میشائیل ردیسک، سخنگوی سازمان غیردولتی "گزارشگران بدون مرز" گفته است: «آمار سالانه "گزارشگران بدون مرز" نشان می دهد که بحران های مسلحانه در سراسر جهان بزرگترین خطر برای خبرنگاران است. اما همزمان، شمار زیادی از خبرنگاران بیرون مناطق جنگی به قتل رسیده اند که این علامت هولناکی می باشد».

 آقای ردیسک با این اظهارات تصویر سیاهی را از وضعیت نشان می دهد. او توضیح می دهد: «عاملان قتل خبرنگاران، غالباً مطمئن هستند که ارتکاب قتل برای آنها هیچگونه عواقبی نخواهد داشت».

افغانستان خطرناکترین منطقه برای خبرنگاران

بالاترین آمار مرگ خبرنگاران مربوط به پنج کشور است که در آن میان افغانستان بالاترین میزان را دارد. در سال ۲۰۱۸، در افغانستان ۱۵ خبرنگار و شهروندخبرنگار کشته شدند. در این سال، در سوریه ۱۱ خبرنگار، در مکسیکو ۹ تن، در یمن ۸ تن و در هند ۶ نفر به قتل رسیدند. حتا در ایالات متحده امریکا، طی سال روان میلادی شش خبرنگار جان خود را از دست دادند که چهار تن آنها در حمله به یک روزنامه محلی در ۲۸ ماه جون به قتل رسیدند.

۴۹ تن از خبرنگاران به طور هدفمند به دلیل شغلشان کشته شدند. ۳۱ تن دیگر نیز حین پوشش خبری و انجام ماموریت جان خود را از دست داده اند. در جمع قربانیان، ۶۳ تن خبرنگار حرفه ای و ۱۳ تن شهروندخبرنگار بوده اند. چهار تن دیگر نیز عوامل تخنیکی و رانندگان رسانه ها بودند.

در جمع خبرنگاران قربانی، سه تن خبرنگار زن بودند. طی ده سال گذشته، جمعا ۷۰۲ خبرنگار حرفه ای در سراسر جهان به قتل رسیدند.

مکسیکو؛ خبرنگاران در مبارزه با فساد و مواد مخدر

۴۴ تن از عوامل رسانه ای در مناطق درگیر بحران های مسلحانه و ۳۶ تن بیرون چنین مناطقی جان خود را از دست داده اند. همانند سال پیش، مکسیکو کشوری بوده است که درگیر جنگ مسلحانه نیست اما بیشتر خبرنگاران آنجا به قتل رسیده اند. در این کشور، مسائلی مانند فساد و جرایم مرتبط با مواد مخدر بیش از همه جان خبرنگاران را به خطر انداخته است. "سازمان گزارشگران بدون مرز" می گوید که حفاظت از خبرنگارانی که تهدید می شوند، غالبا ناکافی و غیرموثر است.

شمار شهروندخبرنگارانی که امسال جان خود از دست داده اند، در مقایسه با سال گذشته تقریبا دو برابر شده است. سال پیش شمار این افراد هفت تن و امسال ۱۳ نفر بوده است. شهروندخبرنگاران در حال حاضر در مناطق جنگی و کشورهایی که رژیم خودکامه در آن حاکم است، نقش مهمی را در خبررسانی ایفا می کنند زیرا بسیاری از خبرنگاران حرفه ای به سختی در دسترس هستند.

۱۵۰ خبرنگار بندی هستند

مرگ خبرنگاران تنها مشکل آنان طی سال روان نبوده است. امسال دستگیری و زندانی شدن خبرنگاران نیز افزایش یافته است. بر اساس آمار، تا اول ماه دسمبر حدود ۱۵۰ خبرنگار در سراسر جهان زندانی بوده اند که این شمار این افراد سال گذشته ۱۰۷ تن بود. دلیل این مسئله، تشدید قوانین علیه خبرنگاری آنلاین و شبکه های اجتماعی در برخی کشورها، از جمله چین، مصر، ایران و عربستان سعودی بوده است.

در حال حاضر، حدود ۳۴۸ تن از عوامل رسانه در سراسر جهان به خاطر کارشان، پشت میله های زندان به سر می برند. بیشترین خبرنگاران، بیش از همه، در پنج کشور زندانی هستند. در چین ۶۰ خبرنگار، در مصر ۳۸ تن، در ترکیه ۳۳ نفر، در ایران ۲۸ تن و در عربستان سعودی ۲۸ خبرنگار در بند هستند. از آنجایی که وضعیت در چین، پرنفوس ترین کشور جهان متزلزل و نامشخص است، "سازمان گزارشگران بدون مرز" حتا آمار غیررسمی را بیش از این می داند. از جمع خبرنگاران بندی شده، ۴۶ تن شهروندخبرنگارانی هستند که کوشش می کنند تا از کنترول حکومت کمونیستی بر رسانه های سنتی بگریزند. برخی از آنها به خاطر نوشته ای در رسانه های اجتماعی یا پیام های انترنتی دستگیر و زندانی شده اند. حداقل ۱۰ شهروندخبرنگار به خاطر وضعیت بد صحی شان در زندان، با خطر مرگ روبرو هستند.

وضعیت بغرنج خبرنگاران در ترکیه

ترکیه نیز یکی از کشورهایی است که خبرنگاران زیادی را بازداشت کرده است. این کشور که عضو پیمان نظامی ناتو است، بیشترین خبرنگاران حرفه ای را به دلیل شغلشان در سراسر جهان، زندانی کرده است. هرچند امسال شمار خبرنگاران زندانی در مقایسه با سال ۲۰۱۷ کمتر بوده، با آن هم به این معنا نیست که وضعیت در این کشور بهبود یافته است.

"سازمان گزارشگران بدون مرز" می خواهد تا در مقابله با تعقیب عوامل رسانه، دست به اقداماتی بزند. این سازمان پیش از این، از نمایندگان ویژه سازمان ملل خواهان حفاظت از خبرنگاران شده است. در این راستا، این سازمان می خواهد تا کار اعضای دولت برای حفاظت از خبرنگاران هماهنگ گردد و قانون بین الملل اجرایی گردد.

فریدل تاوبه / ع. ح.