اتحادیه اروپا به گونه نزدیک با ترکیه همکاری مشترک می کند تا زمینه دسترسی کودکان به آموزش در این کشور را فراهم کند. در این میان پروژه های بی شماری به تازگی راه اندازی شده اند، به ویژه مکاتبی که در آنها کودکان پناهجوی سوریایی باید یکجا با کودکان ترکی درس بخوانند. این پروژه ها از طرف اتحادیه اروپا مورد حمایت مالی قرار می گیرند. نمونه های موفق برنامه های این چنینی را می توان در مناطق کلز و عثمانیه ترکیه یادآور شد، اما در واقع مشکلات در کدام بخش ها قرار دارند؟

فاطمه یکی از کودکان سوریایی است که یکجا با کودکان دیگر در صنف اول مکتبی در  منطقه کلز، هم مرز با سوریه درس می خواند. از او می پرسیم که از کدام منطقه سوریه به اینجا آمده است. ولی پاسخ دادن برای او دشوار به نظر می رسد. در کنار او یک پسر خوردسال سوریایی جواب فاطمه را چنین ترجمه می کند: «او از شهر حلب آمده است». فاطمه گفت: «من با علاقه به مکتب می روم. من اعداد و ارقام، بازی و نوشتن را خوش دارم».

آموزگار با صدای بلند می گوید که "تو در قلب ما زندگی می کنی". منظور از این آموزگار آتاترک بنیانگذار جمهوری ترکیه می باشد. کودکان هم گفته های آموزگار خود را تکرار می کنند. به همین ترتیب کودکان زبان و محبت به ترکیه را می آموزند. اما برای بسیاری والدین سوریایی این چنین روشی خوش آیند نیست. به همین دلیل برخی از آنان کودکان خود را به مکاتب ترکی نمی فرستند. هدف پروژه های مشترک ترکیه و اتحادیه اروپا همین است که کودکان سوریایی را مدغم نمایند.

در منطقه کلز حدود صد هزار ترکی و به همین تعداد هم پناهجویان سوریایی زندگی می کنند. در صنوف درسی اغلبآ نسبت به ترکی ها، کودکان سوریایی بیشتر شرکت می کنند. یکی از والدین کودکان می گوید که این روش کارآیی بهتر ندارد. او گفت: «من مخالف صنوف مختلط هستم. آنان باید جداگانه به گونه مثال از طرف صبح و بعد از ظهر درس بخوانند. کودکان ما هم صنفان سوریایی خود را از لحاظ زبانی درک نمی کنند. به همین دلیل آنان با یک دیگر به مشکل دوست می شوند. پس چرا آموزگاران ترکی این قدر وقت خود را صرف کودکان سوریایی بکنند؟ این وقتی که باید در حقیقت صرف کودکان خود ما باید شود؟»

سابیا یک کودک ترکی در پاسخ به این که آیا دوستی در میان کودکان سوریایی پیدا کرده است گفت: «نخیر، اما جملات ترکی بسیاری از سوریایی ها را من می فهمم... به گونه مثال زمانی که صحبت می کنند. عربی را برای من نمی آموزانند. من فقط همین را می دانم که آنان به دلیل بمب و انفجار از خانه های خود فرار کرده اند». 

ترکیه از اتحادیه اروپا سه میلیارد یورو به دست می آورد که در راستای پناهجویان به مصرف برساند، پولی که ۶۵۰ میلیون آن در پروژه های آموزشی هزینه می شود. کرستین برگر، سفیر اتحادیه اروپا مقیم ترکیه، در گشایش بیشتر پروژه ها حضور می داشته باشد. اما ضد و بندهای سیاسی را در جریان کارهای خود احساس نمی کند.

فوات اوفلاس رئیس یکی از مکاتب در منطقه عثمانیه ترکیه می باشد. این مکتب هم از پول های کمکی اتحادیه اروپا بهره مند می شود. اوفلاس می گوید، هرچند مشکلات زبانی یکی از چالش ها برای آنان می باشد، اما افزون بر آن کودکان مکلف اند که با جبهه های مختلف مشکلات مبارزه کنند. فوات اوفلاس مشکل یکی از پناهجویان را چنین خلاصه می کند: «پدر این پناهجو قاضی بود. حالا او اینجا ورق های فرسوده را جمع آوری می کند. این من را هم متاثر کرده است، چون که این دختر از این حالت خجالت زده شده است». 

یکی از دانش آموزان مکتب فوات اوفلاس، دانیل پانزده ساله می باشد که از شش سال به این طرف در عثمانیه زندگی می کند. او زبان ترکی را روان صحبت می کند و خود را در این جامعه کاملآ ادغام شده می داند. دانیل گفت: «طبعاً که من می خواهم نخست در ترکیه باقی بمانم، چرا که می خواهم مکتب را اینجا تمام کنم؛ اما پس از تکمیل دوره تحصیلی و تجارب چند ساله کار، مجبور هستم که دوباره به سوریه برگردم. سپس ما هستیم کسانی که این کشور پس از جنگ، برای دوباره آبادسازی اش نیازمند ما می باشد».

کارین زینس/ا.ج