پیمان اتلانتیک شمالی یا ناتو زمانی محدود به اقیانوس اطلس بود اما حالا دیگر زمانه تغییر کرده است. کشورهای عضو این پیمان به طور فزاینده ای وظایفی را بیرون از محدوده اولیه به عهده می گیرند. از تعقیب دزدان دریایی گرفته در ساحل سومالیا، تا بمباران نیروهای قذافی در لیبیا و آموزش اردوی ملی افغانستان. امریکا از تحول در وظایف ناتو راضی است. نیکولاس برنز، سفیر پیشین امریکا در ناتو در یک سخنرانی گفت: «ناتو باید فریادرس درجه یک در سراسر دنیا باشد». به گفته برنز این پیمان  باید دست کم رابطه اش را با جهان عرب و کشورهایی همچون تونس، مصر و خاورمیانه تقویت کند.

هیلاری کلینتون، وزیرخارجه امریکا طی یک سخنرانی در اپریل با این نظر موافقت کرده گفت: «ناتو یک پیمان اتلانتیک شمالی بوده و در آینده هم خواهد بود. اما مشکلات ما محدود به اقیانوس اطلس نمی شوند».

اما کشورهای اروپایی با تردید به این تغییرات می نگرند. دکتر گوردون ادامس، پروفسور روابط بین الملل در دانشگاه امریکایی واشنگتن می گوید، کشورهای اروپایی هنوز آمادگی چنین ماموریتهایی را ندارند. او که بین سالهای 1993 و 1997 درکاخ سفید مسئول نظارت بر بودجه دفاعی امریکا بود می گوید: «اروپایی ها تفکر سیاسی امنیتی شان را بیشتر محدود به اروپا می کنند، در حالی که امریکا جهانی فکر می کند». افزون براین ثابت شده است که اروپایی ها درماموریت های ضدتروریستی بیشتر روی پلیس تاکید می کنند، در حالی که امریکا توجه اش بیشتر روی بخش نظامی ارتش است. به خصوص سیاستمداران آلمانی براین عقیده اند که سازمان ملل مسئول ماموریتهای بین المللی است. به نظر آلمان ناتو نباید در ماموریتهای نظامی رقیب سازمان ملل باشد.

همچنین معلوم نیست که ناتو پس از پایان ماموریت جنگی در افغانستان در سال 2014 چه نقشی در این کشور خواهد داشت. دکتر گوردون ادامس نیز می گوید: «هنوز معلوم نیست که کشورهای اروپایی پس از پایان ماموریت نظامی چگونه می خواهند در افغانستان فعالیت کنند». افغانستان موضوع اصلی کنفرانس شیکاگو نیزخواهد بود، زیرا روشن است که این کشور دستکم ده سال دیگر نیاز به حمایت بین المللی دارد.

امریکای ها درخواست دیگری هم از متحدین اروپایی خود دارند. آنها می خواهند که این کشورها در آینده وظایف بیشتری به عهده بگیرند. برنس سفیر پیشین امریکا در ناتو دراین مورد بیش از همه آلمان را در نظر دارد، به گفته او گرچه آلمان از نظر اقتصادی بسیار قوی و با نفوذ است، اما در بخشهای سیاسی و نظامی ناتو از این قدرت استفاده نمی کند.

اما بسیاری درامریکا فرهنگ خویشتن داری آلمان را در مورد مسایل نظامی درک می کنند. گوردون ادامس می گوید که هرکشوری تفسیر متفاوتی از منافع خود دارد. به گفته او امریکا باید بیاموزد که متحدین اروپایی اش سیاست امنیتی شان را به نحو متفاوتی تفسیر می کنند.

به طور مثال کشورهای اروپایی آنطور که امریکا دلش می خواهد برای دفاع از خود هزینه نمی کنند. ناتو از کشورهای عضو درخواست می کند که دو درصد از تولید ناخالص ملی شان را صرف هزینه های دفاعی کنند. بیشتر کشورها به این هدف دست نمی یابند. آلمان در سال 2011 تنها 1.4 درصد از تولید ناخالص ملی اش را صرف هزینه های دفاعی کرد.

امریکا در آینده هم نمی تواند با وجود همه این اختلاف نظرها از ناتو صرف نظر کند. نیکولاس برنز در ادامه سخنانش بالای این مساله تاکید کرده افزود: «ما به ناتو نیاز داریم تا صلح، یکپارچگی و دموکراسی را در اروپا حفظ کنیم».

دراین مورد امریکایی ها پلان تقسیم وظایف را در نظر دارند. زیرا در صورتی که کشورهای اروپایی عضو ناتو، در قاره اروپا امنیت را تامین کنند، امریکا می تواند نیروهایش از این منطقه بکشد و آنها را در مناطقی مستقر کند که بنا بر سیاست جدید دفاعی امریکا به آنها بیشتر نیاز است، به طور مثال در آسیا.

دویچه وله / مهرنوش انتظاری

ویراستار: رضا شیرمحمدی