آگاهان مسایل اجتماعی می گویند که بی سوادی، بیکاری، نبود فضای سالم برای تفریح و عدم کنترول خانواده ها باعث روی آوردن تعداد زیادی از جواناندر افغانستان به مواد مخدر شده است.

در هلمند آفتاب غروب کرده است، چندین جوان بعد از مصروفیت های روزانه شان در پارکی در شهر لشکرگاه جمع شده اند. آنان به گفته خودشان "سگرتی" یا همان سیگار پر شده با چرس را دود کرده و آن را به نوبت دست به دست می کنند.

تفریح و دیدن دوستان ظاهرا اولین گزینه برای تجمع جوانان در پارک ها می باشد، اما دود کردن چرس در این محافل در میان جوانان هلمند تقریبا به یک رسم تبدیل شده است.

جانان، یکی از این جوانان می گوید بار اول به تشویق دوستانش چرس دود کرده، اما حالا عادت کرده و هر شب به خاطر کشیدن چرس به حلقه دوستانش حاضر می شود. او در پاسخ به این پرسش که اگر چرس نکشد چه اتفاقی خواهد افتاد؟ گفت: «اگر نکشی جنگ می کنی، اعصابت خراب است، سست و بی حال هستی و کار کرده نمی توانی.»

اما دوست دیگر جانان که نخواست نامش را بگوید، گفت که او دوست دارد فقط به خاطر تفریح چرس استفاده کند: «چرس را به خاطر شوق و وقت گزرانی می کشیم، ما اینجا نشسته ایم، یکی می آید یک دود می کشد و با ما مجلس می کند، هشت سال است که هر شام اینجا جمع می شویم، اما به تریاک و هیرویین معتاد نیستیم.»

اعتیاد به چرس

اگر چه دوستان جانان می گوید هنوز به مواد مخدر دیگر معتاد نشده است، از گفته هایش چنین بر می آید که به چرس اعتیاد پیدا کرده ، اما آن را برای خودش سرگرمی می داند.

داکتران بر این باور هستند که افرادی که از دخانیاتی همانند سیگار و تنباکو استفاده می کنند، زودتر در معرض استفاده از مواد مخدر و اعتیاد قرار می گیرند. داکتر عنایت الله غفاری، رئیس صحت عامه ولایت هلمند می گوید: «کسانی که از چرس یا "کانابیس" استفاده می کنند با گذشت زمان به بیماری های مهلکی مبتلا می شوند که از آن جمله می توان از سرطان های دستگاه تنفسی و گوارشی و همچنان از فراموشی یاد کرد. »

به گفته وی این نوع مواد مخدر به خاطر تاثیرگذاری مستقیم بالای روان فرد باعث می شود که وی احساس خوشی کند.

اما این خوشی برای استفاده کنندگان از چرس دوام دار نیست. چنانچه داکتران می گویند پس از آنکه فرد معتاد به این ماده مخدر شد، دیگر احساس خوشی نکرده و میزان ابتلا به بیماری افسردگی در شخص بیشتر می شود.

فروش آزاد

جوانانی که چرس می کشند، می گویند که پیدا کردن چرس در ولایتی همانند هلمند که مرکز تولید مواد مخدر افغانستان محسوب می شود کار سختی نیست. به گفته آنان دست فروشان و حتی برخی از دوکانداران به صورت آزادانه این ماده مخدره ممنوعه را می فروشند.

اما مقامات پولیس ولایت هلمند می گویند که آنان در امر مبارزه با کشت، قاچاق و استفاده از مواد مخدر مسمم هستند و خرده فروشان مواد مخدر را به مراتب در این ولایت بازداشت کرده اند.

محمد اسماعیل هوتک، معاون هماهنگی فرماندهی پولیس هلمند در این زمینه می گوید: «ما این را رد می کنیم که مواد مخدر در هلمند آزادانه خرید و فروش شوند. ما هر ماه دست کم ده فروشنده مواد مخدر را در شهر بازداشت می کنیم. مدیریت مبارزه با مواد مخدر پولیس در هلمند نه تنها فروشندگان را، بلکه معتادان را هم دستگیر می کند.»

به گفته وی در صورتی که پولیس با کسانی که در محضر عام چرس بکشند روبرو شود، حتما با آنان برخورد قانونی خواهد کرد.

آگاهی دهی

به باور برخی از آگاهان امور، به همان اندازه که مبارزه با لابی های مواد مخدر در افغاسنتان مهم است، به همان اندازه جلوگیری از خرده فروشی مواد مخدر اهمیت دارد؛ چرا که افزایش دست فروشی مواد مخدر می تواند تاثیر مستقیمی بر افزایش تعداد معتادان به مواد مخدر داشته باشد.

رضا وفا، استاد دانشگاه هلمند می گوید: «برای کاهش پدیده کشت، تولید و استفاده از مواد مخدر باید تبلیغات گسترده صورت گیرد و مردم تعلیم داده شوند. من به جرات می توانم بگویم که اگر در نظام تعلیمی افغانستان تبلیغات ضد مواد مخدر بیشتر شود، به اندازه چشمگیری در تولید و استفاده از این مواد کمتر می شود.»

آقای وفا می گوید برای نجات جوانان از دام اعتیاد دولت باید برنامه های موثری طرح ریزی کند. به گفته او جلوگیری از کشت، قاچاق و فروش مواد مخدر، همچنان می توان با ایجاد اشتغال و ایجاد زمینه تفریح سالم برای جوانان جلوگیری کرد.

تعداد جوانان بیکار در هلمند در حال افزایش است و هیچ زمینه تفریح سالم نیز آنان وجود ندارد، برخی از آنان روی آوردن به اعتیاد را تنها پناهگاه برای نجات از فشارهای زندگی می دانند. براساس امار وزارت مبارزه علیه مواد مخدر هم اکنون در حدود 100هزار معتاد در ولایت هلمند وجود دارند که بیشتر آنان را جوانان تشکیل می دهد.