موترهای فرمان راسته یا ویشی در افغانستان همواره حادثه آفرین شده و شماری از شهروندان کشور را به کام مرگ می کشانند. اما سوال اینجاست که چرا این موترهای غیرقانونی از سطح شهر و مسیر شاهراه جمع آوری نمی گردند؟
عکس: Herat Gov Press office
اعلانات بازرگانی
در تازه ترین مورد در نتیجه برخورد یک عراده موتر تیزرفتار اشترنگ راسته (ویشی) با یک موتر باربری در مسیر شاهراه هرات – شیندند، ۹ عضو یک خانواده کشته شدند.
جیلانی فرهاد سخنگوی والی هرات گفت این واقعه شب گذشته بر اثر برخورد یک موتر تیزرفتار اشترنگ راسته با یک موتر باربری در مربوطات ولسوالی ادرسکن هرات صورت گرفت. وی افزود در این واقعه ۹ تن کشته شدند که در میان کشته شده گان زنان و کودکان نیز شامل هستند.
تمام اعضای یک خانواده که سوار بر این موتر ویشی بودند، در حادثه جان باختند.عکس: Herat Gov Press office
هزاران موتر فرمان راسته‌ی فاقد اسناد قانونی که در شهرهای افغانستان به نام موترهای ویشی مشهور اند، در سال‌های اخیر وارد کشور شده اند.
تا چند سال پیش بیشتر این موترها توسط کارمندان حکومتی، افراد زورمند و یا مخالفان دولت مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما در یک سال اخیر استفاده از این وسایط در میان شهروندان عادی نیز عمومیت یافته است.
غلام سخی حسینی مدیر ترافیک ولایت هرات به دویچه وله میگوید ۸۵ درصد حوادث ترافیکی در مسیر شاهراه ها ناشی از موترهای اشترنگ راسته یا ویشی میباشد.
تصویری از پیش روی لاری که در حادثه تخریب شده است.عکس: Herat Gov Press office
وی افزود تا کنون چندین بار اقدام به جمع اوری این موترها از سطح شهر نمودند اما با واکنشهای متعدد از جمله تظاهرات ها روبرو شدند.
مدیر ترافیک ولایت هرات همچنان میگوید در کنار حوادث ترافیکی، واقعات ترور، اختطاف، قتل و سرقتهای مسلحانه نیز توسط راننده گان همین وسایط نقلیه فرمان راسته صورت میگیرد.
با این حال شهروندان هرات پیرامون تردد وسایط اشترنگ راسته یا ویشی در سطح شهر نظریات متفاوتی دارند.
عبدالکریم که خود دارای موتر قانونی است و هر سه سال یک بار در قبال تمدید جوازسیر موترش به خزانه دولت پول واریز میکند میگوید: «به خدا خسته شده ایم از موجودیت هزاران عراده موترهای ویشی در سطح شهر، صاحبان این موترها بیشترین حوادث ترافیکی و جرایم جنایی را انجام میدهند و کسی نیست که از آنها بپرسد، با موجودیت این وسایط ما اصلا در امان نیستیم، دولت هم که به فکر نظم شهر و قانون ترافیک شهری نیست.»
موترهای ویشی در یکی از پارکینگ های شهر هراتعکس: Herat Gov Press office
اما سهیل یکتن از راننده گان موترها ویشی یا اشترنگ راسته در هرات میگوید که به دلیل ارزان بودن قیمت موترهای ویشی اقدام به خرید آن کرده است. او می افزاید که موترش را به صد هزار افغانی خریداری کرده و همواره تلاش میکند مقررات ترافیکی را نیز رعایت نماید.
هرات، در غرب کشور با دو بندری که دارد از قدیم به عنوان مرکز اصلی خرید و فروش موتر در افغانستان مشهور است.
مردم موترهای ویشی را به خاطر ارزان بودنشان بیشتر می خرندعکس: Herat Gov Press office
در چند ماه گذشته بارها موافقان و مخالفان موترهای ویشی در هرات دست به تظاهرات زده‌اند. موافقان موجودیت موترهای ویشی کسانی‌اند که سرمایه‌های خود را صرف خریداری این موترها کرده‌اند و مخالفان موجودیت این وسایط کسانی اند که میگویند موترهای فاقد اسناد قانونی منجر به پایین آمدن نرخ و در عین حال اعتبار موترهای دارای اسناد شده است.
حالا کارشناسان امور ترانسپورتی در ولایت هرات میگویند در صورتیکه حکومت افغانستان برنامه قانع کننده ای را برای جمع آوری و یا تردد موترهای غیرقانونی در سطح شهر عملی نکند، واردات روز افزون موترهای فرمان راسته و یا ویشی در سطح شهر فاجعه بار خواهد شد.
