حدود ۳۰ دیپلومات هر پنجشنبه در تالار کانکوردیا در «کاخ ملل» در ژنیو در مورد کمک های بشری عاجل و عرضه کمک ها برای آن مردم سوریه مذاکره می کنند که در وضعیت اضطراری قرار دارند. مواد امدادی و امداد رسانان آماده اند اما جناح های در حال جنگ به آن ها اجازه عبور و مرور نمی دهند.

از ماه فبروری به اینسو گروه موظف (تاسک فورس) برای کمک های بشری به سوریه تاسیس شده است که متشکل از نمایندگان گروه بین المللی حمایت از سوریه (ISSG) و کارشناسان کمک های اضطراری ملل متحد می باشند.

این گروه موظف برای کمک های بشری به ریاست روسیه و ایالات متحده امریکا به اساس گزارش اوضاع جاری توسط ملل متحد آگاه می گردند. مردم سوریه بدون کمک های عاجل ملل متحد به فاقگی تهدید می شوند. اعضای این گروه موظف در پیوند با این مذاکرات می کوشند تا از نفوذ شان بر جناح های در حال جنگ استفاده کنند تا عرضه کمک ها را در مناطق آسیب دیده ممکن سازند.

پیشرفت های آهسته

جان اگلند که به حیث مشارو دی میستورا نماینده ویژه ملل متحد برای سوریه این نیروی توظیف شده برای کمک به سوریه را ریاست می کند، از همکارانش ستایش می کند که «پیشرفت چشمگیری وجود داشته است، زیرا این دیپلومات ها در سال ۲۰۱۶ به ما کمک کردند. برعکس در سال ۲۰۱۵ آن ها به خوبی از ما حمایت نکردند.»

طبق برآورد ملل متحد در حال حاضر ۱۳،۵ میلیون نفر در داخل سوریه به کمک های بشری وابسته اند. ۴،۵ میلیون آن ها در محاصره قرار دارند و یا در جاهایی می باشند که رسیدن به آنجا دشوار است. آن ها به طور مبرم به مواد خوراکی و دوا نیاز دارند.

پس از شش ماه کار و مذاکرات دشوار، جان اگلند توانست یک ترازنامه مثبت ولو غیر جامع را به این ترتیب ارائه کند: آن کمک های بشری که از طریق مذاکرات گروه موظف میسر شده است، به بیش از ۱،۲ میلیون نفر رسیده است که اکثراً آن ها بیش از یک بار از این کمک ها مستفید شده اند. با اینهم این کمک ها به طور قابل ملاحظه یی کمتر از آنچه هست که انتظار می رفت. بسیاری مردم کمک به دست نیاورده اند.

آتش بس برای کمک رسانی بشری

جان اگلند با توجه به اوضاع فاجعه بار در حلب گفت که در قدم اول این اوضاع امنیتی است که در حال حاضر رساندن کمک های بشری را در بسیاری مناطق ناممکن می گرداند و در برابر آن پیشنهاد آتش بس برای رساندن کمک های بشری را نمود.

او گفت: «یک آتش بس برای رساندن کمک های بشری به این شکل کارساز خواهد بود: ما ۷۲ ساعت پیش اطلاع دریافت می کنیم تا بتوانیم حرکت کنیم و بعد از آن ۴۸ ساعت جنگ متوقف می شود. این همه آن چیزی است که ما نیاز داریم.»

اگلند گفته است که از پیشنهاد روسیه برای یک آتش بس سه ساعته از طریق رسانه ها اطلاع یافته است. اما او به این باور است که در جریان سه ساعت نمی شود به صورت معقول به مردم کمک رسانی نمود. در ملل متحد گفته شده است که این درست نیست که آتش بس یک جانبه اعلام شود و با سایر جناح های درگیر در منازعه صحبت نشود.

توماس نیرلی، رئیس سازمان داکتران بدون مرز گفته است که نبود امنیت این سازمان را نیز با مشکل مواجه ساخته است. او گفت: «وضع امنیتی خراب است زیرا جناح های در حال جنگ به آنچه در موردش مذاکره شده است، پایبند نیستند. منظور من این است که اگر به کمک های بشری احترام شود، در آن صورت کدام مشکلی برای دسترسی به مردم ملکی باقی نمی ماند.»

شفاخانه ها هدف حمله قرار می گیرند

صدها موسسه صحی در سوریه از جمله تاسیسات صحی مورد حمایت داکتران بدون مرز در دوسال گذشته بمباردمان شده، کاملاً و یا قسماً تخریب گردیده اند. این حملات نقض کننده اصول کمک رسانی بشری در قوانین بین الملل است که در آن به طور خاص گفته می شود حملات باید منحصراً بر اهداف نظامی باشند.

