ممنوعیت مکتب رفتن دختران بالاتر از صنف ششم توسط طالبان نه تنها انزجار بین‌المللی را برانگیخت بلکه برای برخی از اعضای خود این گروه نیز گیج‌کننده بود. خصوصاً با توجه به این که مقام‌های طالبان قبلاً به تکرار وعده داده بودند که دختران در شروع سال تعلیمی جدید می‌توانند به مکاتب متوسطه و لیسه حضور یابند.

یک عضو ارشد طالبان به خبرگزاری فرانسه گفت: «فرمان [مسدود ماندن مکاتب دخترانه] ویرانگر بود. رهبر خودش مداخله کرد.»

همه مقام‌های طالبان که با خبرگزاری فرانسه در این رابطه صحبت کرده اند، به دلیل حساسیت موضوع تنها به شرط فاش نشدن هویت شان حاضر به صحبت شده اند.

تصمیم تکان‌دهنده مسدود ماندن مکاتب متوسطه و لیسه دخترانه اندکی بعد از یک جلسه سری رهبران طالبان در شهر قندهار گرفته شد، شهری که در عمل مرکز قدرت طالبان نگریسته می‌شود.

مقام‌های طالبان هرگز به صورت رسمی توجیهی برای این ممنوعیت ارائه نکرده اند، جز تکرار این مساله که آموزش دختران باید مطابق «اصول اسلامی» باشد.

اما یک مقام بلندرتبه طالبان به خبرگزاری فرانسه گفت که هبت‌الله آخندزاده رهبر این گروه و برخی از چهره‌های ارشد رهبری آن «در این موضوع بیش از حد محافظه‌کار اند» و در تصمیم‌گیری‌ها غلبه دارند.

او گفت که در میان طالبان حالا دو گروه تبارزه کرده اند، شهری‌ها و محافظه‌کاران شدید. او افزود: «محافظه‌کاران شدید در این دور برنده شدند.» او از چهره‌هایی مانند عبدالحکیم شرعی سرپرست وزارت عدلیه، نور محمد ثاقب سرپرست وزارت حج و اوقاف و محمد خالد حنفی سرپرست وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان به عنوان چهره‌های شدیداً محافظه‌کار یاد کرد.

آشلی جکسون، محقق مقیم لندن که در مورد قضایای افغانستان تحقیق می‌کند، گفت که این ملاها خود را از تصمیم‌های حکومت طالبان منزوی شده احساس می‌کنند و تلاش کردند از طریق مخالفت با آموزش دختران نفوذ خود بر این گروه را احیا کنند.

او گفت که نفوذ بیش از حد این رهبران طالبان از حرکت افغانستان به سمتی که اکثریت افغان‌ها به شمول برخی رهبران طالبان خواستار آن هستند، جلوگیری کرد.

گریم اسمیت از مرکز تحقیقاتی «گروه بین‌المللی بحران» گفت: «این نشان داد که قندهار مرکز ثقل سیاست‌های طالبان باقی می‌ماند.»

یک عضو بلندرتبه طالبان گفت که رهبران تندرو این گروه تلاش می‌کنند از هزاران جنگجویی که عمدتاً از محلات عمیقاً محافظه‌کار روستایی هستند، دلجویی کنند. او گفت: «برای آن‌ها، حتی پا گذاشتن زنان به بیرون از خانه یک کار غیراخلاقی است. پس تصور کنید که تعلیم زنان برای آن‌ها چه معنی می‌دهد.»

این عضو طالبان گفت که هبت‌الله آخندزاده با «آموزش مدرن و سکولار» مخالف است و آن را با زندگی زیر حاکمیت مورد حمایت غرب حامد کرزی و اشرف غنی ربط می‌دهد. او افزود: «این جهان‌بینی اوست.»

تفسیر سیاه‌پوش، فعال اجتماعی و دانش‌آموخته علوم اسلامی یادآور شد که دختران افغانستان همیشه در صنف‌های جداگانه از پسران و براساس نصاب درسی اسلامی درس خوانده اند، بنابراین طالبان تنها خواسته اند «به این بهانه حقوق زنان افغان را سرکوب کنند.»

یک منبع طالبان در پاکستان تائید کرد که اختلافاتی در رده‌های رهبری طالبان در رابطه به آموزش و تحصیل دختران وجود دارد، اما این گروه در خطر انشقاق قرار ندارد.

این منبع گفت: «بحثی در این رابطه جریان دارد... اما آن‌ها تلاش می‌کنند که بر این کوتاهی‌ها فایق آیند.»

در هر صورت، مسدود شدن مکاتب دخترانه ضربه‌ای به تلاش‌های طالبان برای کسب رسمیت بین‌المللی و جلب کمک‌ها برای رسیدگی به بحران بشری در این کشور بوده است.

جکسون می‌گوید که نه آخندزاده و نه هم افراد نزدیکش از پیامدهای فرمان‌هایش برای جامعه بین‌المللی «درک کامل دارند یا به آن وقع می‌گذارند»، در حالی که جامعه بین‌المللی هرگونه تعامل در قسمت به رسمیت شناختن طالبان را به رعایت حقوق زنان مرتبط کرده اند.

حتی برخی مقام‌های ارشد طالبان نیز با این ارزیابی موافق اند. یک مقام طالبان در ولایت قندهار گفت: «ما به آن‌ها [رهبران شدیداً محافظه‌کار] می‌گوییم که رهبری یک کشور با رهبری مدرسه‌ها فرق دارد.»

این مقام طالبان افزود: «همه چیز به خوبی جریان داشت تا که دستور شدید او آمد. و این فرمان از سوی رهبر ما آمد و ما باید از آن پیروی کنیم، اما تلاش می‌کنیم تغییرات بیاوریم.»

اسمیت، از گروه بین‌المللی بحران گفت که مسدود کردن مکاتب دخترانه آمادگی حکومت‌ها به همکاری با طالبان را کاهش داده است: «این مساله این سوال را [برای حکومت‌ها] ایجاد کرده است که مشخصاً با چه کسی در میان طالبان باید صحبت کنند.»

af/pa (AFP)