بند آبگردان کمال خان سال گذشته توسط محمد اشرف غنی رئیس جمهور پیشین افغانستان افتتاح شد و او آن زمان با اشاره تلویحی به جنجال آب با ایران گفته بود: «آب در مقابل نفت می‌دهیم.»

بارندگی شدید در غرب افغانستان سبب شده است که بند کمال خان لبریز شود. مسئول این بند تائید می‌کند که آب این بند را رها کرده است، اما او مدعی است که این آب نه به طرف ایران بلکه به سمت گودزره در داخل خاک افغانستان رها شده است.

مولوی اختر محمد نصرت، سخنگوی اداره انرژی و آب طالبان به دویچه گفت: «سرازیر شدن آب کمال خان به ایران حقیقت ندارد و آب این بند به اساس خواست مردم محل به زمین‌های کشاورزی مردم نیمروز رها شده است.» 

اما مقام‌های ایرانی تائید کرده اند که آب این بند به سمت ایران رها شده است. خبرگزاری تسنیم ایران به نقل از والی سیستان و بلوچستان گزارش داده است که آب این بند به سمت ایران رها شده است و تا ۴۸ ساعت دیگر به ایران می‌رسد.

حسین مدرس خیابانی، والی سیستان و بلوچستان به خبرگزاری تسنیم ایران گفت: «خوشبختانه با رایزنی‌ها و پیگیری‌ها و توامان بارندگی‌های خوبی که در منطقه افغانستان صورت گرفت، دیروز دو دریچه بند کمال خان باز شد.»

صدا و سمای جمهوری اسلامی، رسانه دولتی ایران، به نقل از سید حسن مرتضوی معاون سفارت این کشور در کابل گزارش داده است که در نتیجه مذاکرات میان این کشور و طالبان، دریچه‌های بند کمال خان باز شده است.

معاون سفیر ایران در کابل به خبرگزاری رسمی ایران گفت: «با رایزنی‌های ایران با افغانستان در سفر امیرخان متقی سرپرست وزارت امور خارجه طالبان به تهران و ادمه این مذاکرات با مقامات حکومت سرپرست در افغانستان، رهبران طالبان دستور بازگشایی دریچه‌های بند کمال خان را صادر کردند.»

ایران هیئتی را برای گفتگو با طالبان به کابل فرستاده است تا در مورد حق آبه ایران با طالبان گفتگو کند. ایران ادعا دارد که به اساس معاهده‌ای که در سال ۱۳۵۱ میان دولت آن زمان افغانستان و ایران امضاء شده بود، این کشور ۲۴ مترمکعب در ثانیه از آب دریای هلمند حق دارد، اما این حق آبه در ۲۰ سال گذشته به ایران داده نشده است.

با شروع آبگیری بند کمال خان، خشک سالی در ولایت‌ سیستان و بلوچستان ایران تشدید شده است و مقام‌های ایران بارها مشکل کمبود آب را با این بند آب در افغانستان مرتبط دانسته اند.

آگاهان امور در افغانستان ادعای طالبان در مورد رها کردن آب برای دهقانان افغان را رد می‌کنند و می‌گویند که این گروه برای کسب مشروعیت از سوی ایران، به خواست این کشور لبیک گفته و آب را به سمت ایران رها کرده است.

ذکریا حیدری، استاد دانشگاه کابل می‌گوید که مالکیت دریای هلمند را که بند کمال خان بالای آن اعمار شده است، افغانستان دارد و ایران بارها تلاش کرده است که از آب این دریا سهم داشته باشد.

به باور این استاد دانشگاه، ایران در تلاش استفاده از شرایط طالبان است تا آب مورد ضرورت خود را از دریای هلمند به دست بیاورد. حیدری می‌گوید که اولویت طالبان در شرایط حاضر کسب رسمیت در سطح منطقه و بین‌المللی است.

این استاد دانشگاه تاکید می‌کند که بهتر است آب دریای هلمند به اساس یک توافق دوجانبه به ایران داده شود. به گفته او، ایران آب نیاز دارد و افغانستان نیاز به انرژی طبیعی مثل گاز و تیل دارد.

در همین حال سید مسعود، کارشناس اقتصادی نیز می‌گوید که بند کمال خان بدون اینکه کانال‌های آبیاری زمین‌های زراعتی در نظر گرفته شود، ایجاد شد و افتتاح این بند حساسیت ایران را در مقابل افغانستان به همراه داشت.

بند کمال خان ظرفیت ذخیره ۵۲ میلیون متر مکعب آب را دارد و بیش از ۸۰ هزار هکتار زمین کشاورزی را آبیاری خواهد کرد. این بند ظرفیت تولید ۹ میگاوات برق را نیز دارد.