مغاره‌های اطراف تندیس‌های بودای بامیان و دیگر ساحات تاریخی این ولایت بخشی از جذابیت فرهنگی و آثار باستانی این ولایت اند، اما این جاذبه‌های فرهنگی به پناهگاه‌های معتادن در سرمای زمستان تبدیل شده است.

فعالین فرهنگی بامیان ابراز نگرانی می‌کنند که بود و باش معتادین در داخله مغاره‌های تاریخی سبب تخریب این ساحات می‌گردد و معتادین باید به یک مکان مشخص انتقال داده شوند.

محمد حلیم شهیدانی، فعال فرهنگی در بامیان به دویچه وله گفت که معتادان در سرمای زمستان جای بود و باش ندارند و از روی مجبوریت به داخل مغاره‌های تاریخی این ولایت پناه برده اند و احتمال دارد که شماری از آنان به خاطر سرمای هوا تلف شوند.

شهیدانی افزود: «حضور معتادین در مغاره‌های باستانی ‌یک نگرانی جدی است. آنان از اوضاع و اهمیت آثار تاریخی بی‌خبر اند و به آبده‌های تاریخی از طریق آتش کردن برای گرمایش، و همچنین جستجو و کندن کاری، آسیب می‌رسانند.»

به اساس تحقیقات بیش از ۱۲ هزار مغاره دوره بودایی در اطراف تندیس‌های بودا و دیگر ساحات باستانی بامیان وجود دارد. برخی از این مغاره‌ها دیوارنگاری‌های تاریخی دارند که به اهمیت فرهنگی آن‌ها افزوده است.

مسئولان طالبان در ولایت بامیان آمار مشخصی از تعداد معتادان به مواد مخدر در این ولایت ندارند. اما مردم محل شکایت می‌کنند که تعداد معتادان افزایش یافته و به همین گونه، دزدی و آزار و اذیت مردم توسط معتادان نیز بیشتر شده است.

صیف الله محمدی، رئیس اطلات و فرهنگ طالبان در بامیان حضور معتادین در مغاره‌های اطراف تندیس‌های بودا را رد می‌کند، اما می‌افزاید که تعدادی از معتادین در مغاره‌های تپه الماس، شهر غلغله و دهن فولادی زندگی می‌کنند.

این مقام طالبان می‌گوید: «معتادین زیاد اند. ما با مشکلات زیادی به خاطر معتادین روبرو هستیم. کندن کاری می‌کنند، دزدی می‌نمایند، مردم را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند و وقتی که در شهر غلغله می‌رویم در مغاره‌های این شهر حضور دارند.»

یک بررسی در سال ۲۰۱۵ تخمین زده بود که حدود ۵۰ هزار معتاد به مواد مخدر به شمول زنان و اطفال در ولایت بامیان زندگی می‌کنند. آمار مشخص و به روز شده از تعداد معتادان در این ولایت وجود ندارد.

زندگی دشوار معتادین در فصل زمستان

بامیان یک ولایت سردسیر و کوهستانی است و سرمای بخبندان زمستان زندگی را برای مردم فقیر و بدون سرپناه دشوار می‌سازد. معتادان در تابستان‌ها معمولاً در فضای آزاد پس‌کوچه‌ها زندگی می‌کنند، اما در زمستان‌ها دنبال سرپناه اند.

عزیز رحمانی، یکی از مسئولان قبلی دفتر ساحوی کمیسیون مستقل حقوق بشر در بامیان، می‌گوید بیکاری و نبود شغل به تعداد معتادان افزوده است. 

رحمانی گفت: «در بامیان درجه هوا منفی ۲۰ درجه است. سردی هوا، نبود امکانات، البسه، غذا و پوشاک زندگی معتادین و خانواده‌های شان را تهدید می‌کند و امکان مرگ آن‌ها زیاد است.»

هفته گذشته جسد یک فرد معتاد به مواد مخدر که از سردی هوا جان باخته بود، از داخل یک مغاره از ولسوالی یکاولنگ نمبر ۱ ولایت بامیان پیدا شد.

پیش از این دو شفاخانه ۲۰ بستر تداوی معتادین در مرکز و ولسوالی ورس بامیان فعال بود، اما با به قدرت رسیدن گروه طالبان، شفاخانه تداوی متعادین در ولسوالی ورس غیرفعال شده است.