی در ولایت نیمروز از طالبان و مقامات ایرانی می خواهند تا از طریق مذاکره و گفتگو مشکلات موجوده را برطرف نمایند. افغان نژاد یکتن از فعالین مدنی در ولایت نیمروز گفت: «در پی کشته شدن یک کودک و زخمی شدن سه تن دیگر از کودکان افغان از سوی مرزبانان ایرانی؛ یکتن از نیروهای سرحدی ایران نیز به گونه مرموزی در نزدیکی مرز با ولایت نیمروز کشته شد که ایرانی ها به گونه غیررسمی این عمل را به طالبان نسبت دادند و سرانجام مرزشان را با ولایت نیمروز مسدود کردند.»
ایران هرچند با طالبان ارتباط و تعامل دارد، اما از زمان تسلط مجدد این گروه بر افغانستان، آنان را به رسمیت نشناخته و چند بار نیز درگیری و تنش های مرزی میان نیروهای سرحدی ایران و طالبان رخ داده است. هر بار نیز در پی بسته شدن مرز،ريال مشکلات بزرگی اقتصادی و ترانسپورتی ایجاد شده و مردم آسیب دیده اند.
آلبوم عکس از آرشیف دویچه وله
تصویر: افزایش اخراج گروهی مهاجران افغان از ایران
بازگشت مهاجران بی اسناد افغان از ایران به شدت افزایش یافته و ولایت های هرات و نیمروز شاهد عودت و اخراج هزاران مهاجر افغان از ایران هستند. شعیب تنها خبرنگار دویچه وله به مرز رفته و این گزارش تصویری را تهیه کرده است.
عکس: DW/S. Tanha
هوا به شدت سرد و پخبندان است، اما بازگشت و اخراج توده وار مهاجران ثبت نشده افغان از ایران متوقف نمی شود.
عکس: DW/S. Tanha
آژانس مهاجرت سازمان ملل متحد گزارش داده که از ۱۹ تا ۲۵ ماه نوامبر نزدیک به ۱۴ هزار مهاجر بدون مدرک افغان از ایران وارد افغانستان شده اند.
عکس: DW/S. Tanha
"آی او ام" گفته از این میان نزدیک به پنج و نیم هزار نفرشان که اکثرا مردان مجرد بوده اند، از ایران با اعمال فشار اخراج شده اند.
عکس: DW/S. Tanha
براساس گزارش این سازمان از مجموع مهاجرانی که از مرز ایران در جریان پنج روز بررسی شده در ماه نوامبر وارد هرات و نیمروز شده اند، ۱۱ درصدشان خانواده ها بوده اند.
عکس: DW/S. Tanha
آژانس مهاجرت سازمان ملل متحد گفته است که در میان اخراج شدگان از ایران کودکان و زنان بدون همراه نیز شامل هستند.
عکس: DW/S. Tanha
"آی او ام" گفته که در میان این اخراج شدگان از ایران ۱۲۷ نوجوان پایین تر از سن قانونی ۱۸ سال نیز بوده اند.
عکس: DW/S. Tanha
همچنان از اخراج افراد کهنسال بودن همراه و سرپرست نیز در میان مهاجران اخراج شده از ایران خبر داده شده است.
عکس: DW/S. Tanha
در گزارش سازمان ملل همچنان گفته شده که ایران دست کم ۸۰ مهاجر بدون مدرکی را اخراج کرده که واقعا مریض بوده اند و به خدمات درمانی ضرورت داشته اند.
عکس: DW/S. Tanha
برخی از مهاجران اخراج شده ادعا می کنند که نیروهای نظامی ایران با آنان برخورد غیرانسانی کرده اند. این جوان در هوای سرد و یخبندان، پس از بازداشتش با این وضع از ایران اخراج شده است.
عکس: DW/S. Tanha
برخی از آنان نیز مانند این مرد ادعا دارند که از سوی نظامیان ایران زندانی گردیده و به شدت لت و کوب شده اند. این مرد زخم های پاهایش را نشان داده و گفت نیروهای امنیتی ایران او را به خاطر همراه نداشتن اسناد لت و کوب کرده اند.
عکس: DW/S. Tanha
مقامات ریاست امور مهاجرین و عودت کنندگان در هرات و نیمروز از بازگشت و اخراج گروهی مهاجران افغان از ایران ابراز نگرانی کرده و خواهان کمک های بیشتر برای آنان از سوی سازمان های بین المللی شده اند.
عکس: DW/S. Tanha
آژانس مهاجرت سازمان ملل گفته که از مجموع مهاجران بدون مدرکی که از ایران بازگشته و یا اخراج شده اند، فقط به پنج درصدشان امدادرسانی کرده و تلاش می کند میزان این کمک دهی را بالا ببرد.
عکس: DW/S. Tanha
ایران، افغانستان و کمیساریای عالی سازمان ملل متحد موافقتنامه سه جانبه ای دارند که جوانب را به رعایت مفادش مستلزم می سازد. این توافقنامه تاکید می کند: «بازگشت باید دواطلبانه، عزتمند و مرحله وار باشد و عودت کنندگان باید شامل برنامه های اولویت ملی و برنامه های همبستگی ملی گردند تا از بابت سرپناه، معیشت، اشتغال و دسترسی به خدمات اولیه تشویش نداشته باشند.»
عکس: DW/S. Tanha
اما مهاجران افغان می گویند کشورهای میزبان همواره از آنان به عنوان عامل فشار سیاسی استفاده می کند. آژانس مهاجرت سازمان ملل متحد نیز در گزارش اخیرش گفته: «این نرخ بازگشت مهاجران بدون مدرک، تحت تاثیر تعدادی عوامل سیاسی، امنیتی و دیگر عوامل، هم در افغانستان و هم در کشورهای همسایه اش می باشد که میزبان مهاجران هستند.»
عکس: DW/S. Tanha
این روزها با وصف سردی هوا، مناطق مرزی اسلام قلعه در هرات و میلک در نیمروز شاهد ورود توده وار مهاجران ثبت نشده افغان هستند، اما برعکس موج بازگشتی که از سال گذشته در پاکستان آغاز شده بود، به خاطر روند ثبت نام مهاجران افغان در آن کشور بسیار کم شده است.
عکس: DW/S. Tanha
اخیرا سر قنسول ایران در هرات به خبرنگار دویچه وله گفته که کشورش سیاست سختگیرانه ای در قبال مهاجران افغان پیش نگرفته و فقط تلاش می کند "حضور اتباع در ایران را قانونمند سازد".