آموزش آنلاین، بورسیه‌های تحصیلی، مکتب مخفی خانگی، مراکز آموزشی زبان و هنرهای نقاشی و رسامی از مواردی هستند که دختران دانش‌آموز محروم از آموزش و تحصیل به آنها رو آورده اند.

آموزش آنلاین به دلیل ضعیف بودن اینترنت در افغانستان برای تمامی دانش‌آموزان میسر نیست، اما فراگیری زبان‌های خارجی و هنرهای نقاشی و رسامی تعداد زیادی از دختران را مجذوب خود کرده است.

زهره که به دلیل حساس بودن اوضاع نخواست نام کامل‌اش گرفته شود، یکی از دختران دانش‌آموز می‌گوید که در کنار رفتن به مکتب مهارت‌های نقاشی را نیز آموخته و پس از مسدود شدن مکاتب به روی دختران، یک کارگاه نقاشی را برای آموزش این هنر برای دختران دانش‌آموز ایجاد کرده است.

مرتبط: پروژه دانشگاه آنلاین برای افغانستان

زهره می‌افزاید: «ممنوعیت آموزش برای من و همصنفی‌هایم سخت بود. اما ما روحیه خود را از دست ندادیم و تلاش کردیم که برای یادگیری و یاددهی کاری انجام دهیم. من کارگاه نقاشی خود را با هزینه حدود ۸۰ هزار افغانی با حمایت خانواده خود ایجاد کردم و خیلی خوشحالم که برای دختران سرزمین خود این هنر را آموزش می‌دهم.»

مریم (نام مستعار) یکی از معلمان زن در شهر کابل است که از زمان به قدرت رسیدن مجدد طالبان تا کنون از طریق مکتب خانگی مخفی به آموزش دختران ادامه داده است.

مریم این را می‌داند که آموزش مخفیانه دختران برایش خطرناک است، اما از اینکه می‌تواند از این طریق به دانش‌آموزان خود کمک کند، خوشحال است.

مریم از اداره طالبان می‌خواهد به آموزش و تحصیل دختران اجازه بدهد: «برای پیشرفت افغانستان اجازه دهند که دختران نیز تحصیل کنند؛ زیرا با ممنوعیت آموزش آینده افغانستان تاریک است و از طرف دیگر، ثابت شده که دختران افغان برای یادگیری از هر گونه موانع خواهند گذشت و طالبان در این زمینه شکست خواهند خورد.»

ممنوعیت آموزش دختران در افغانستان یک مسئله بسیار پیچیده و مبهم است. طالبان از اوایل تسلط مجددشان در ماه آگست سال ۲۰۲۱ مکاتب را به روی دختران بالاتر از صنف ششم مسدود کردند و به تعقیب آن، دانشگاه‌ها را نیز به روی دانشجویان دختر بستند. 

تا کنون رهبران طالبان و وزارت‌های معارف و تحصیلات این گروه در مورد علت و یا رفع ممنوعیت آموزش دختران پاسخگو نیستند و در مورادی به صورت کلی می‌گویند که تلاش‌ها برای رفع این مشکل جریان دارد.

هرچند مکاتب و دانشگاه‌ها به روی دختران در افغانستان مسدود است، اما دختران به صورت غیررسمی و در برخی حالات به صورت مخفیانه به آموزش شان ادامه داده اند. پروژه‌های زیادی برای آموزش آنلاین به دختران راه اندازی شده است.

دنیا یکی دیگر از دختران دانش‌آموز در سال ۱۴۰۰ هجری خورشیدی صنف دوازدهم را در یکی از مکاتب شهر کابل به اتمام رساند و پس از ماه‌ها انتظار و آمادگی برای اشتراک در آزمون سراسری کانکور اجازه اشتراک در این آزمون را دریافت نکرد.

مرتبط: شهمامه؛ مکتب آنلاین برای دختران محروم از مکتب در افغانستان

او که نیز نمی‌خواهد نام کامل‌اش گرفته شود، می‌گوید: «اگر دختران و زنان از آموزش باز بمانند، سرنوشت زنان افغان و آینده کشور به مسیر نامعلوم و خطرناک خواهد رفت. ما نباید اجازه چنین چیزی را بدهیم. هر کدام ما باید تلاش کنیم که برای یادگیری راه جدیدی را پیدا کنیم.»

اگرچه ممنوعیت آموزش دختران برای او سنگین تمام شد، اما دنیا در برابر این تصمیم طالبان تسلیم نشد و برای هم‌نسلان خود در یک مرکز آموزشی در شهر کابل زبان انگلیسی و کمپیوتر تدریس می‌کند.

اما اداره طالبان ظاهراً هر روزنه‌ای برای آموزش دختران را می‌بندد و برای ممنوعیت کامل آموزش برای دختران، اقدامات جدی‌تر روی دست گرفته است.

طالبان به تمامی مراکز آموزشی خصوصی در شهر کابل و ولایات افغانستان دستور داده که از آموزش و ورود دختران به مراکز آموزشی به صورت جدی خودداری کنند. همچنان نیروهای طالبان برای اجرای صریح این دستور مراکز آموزشی را به صورت دوامدار و حضوری کنترول می‌کنند.