دو مطالعه‌ی تازه میزان رضایت مردم آلمان از زندگی را بررسی کرده‌اند و نتیجه‌مشابهی ارائه می‌دهند. مردم در این کشور دوباره از زندگی خود راضی‌تر شده‌اند. گزارش رفاه ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که پس از سال‌ها بحران، روحیه‌مردم به‌طور محسوسی بهتر شده است. اکنون نیمی از مردم خود را «بسیار راضی» می‌دانند. یافته‌های مشابهی نیز در تحقیقات مؤسسه‌ی فدرال تحقیقات جمعیت ارائه شده است. این مؤسسه همچنین دقیق‌تر بررسی می‌کند که مهاجران در آلمان چقدر از زندگی خود رضایت دارند.

کاتارینا اشپیس، رئیس موسسه فدرال تحقیقات جمعیت آلمان، به دویچه وله گفت: «ما در زمینه‌رضایت از زندگی به ثباتی نسبی رسیده‌ایم و اکنون تقریباً به سطح پیش از کرونا بازگشته‌ایم. اگر بر اساس گروه‌های مهاجرتی تفکیک کنیم، مشاهده می‌کنیم که در میان کسانی که از اروپای شرقی آمده‌اند، درصد بالایی از مردم بسیار راضی هستند. همچنین ما پدیده‌ای به نام «پارادوکس ادغام» را مشاهده می‌کنیم که نشان می‌دهد نسل دوم مهاجران کمتر راضی هستند نسبت به والدین مهاجر خود.»

بیشتر بخوانید: تحقیق: آلمان در زمینه ادغام مهاجران موفق است

اصطلاح «پارادوکس ادغام» به جامعه‌شناس و پژوهشگر حوزه‌ادغام، علادین المفاعلانی، برمی‌گردد. او این فرضیه را مطرح کرده است که با موفقیت در ادغام، ظرفیت تضاد نیز افزایش می‌یابد. بنابراین، اگر نسل‌های بعدی مهاجران نه تنها بخواهند مشارکت داشته باشند، بلکه بخواهند در تصمیم‌گیری‌ها نقش ایفا کنند، این امر به‌طور طبیعی منجر به تنش و برخورد خواهد شد.

مطالعات نشان می‌دهند که از نظر رضایت از زندگی، مهاجران بیشترین میزان افراد بسیار راضی را دارند، پس از آن افراد بدون سابقه مهاجرت و سپس نسل دوم مهاجران قرار دارند. اشپیس می‌گوید: «این که نسل دوم [مهاجران] کمتر راضی است، ممکن است به این دلیل باشد که انتظارات آن‌ها به خوبی برآورده نشده و همچنین ادغام به اندازه‌ای که خود آن‌ها و جامعه انتظار داشتند، موفق نبوده است.»

بیشترین میزان رضایت در آلمان: مهاجران اروپای شرقی

به نظر می‌رسد ادغام مهاجران اروپای شرقی بهتر پیش می‌رود. تقریباً از هر چهار نفر یکی آنها از زندگی خود در آلمان بسیار راضی است. این احساس رضایت احتمالاً به دلیل نزدیکی فرهنگی بیشتر با مردم محل است.

اما بسیاری از مهاجران از آسیا و افریقا از زندگی خود در آلمان رضایت کمی دارند. بیش از یک‌سوم آن‌ها چنین احساسی دارند، که در هیچ گروه دیگری دیده نمی‌شود. دلایل احتمالی شامل تجربه‌ی تبعیض و نژادپرستی، فاصله‌فرهنگی بیشتر یا مسیرهای مهاجرتی دشوار است.

با این حال، تفاوت‌های زیادی بر اساس کشور مبدا وجود دارد. در میان مهاجرانی که عمدتاً در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ وارد آلمان شدند، تصویر متفاوتی دیده می‌شود: تقریباً یک‌سوم سوریایی‌ها از زندگی خود بسیار راضی هستند، در حالی که تقریباً به همان میزان مهاجران از عراق یا اریتریایی از وضعیت خود ناراضی‌اند. دلیل این موضوع می‌تواند این باشد که پناهجویان سوریه از میزان حفاظت بالاتری برخوردار بودند، از جمله امکان پیوستن اعضای خانواده‌ها.

زبان آلمانی کلید ادغام و رضایت

نتایج این تحقیق در مورد اوکرایینی‌هایی که از ماه فبروری سال ۲۰۲۲ و با شروع حمله نظامی روسیه به آلمان آمدند، چنین است: رضایت آن‌ها از زندگی نسبت به سال گذشته کمی افزایش یافته اما هنوز بسیار پایین است. حتی نیمی از آن‌ها از وضعیت خود کمی راضی هستند.

رئیس مؤسسه‌فدرال تحقیقات جمعیت می‌گوید: «به ویژه در میان آوارگان اوکرایینی در آلمان، به‌خصوص زنان مسن‌تر، رضایت از زندگی کمتر است. این ممکن است به این دلیل باشد که همسران آن‌ها هنوز در اوکرایین هستند و ممکن است به‌طور فعال در جنگ اوکرایین درگیر باشند.»

بیشتر بخوانید: ده‌ها سازمان خواستار توقف تبعیض در برابر پناهجویان غیراوکرایینی در آلمان شدند

نتیجه‌دیگر این تحقیق این است که هرچه مهاجران در خانه کمتر آلمانی صحبت کنند، رضایت کمتری از زندگی دارند. به این ترتیب، زبان همچنان کلید ادغام موفق است. اشپیس می‌گوید: «نه تنها در آلمان، بلکه در سایر کشورها نیز مشاهده می‌شود که هرچه مهاجران مدت طولانی‌تری در یک کشور زندگی کنند، بهتر در بازار کار ادغام شده و زبان را بهتر یاد می‌گیرند. این همچنین باعث افزایش رضایت آن‌ها از زندگی می‌شود.»

آن‌هایی که از آلمان مهاجرت کرده اند، غالباً راضی هستند

در این تحقیقات، نها تنها رضایت از زندگی در میان کسانی که به آلمان مهاجرت کرده اند، بلکه از آن‌‌هایی که از آلمان به کشورهای دیگرمهاجرت کرده اند نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

نتیجه چندان شگفت‌آور نیست: به ویژه آنهایی که از آلمان به اسپانیا، ایتالیا، پرتگال و یونان رفته‌اند، از زندگی خود بسیار راضی هستند.

کاتارینا اشپیس توضیح می‌دهد: «این احتمالاً به آب‌وهوا و همچنین هزینه‌های پایین زندگی مربوط است.» او همچنین یک پیشداوری در مورد این افراد را رد می‌کند و می‌گوید: «افرادی که می‌خواهند [از آلمان] مهاجرت کنند، لزوماً از زندگی در آلمان ناراضی نیستند. درصد بالایی از آن‌ها بسیار راضی هستند. این نشان می‌دهد که مهاجرت به‌طور خودکار به معنی ناراضی بودن و «فرار از آلمان» نیست، بلکه شامل افرادی است که راضی هستند اما می‌خواهند تجربه‌های جدیدی در خارج از کشور داشته باشند.»