توماس نیرلی می گوید: «ما چنین برداشت داریم که تخریب ساختارهای صحی جناح رقیب بخشی از یک استراتژی جنگی است.... مشکل دیگر در آن است که جناح های جنگی از کمک های بشری به شکلی استفاده می کنند که سرانجام خود شان نیز از ان امتیاز بگیرند. این به آن معناست که کمک های بشری با یک دستورالعمل سیاسی به جاهایی سوق داده می شود که منفعت سیاسی را تامین کند.»

برخلاف ملل متحد، داکتران بدون مرز در سوریه بدون اجازه رسمی حکومت اسد کار می کند. این سازمان یک بخش بزرگ عملیات امدادی اش را از کشورهای همسایه به راه می اندازد و برای عبور لاری های مواد امدادی اش با قدرتمندان محلی مذاکره می کند که غالباً به جانبداری از شورشیان می جنگند. داکتران بدون مرز به مثابه یک سازمان غیردولتی و مستقل نمی تواند به هرقیمتی انتظار علامت سبز از جانب دمشق را بکشد.

کمک های دیوآسای ملل متحد

ینس لیکر از دفتر همآهنگی کمک های بشری ملل متحد در ژنیو (OCHA) کاملاً طور دیگر به این مسأله می نگرد: «پیش از آنکه ما این مواد را عرضه کنیم، نیاز به تائید و ضمانت های امنیتی از سوی همه جوانب شامل در جنگ داریم.»

کسب موافقت دولت های مربوطه برای عرضه کمک های بشری در بحرانات بشری در سطح جهانی یک امر معمول بوده و عادتاً کدام مشکل بزرگ نیست. از آنجایی که در سوریه چنین نیست، بنا به اظهار ینس لیرکه، ملل متحد نمی تواند قانون بین المل و قوانین مرتبط به آن را نادیده بگیرد.

در مقایسه با سازمان های امدادی بشری کوچک و موثر مانند داکتران بدون مرز، واکنش ملل متحد در قبال کمک های بشری فوق العاده بزرگ است. پیش از آنکه ماشین کمک ها به حرکت در آید، می بایست برنامه غذایی جهان، موسسه کمک به اطفال ملل متحد (یونیسف)، کمیساریای عالی پناهجویان ملل متحد و سایر سازمان ها نخست با تأنی و سنگینی به حرکت آیند و بنابراین باید طور نهایت حرفه یی و خوب سازماندهی شوند.

وقتی که این ها با سرعت کافی به حرکت در آیند، در آن صورت سازمان های امدادی ملل متحد در موقعیتی قرار می داشته باشند که کمک کنند و برای میلیون ها انسان برای ماه ها مواد معیشتی برسانند. حدود ۶۰ درصد کمک ها در سوریه از جانب ملل متحد صورت می گیرد.

موانع، تاخیرها، آزار و اذیت ها

این به معنای آن نیست که ملل متحد در سوریه از یک برخورد امتیازی برخوردار می باشد. موانع دیوانسالارانه، تاخیرها، آزار و اذیت ها و رد درخواست های امدادی برای ادارات ملل متحد نیز مطرح می باشد. هر کاروان علیحده نیاز به کسب تائید ادارات دارد. هر مورد جداگانه عرضه کمک، ولو که ادویه باشد، باید این تائید را به دست آورد. در هر یک از پسته های متعدد نظامی می تواند یک جواز صادر شده بدون ذکر دلیل آن رد گردد.

ینس لیرکه از سازمان همآهنگی کمک های بشری ملل متحد می گوید که در اکثر موارد پرتاب مواد امدادی از طریق پاراشوت نمی تواند یک بدیل باشد. در مقایسه با کاروان لاری های مواد امدادی، پرتاب از طریق پاراشوت صرف برای مقادیر کوچک مواد کمکی بوده و موثر واقع نمی شود. علاوه براین باید حکومت سوریه در قلمرو هوایی اش برای هر مورد پرواز جداگانه اجازه بدهد.

ینس لیرکه می گوید: «ما به سادگی نمی توانیم در یک ساحه جنگی پرواز کنیم و مواد امدادی را با پراشوت پرتاب کنیم. این به دلیل آنست که ما کدام ضمانت امنیتی نداریم و همچنان نمی دانیم بر سر مواد امدادی ای که پرتاب می شوند چه می آید.»

همه سازمان های امدادی که در سوریه مصروف اند، شکایت می کنند که نمی توانند در مقیاسی که حقوق بین الملل در مورد کمک های بشری پیش بینی نموده است و همچنان به پیمانه ای که نیاز است، مواد کمکی را برسانند. بنابراین مردم بازهم به همان مقدار اندکی وابسته می مانند که از طریق کمک های بشری می رسد.

از آرشیف دویچه وله