یک سال پیش سربازان غربی از افغانستان خارج شدند. برای غرب این خروج به معنای یک تحقیر تاریخی و برای افغانستان، سقوط تازه در حاکمیت اسلامگرایان افراطی طالبان و فرو رفتن در فقر بود.

اشتفان بکر، نماینده سازمان امدادی "کاریتاس" در افغانستان، در مصاحبه با خبرگزاری پروتستانت می‌گوید که بسیاری از نگرانی های بعد از سقوط کابل در ۱۵ اگست سال ۲۰۲۱، به واقعیت تبدیل شده اند. زندگی روزمره در این کشور، متأثر از فقر و سرکوبگری است. از دید بکر، طالبان قدرت را محکم قبضه کرده اند. متن مصاحبه با آقای بکر را اینجا بخوانید:

خبرگزاری: آقای بکر، وضع بشری در حال حاضر در افغانستان چگونه است؟

بکر: در یک کلمه وحشتناک است. من از ۳۰ سال به این سو، در این شغل هستم و افغانستان را از مدت‌ها پیش می شناسم. اما چنین بدبختی و فلاکتی مانند امروز را تجربه نکرده ام.

بیشتر بخوایند: کاریتاس: وضعیت افغانستان هیچگاهی چنین وخیم نبوده است

اقتصاد و سیستم بانکی، به دلیل تحریم های خارجی فرو پاشیده است. جامعه بین‌المللی خود را به امدادرسانی عاجل محدود کرده که البته این کمک ها مثل قطره ای آب روی یک سنگ سوزان است. قبلا این کشور از تغییرات اقلیمی رنج می‌برد و خشکسالی در آن حاکم است. بسیاری از مردم اصلاً درآمدی ندارند. در میان آن‌ها کارمندان زیادی از حکومت پیشین هستند که طالبان آن‌ها را برکنار کرده‌اند. مواد غذایی بسیار ناچیز است. به‌خصوص کودکان، کهنسالان و زنان حامله از این وضعیت متأثر شده اند. بسیاری ها از بیماری‌های ناشی از  گرسنگی جان می دهند.

خبرگزاری: شرایط کار برای سازمان های امدادی تحت حاکمیت طالبان چگونه است؟

بکر: دشوار است که به صورت مشخص از «طالبان» سخن گفت؛ زیرا آن‌ها امروز گروه ناهمگون تر (در مقایسه با دوره اول شان) در سال‌های دهه ۱۹۹۰ هستند. اما در کل می‌توان گفت که آن‌ها در راه سازمان های بشری سنگ‌های زیادی می گذارند. پول به دلیل بانک های فرتوت، به دشواری می آید. آنهم اگر بیاید، در این صورت طالبان که آمادگی کمی برای همکاری دارند، می‌خواهند کنترول معاملات بانکی را به دست گیرند. من از شش ماه به این سو تلاش می‌کنم که حساب‌های بانکی مستقل باز کنم، اما در این مورد فقط با موانع روبرو می شوم. طالبان دیگر اصلاً به کمک‌های بین‌المللی در کشور اجازه نمی‌دهند و در همه جا (به نظر خودشان) حضور جاسوس ها و مبلغان (مسیحی) را احساس می کنند.

بیشتر بخوانید:  کاریتاس برای حل بحران بشری در افغانستان خواهان گفتگو با طالبان شد

خبرگزاری: به‌خصوص سرنوشت زنان و دختران نگرانی های فزاینده ای را ایجاد می کند. وضع حقوق بشر چگونه است؟