تصویر: موترهای آلمانی که سال ها در خدمت افغان ها بوده اند
افغانستان یکی از کشورهای جهان است که از دیرزمان به اینسو از موترهای دست دوم کشورهای دیگر استفاده می کند. در این میان موترهای آلمانی سابقه زیادی در این کشور دارند و هنوز هم مورد استفاده قرار دارند.
عکس: Milad Allahyari
فلوکس واکن بیتل که در افغانستان به (قانقوزک) مشهور است، یکی از موترهای قدیمی ساخت آلمان می باشد که هنوز هم کماکان در این کشور از آن استفاده می شود. البته مودل های جدیدش را حالا جوانان افغان خیلی دوست دارند.
عکس: Volkswagen do Brasil
نوع دیگری از فولکس واگن که بسیار مورد استفاده قرار داشت و هنوز هم در سرک های پخته و خامه افغانستان حرکت می کند، فولکس واگن مینی بس است که خیلی مورد علاقه خانواده های افغان قرار داشت. هنوز هم از این موتر به عنوان مسافرکش شهری و روستایی استفاده می شود.
عکس: picture-alliance/dpa
فعلا انواع مرسدس بنز که شهرت جهانی دارد در افغانستان استفاده می شوند. اما به خاطر عوارضی که به خاطر خرابی راه ها بر این موتر وارد می شود و کمبود لوازم جانبی اش در مارکیت، استفاده از آن کم شده است.
عکس: DW/H. Hashimi
چند سالی می شود که مودل های برجسته تر مرسدس بنز در بازارهای موتر در افغانستان فروش خوبی پیدا کرده است. این موترها به خاطر برجستگی شان از سطح سرک خریداران بیشتری دارند. سرک های خراب هنوز هم در افغانستان یک مشکل عمده رانندگان است.
عکس: DW/H. Hashimi
مودل های قدیمی تر مرسدس بنز در افغانستان به قیمت ارزان خرید و فروش می شوند. تجارت موتر میان افغان هایی که در آلمان زندگی می کنند نیز گسترده است و در برخی از خانواده ها در افغانستان و آلمان به یک تجارت خانوادگی تبدیل شده است.
عکس: DW/H. Hashimi
قدیمی ترها در افغانستان مرسدس بنز را موتری "شاهانه" خوانده و بیشتر علاقمند استفاده از آن هستند. امروزه جوانان زیادی هم هستند که مودل های جدید مرسدس بنز استفاده می کنند.
عکس: DW/H. Hashimi
در این میان بس های آلمانی نیز در ترانسپورت میان ولایتی در افغانستان نقش مهمی بازی می کنند. هنوز هم بیشتر رانندگان بس ترجیح می دهند از بس های آلمانی استفاده کنند. برخی از این بس های نگون بخت آلمانی در جریان جنگ و یا انفجارهای کنار جاده تخریب می شوند.
عکس: DW
ترانسپورت شهری حتی در کابل پایتخت افغانستان هنوز هم تعریفی ندارد. به طور مثال هنوز هم از مینی بس های ساخت شرکت بنز آلمان در ترانسپورت شهری استفاده می شود که سال ها است از رده استفاده خارج شده اند. این بس ها دود زیادی تولید می کنند و محیط زیست را آلوده می سازند.
عکس: DW/H. Sirat
لاری ها و موترهای سنگین وزن آلمانی نیز نقش شان را هم در حمل و نقل کالاها و هم در کمک به ساخت و ساز و کارهای تخنیکی ایفا کرده اند. هنوز هم شمار زیادی از لاری ها در افغانستان آلمانی هستند؛ مثل این جرثقیل سالخورده ساخت شرکت مرسدس بنز.
عکس: DW/H. Hashimi
از این نوع مینی لاری هم در حمل و نقل مسالح ساختمانی استفاده می شود و هم در کارهای دیگری چون جرثقیل. به خاطر تنگ بودن سرک ها در افغانستان و مشکل عبور، از این نوع لاری استفاده بیشتری صورت می گیرد.
عکس: DW/H. Hashimi
موترفروشان در افغانستان می گویند که مردم این کشور ترجیح می دهند حتی از موترهای کمپنی های دیگر کشورها استفاده کنند که به سفارش آلمان ساخته شده اند. آنها دلیلش را دوام این موترها در محیط افغانستان می خوانند. تنها مشکل موترهای آلمانی نبودن قطعات شان در بازار است.
