سازمان پناهندگان ملل متحد روز چهار شنبه (13 ثور 1391/ 2 می 2012) کنفرانس دو روزه ای را در ژنو با اشتراک نمایندگان افغانستان، ایران و پاکستان در مورد بازگشت داوطلبانه مهاجران افغان به کشور شان، برگزار کرد.

انتونیو گوتیرس، کمیسار عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در این کنفرانس گفت که توانایی مهاجران افغان به بازگشت به کشور شان به صورت مصون و براساس شان انسانی، و همچنان تبدیل شدن آنها به شهروندان فعال کشور شان، به تامین ثبات و پیشرفت در افغانستان کمک می کند.

در حالی از بازگشت مهاجران افغان به کشور شان صحبت می شود که وضعیت امنیتی افغانستان بهبود نیافته است و زمینه های شغلی نیز برای بازگشت کنندگان وجود ندارد. از سوی دیگر، زمینه کار و زندگی برای این مهاجران خصوصا در ایران، محدودتر شده است.

مشایل کیتنگ، هماهنگ کننده کمک های بشری سازمان ملل متحد در افغانستان در این کنفرانس گفت که مساله مهاجران بخش اساسی در تامین امنیت آینده افغانستان می باشد.

او افزود: «مساله کلیدی اکنون این است که بلاتکلیفی ها و تردیدهای زیادی را که مردم و حکومت افغانستان با آنها مواجه اند، کاهش دهیم. استراتژی (مهاجران) می تواند بخشی مهمی در کاهش برخی از این بلاتکلیفی ها داشته باشد».

براساس آمار کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، در ده سال گذشته بعد از سقوط حکومت طالبان حدود 5.7 میلیون مهاجر افغان به کشور شان برگشته اند. اما 70 هزار تن آنها در سال گذشته میلادی دوباره به مهاجرت روی آوردند. در سال 2010 میلادی نیز بیش از 112 هزار تن از مهاجران بازگشته به وطن، دوباره مهاجر شدند.

ناآرامی و وضعیت بد معیشتی در افغانستان از یک طرف و از سوی دیگر نبود زمینه کار مناسب در کشورهای همسایه افغانستان باعث شده است که مهاجران این کشور با قبول خطرات عازم کشورهای اروپایی و آسترالیا شوند. در سال گذشته میلادی، مهاجران افغان با 35700 تقاضای پناهندگی، در صدر متقاضیان پناهندگی در اروپا قرار داشتند.

جماهیر انوری، وزیر مهاجرین و عودت کنندگان افغانستان به چالش هایی که مهاجران بازگشته به وطن مواجه می شوند، اعتراف کرد. او گفت که 60 درصد از مهاجران بازگشته به کشور، زیر استندردهایی زندگی می کنند که مردم افغانستان از آن برخوردار اند.

جماهیر انوری افزود: «آنها در تقلای یافتن کار، تهیه خانه برای فامیل، تامین خدمات صحی مورد نیاز، ثبت نام فرزندان شان در مکتب ها و یافتن آب پاک آشامیدنی هستند».

پاکستان که حدود دو میلیون مهاجر افغان را در خود جا داده است، می گوید که در یک سال گذشته کمک های خارجی کاهش یافته است و کشور میزبان بار سنگینی را متقبل می شود.

شوکت الله، وزیر سرحدات و مناطق مرزی پاکستان گفت: «همزمان به این که جامعه بین المللی تلاش های خود را در افغانستان کاهش می دهد، موضوع مهاجران باید در اولویت قرار بگیرد. بازگشت مهاجران باید عنصر اساسی توافق نهایی در افغانستان باشد».

لخضر براهیمی که تا سال 2004 میلادی به عنوان رییس هیات نمایندگی سازمان ملل در افغانستان کار می کرد، با ارایه یک درونمای طولانی مدت، گفت که از سال 2001 به این سو دست آوردهای زیادی در افغانستان وجود داشته است.

او افزود: «اما باید اعتراف کنیم که ما در عرصه مهم امنیتی و نهادسازی که مانند آن مهم است، ناکام مانده ایم، خصوصا در بخش تامین حکومت قانون... به فساد اجازه داده شد که ریشه بدواند و امروز به یک سرطان به سرعت رشد کننده تبدیل شده است».

عارف فرهمند (رویترز)

ویراستار: روح الله یاسر