بکر: فعالان حقوق بشر و زنان که علیه نظم جدید اعتراض می کنند، واقعاً باید ترس داشته باشند. سرکوبگری ها از تهدیدهای خشونت آمیز از طریق «ربودن» تا اعدام های وحشیانه زنان مدافع حقوق زنان و حقوق بشر را در برمی گیرد؛ نه فقط در روستاها، بلکه در شهرهای بزرگ نیز این موارد وجود داشته است. عاملین آن‌ها قاعدتاً از مجازات هراسی ندارند. از جانب دیگر طالبان کنترول و قدرت نظم را ندارند که بتوانند همه چیز را نظارت کنند. آن‌ها یک سال پیش به این دلیل قدرت را تصاحب نکردند که گویا قوی بوده اند، بلکه به این دلیل آنکه حکومت قبلی تا آن حد ضعیف بود. آن‌ها [طالبان] نسبتاً شمار کمی هستند، آموزش دیده نیستند و پولیس های آموزش دیده بعد از سقوط حکومت به صورت گروهی فرار کردند. در نتیجه از جانب دیگر میزان جنایات در کشور قویاً افزایش یافته است.

بیشتر بخوانید: کاریتاس: در افغانستان به مواد غذایی و خیمه نیاز است

خبرگزاری: مساله آموزش و مکتب رفتن دختران از چه قرار است؟

بکر: آن‌ها اجازه دارند تا سن ۱۲ سالگی به مکتب بروند، بعد از آن رسماً اجازه آن را ندارند. اما ابتکاراتی خصوصی وجود دارد. دختران در مکاتب پنهان و خانه‌های خصوصی به درس ادامه می دهند؛ اغلب با همان معلمان که قبل از طالبان به صورت منظم کار می کردند. طالبان قسماً این وضعیت را تحمل می کنند. افراد پیشرفته‌تر در میان طالبان می‌دانند که داکتران زن و نرس های شفاخانه ها می‌توانند مفید باشند. اما در کل وضع اشتغال مخصوصا برای زنان کاملاً بد است. قبل از همه به این دلیل که آن‌ها دیگر آزادی رفتن به بیرون از خانه را ندارند.

خبرگزاری: حمایت مردم افغانستان از طالبان تاچه حدی است؟

بکر: حرف زدن در این زمینه مشکل است؛ زیرا جمعیت افغانستان از نظر قومی چندپارچه است. در میان پشتون ها، بزرگترین قوم که طالبان در مجموع مربوط به آن‌ها هستند، احتمالاً حمایت بزرگ‌تر است. چون این پایگاه واقعی قدرت آن‌ها است. در میان گروه‌های دیگر قومی مساله فرق می کند. در میان آن‌ها در مجموع ناامیدی بسیار حاکم است که حکومتی که از جانب غرب حمایت می شد، یک سال قبل با چنین سرعت فروپاشید. همواره گروه‌های مقاومت مسلحانه تشکیل می‌شوند که از نظر منطقه ای بسیار محدود اند و آینده‌ای ندارند. طالبان در حال حاضر یگانه بدیل در افغانستان هستند. آنها فعلا باقی می مانند. سؤال این است که آیا آنها ایدئولوژی اسلامگرای افراطی شان را به صورت پایدار عملی خواهن کرد و یا در آن اصلاحات می آورند.

خبرگزاری: از زمان خروج سربازان بین‌المللی از افغانستان، همواره واضح تر می‌شود که افغانستان مظهر یک رژیم ناکام است که  نمی‌خواهد بر ساختارهای مردسالار و بنیادگرایانه قبایلی اش مسلط شود. حالا سوال این است که آیا اصلاً منطقی است که در یک چنین کشوری، کمک‌های بشری انجام داد و یا دست کم وضعیت تراژیک را قوت نبخشید؟

بکر: من فکر می‌کنم که رساندن کمک‌های بشری به مردمی که تحت حاکمیت رژیم های ضدبشری زندگی می کنند، یک وظیفه بین‌المللی است. رژیم طالبان هیچ کمکی از غرب به دست نمی آورد. هیچ همکاری انکشافی بین‌المللی با آن‌ها وجود ندارد و فعالیت‌های غیردولتی می بایست، اجباراً در هر حال پایان یابد.

kna/rm/hm