ملل متحد در باره شیوع امراض قابل پیشگیری هشدار داد
تانیکا گودبوله
۱۴۰۴ اردیبهشت ۴, پنجشنبه
افزایش بیماریهای قابل پیشگیری با واکسین و کاهش بودجه جهانی، جان میلیونها کودک را در معرض خطر قرار داده است. ائتلاف واکسین (گاوی) خواستار ۹ میلیارد دالر کمک برای نجات ۸ میلیون زندگی شده است.
عکس از آرشیف: کاهش بودجه و معلومات نادرست، شیوع بیماریهای قابل پیشگیری را تشدید کرده است عکس: Ronaldo Schemidt/AFP/Getty Images
اعلانات بازرگانی
سازمان جهانی صحت،یونیسف و اتحاد واکسین (گاوی) روز چهارشنبه هشدار دادند که شیوع امراض قابل پیشگیری با واکسین مانند سرخکان، مننژیت و تب زرد در جهان افزایش یافته است.
بیانیه مشترک این سازمانها در آغاز هفته مصئونیت جهانی که از ۲۴ تا ۳۰ اپریل برگزار میشود، منتشر شد.
تدروس ادهانوم گبریسوس، رئیس سازمان جهانی صحت در بیانیهای گفت: «واکسینها جان بیش از ۱۵۰ میلیون نفر را در پنج دهه گذشته نجات داده اند. کاهش بودجه برای صحت جهانی این دستاوردها را که به سختی به دست آمده اند، در معرض خطر قرار داده است.»
سرخکان در حال بازگشت است
در این بیانیه آمده است که میزان مبتلایان به سرخکان در سال ۲۰۲۳، با افزایش ۲۰ درصدی به ۱۰.۳ میلیون نفر رسیده است؛ روندی که انتظار میرود در سالهای ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ نیز ادامه یابد.
کاترین راسل، رئیس یونیسف افزود: «بحران جهانی تأمین مالی، توان ما را برای واکسیناسیون بیش از ۱۵ میلیون کودک آسیبپذیر در کشورهای درگیر جنگ و بحران به شدت محدود کرده است.»
عکسها از آرشیف دویچه وله:
روز جهانی پشه؛ خطرناکترین بیماریهایی که توسط پشهها انتقال مییابند
نیش برخی پشهها نه تنها آزاردهنده است بلکه میتواند پیامدهای خطرناکی داشته باشد. بیش از ۱۲۵ سال قبل، در ۲۰ آگست ۱۸۹۷، رونالد راس داکتر بریتانیایی نقش پشه در انتقال عامل بیماری ملاریا را کشف کرد.
عکس: CDC/BSIP/picture alliance
روز جهانی پشه
برای بزرگداشت از کشف این داکتر بریتانیایی، روز ۲۰ آگست «روز جهانی پشته» نامگذاری شده است. رونالد راس به پاس این کشف خود برنده جایزه نوبل طب شد. این کشف باعث شد مردم جهان در مورد خطرات بیماریهای که از طریق پشهها انتقال مییابند آگاهی یابند.
عکس: James Gathany/AP/picture alliance
ملاریا
تقریبا ۴۰ درصد از همه انسانها ساکن مناطقی هستند که خطر ابتلا به ملاریا در آن جا وجود دارد. فرد مبتلا نخست تب میکند. درد سر و مفاصل، عرق کردن، تب و لرز و اسهال از جمله عوارض این بیماری است. در جریان ابتلا سیستم عصبی ممکن است به شدت آسیب ببیند. هر سال یک میلیون تن به خاطر ابتلا به ملاریا جان میسپارند. هنوز واکسن موثری در برابر آن ساخته نشده است. البته امکان معالجه با دوا وجود دارد.
عکس: picture-alliance/dpa/P. Pleul
تب نیل غربی
این ویروس میتواند برای اشخاص مسنتر و یا آنهایی که سیستم ایمنی بدن شان ضعیف شده خطرناک باشد و احتمال ابتلای آنها به مننژیت یا التهاب عضلات قبلی وجود دارد. این ویروس بیشتر در کشورهای افریقایی و آسیایی دیده میشود. اما دانشمندان وجود آن را در جنوب فرانسه، ایالات متحده، کشورهای جنوب شرقی اروپا و کانادا هم ثابت کرده اند. تا به حال واکسینی در برابر آن ساخته نشده و داروی موثری نیز وجود ندارد.
عکس: CC/somaskanda
زیکا
پشه تب زرد و پشه ببری ناقل ویروس زیکا هستند. این ویروس در مناطق استوایی و گرمسیر مانند افریقا، امریکای جنوبی و مرکزی و در فلوریدا و تگزاس نیز وجود دارد. مناطق جنوب شرق آسیا مانند تایلند، ویتنام و فیلیپین نیز از گزند آن در امان نمانده اند. در سال ۲۰۱۵ در برازیل کودکان زیادی به دنیا آمدند که به بیماری میکروسفالی مبتلا شده بودند. جمجمه و مغز مبتلایان به این بیماری بسیار کوچکتر از حد معمول است.
عکس: DW/T. Milz
تب دنگی
پشههای ببری ناقل تب دنگی هم هستند. ویروس تب دنگی در بخشهای بزرگی از جنوب شرق آسیا هم وجود دارد. کشورهای افغانستان، شمال استرالیا، افریقای سیاه، امریکای مرکزی و جنوبی و برخی از ایالات جنوبی ایالات امریکا نیز از این ویروس در امان نمانده اند. فرد مبتلا دچار درد عضلات و مفاصل، سردردی و تب خواهد شد. پیامدهای ابتلای مجدد به این بیماری بدتر از بار نخست خواهد بود.
عکس: picture-alliance/dpa/EPA/G. Amador
لشمانیا
پشههای خاکی ناقل عامل بیماری لشمانیا هستند. این بیماری در کشورهای جنوبی، بحیره مدیترانه، مناطق گرمسیر و استوایی وجود دارد. در افغانستان نیز این بیماری وجود دارد. هر سال تا ۱۲ میلیون تن به این بیماری مبتلا میشوند. لشمانیا قابل علاج است، اما فرد بیمار که دچار عوارض این بیماری شده، باید فورا به داکتر مراجعه کند. عدم درمان ممکن است به مرگ بیمار منجر شود. واکسین موثری در برابر آن وجود ندارد.
عکس: picture-alliance/NurPhoto/O. Rupeta
تب سیندبیس
پشه های کولیکس ناقل ویروس سیندبیس هستند. این ویروس در مناطق افریقایی وجود دارد. اما دانشمندان وجود آن را در کشورهای اروپایی در پشهها و انسانها ثابت کرده اند. عوارض ابتلا به این ویروس شبیه نشانههای آنفلوانزا است و فرد مبتلا تب میکند. در اغلب موارد سیستم ایمنی بدن میتواند بر این ویروس غلبه کند و عوارض این بیماری پس از چند هفته فروکش میکند. واکسینی در برابر آن وجود ندارد.
عکس: A. Krüger/Bernhard-Nocht-Institut
تب زرد
پشههای ببری و برخی از پشههای دیگر ناقل بیماری تب زرد هستند. خطر گزیده شدن توسط این پشه و ابتلا به این بیماری در ۳۴ کشور افریقایی و ۱۳ کشور امریکای لاتین و مرکزی وجود دارد. فردی که توسط این پشه گزیده شده، نخست تب میکند و عوارض این بیماری مشابه آنفلوانزا است. اگر این بیماری معالجه نشود احتمال ابتلا به مننژیت و صدمه دیدن اندام های حیاتی انسان وجود دارد. اما در برابر تب زرد واکسن وجود دارد.
عکس: picture alliance/dpa/A. Weigel
چیکونگونیا
ویروس بیماری چیکونگونیا در مناطق جنوبی و شرقی افریقا، در شبه قاره هند، در جزایر اقیانوس هند و آسیای جنوب شرقی پیدا میشود. چیکونگونیا با تب آغاز میشود که معمولا پس از سه روز فروکش میکند. اما درد عضلات که پس از آن آغاز میشود حدود یک تا دو هفته به طول میانجامد و بعد از بین میرود. واکسینی در برابر آن وجود ندارد. اما فرد بیمار پس از ابتلا تمام عمرش در برابر آن مصون خواهد بود.
عکس: AFP/Getty Images/J. Cabezas
وقایه بهترین راه است
هرچند برای برخی از این بیماریها واکسین و داروهای ضد ویروس توسعه داده شده است، اما وقایه بهترین چاره است، مانند استفاده از پشهخانه، لباسهای که بدن را بپوشاند، مواد دفعکننده پشهها و همچنین اقداماتی که منجر به کاهش تولید مثل پشهها گردند.
عکس: Muhammad Sajjad/AP Photo/picture alliance
10 عکس1 | 10
در سه ماه نخست سال ۲۰۲۵، بیش از ۵،۵۰۰ مورد ابتلا به مننژیت و حدود ۳۰۰ مرگ در ۲۲ کشور افریقایی گزارش شده است. در سال ۲۰۲۴ نیز، ۲۶،۰۰۰ مورد مننژیت و نزدیک به ۱۴۰۰ مرگ در ۲۴ کشور رخ داده بود. همچنین، تب زرد که طی دهه گذشته کاهش یافته بود، در سال ۲۰۲۳ با ۱۲۴ مورد در ۱۲ کشور بازگشت.
آیا کودکان به اندازه کافی واکسین میشوند؟
با وجود تلاشهای جهانی برای جبران وقفههای ناشی از همهگیری، شمار کودکانی که دوزهای معمول واکسین خود را دریافت نمیکنند رو به افزایش است. در سال ۲۰۲۳، حدود ۱۴.۵ میلیون کودک هیچ یک از دوزهای معمول واکسین خود را دریافت نکردند.
ائتلاف واکسین گاوی (Gavi) اعلام کرده که برای اجرای برنامههای آینده خود، به حداقل ۹ میلیارد دالر بودجه نیاز دارد. این درخواست در آستانه نشست بزرگ جمعآوری کمک مالی مطرح شده است که قرار است در ۲۵ جون برگزار شود. هدف این نشست، «محافظت از ۵۰۰ میلیون کودک و نجات دستکم ۸ میلیون زندگی» در فاصله سالهای ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۰ عنوان شده است.
این درخواست در حالی مطرح میشود که کاهش گسترده بودجه واکسیناسیون، نشر اطلاعات نادرست و بحرانهای بشردوستانه مانند جنگ در نوار غزه، دسترسی به واکسین را با چالش جدی مواجه کرده است.
در همین حال، گزارشها حاکی از آن است که دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده امریکا از زمان آغاز به کار خود در سال جاری، کمکهای بشردوستانه به آژانسهای بینالمللی را به شکل چشمگیری کاهش داده است.