نشست صلح اوکرایین در سویس به چه نتایجی دست یافت؟
۱۴۰۳ خرداد ۲۸, دوشنبه
اقامتگاه بورگنستاک که در بلندای کوه‌های سویس موقعیت دارد، با تاریخ‌سازی بیگانه نیست. این مکان در طول قرن بیستم میزبان ستارگان سینما و بازیگران قدرت بوده است، و در سال ۲۰۲۲، حکومت سودان و شورشیان توافق آتش‌بس را در همین مکان امضا کردند.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
اما زمانی که رهبران، وزیران و فرستادگان بیش از ۹۰ کشور برای اولین بار برای گفتگوها در مورد صلح در اوکرایین در این مکان آمدند، انتظار نمی‌رفت به اهداف بلندی دست یابد. روسیه در این نشست دعوت نشد و هیچ علاقه‌ای به حضور در آن نشان نداد و این امر باعث شد که متحدش چین حضور در این مذاکرات را تحریم کند. میزبانان سویسی گفتند امیدوارند تنها زمینه‌ای برای مذاکرات آینده فراهم کنند تا پیشرفتی در زمینه صلح در درازمدت به دست آید.
با این حال، زمانی که مذاکرات آغاز شد، ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکرایین تاکید کرد که یک رویدادهای تاریخی در حال وقوع است.
گردهم آوردن بیش از ۵۰ رهبر جهان زیر یک سقف برای بحث در مورد صلح در اوکرایین به سادگی خود یک کار دشوار است، و گردهم آوردن نمایندگان همه قاره‌ها، دشوارتر.
برگزاری این نشست نتیجه ماه‌ها دیپلماسی پرزحمت بود و نمایندگان کشورها با وجود تبلیغات سیاسی روسیه که هدف آن تحقیر این نشست بود، گرد هم آمدند.
در گفتگوهای دو روزه این نشست، مهمانان از کشورهایی فراتر از طرفداران معمول کییف حضور داشتند، اقدامی به منظور رفع این اتهام که اغلباً کشورهای غربی در چنین جلساتی تصمیم می‌گیرند.
رئیس‌جمهور کنیا روسیه را محکوم کرد و از «همه طرف‌های جنگ» خواست که «مواضع خود را نرم‌تر کنند.» در حالی که وزیر خارجه عربستان سعودی از «سازش‌های دشوار» آینده صحبت کرد.
حضور گسترده مقام‌های کشورهای دعوت‌شده اختلاف بین حامیان اوکرایین و بازیگران کلیدی در افریقا، آسیا و امریکای لاتین را نیز به نمایش گذاشت.
ده‌ها کشور از بیانیه تمامیت ارضی اوکرایین حمایت کردند
بحث‌ها زمانی داغ شد که اکثریت قریب به اتفاق شرکت‌کنندگان، یعنی حدود ۸۰ کشور به شمول همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ایالات متحده، غنا، کنیا، ارجنتاین، کلمبیا، فیلیپین، قطر و گواتمالا، از یک بیانیه حمایت کردند.
در این بیانیه آمده است: «جنگ ادامه دار فدراسیون روسیه علیه اوکرایین سبب رنج انسانی و ویرانی گسترده و ایجاد خطرها و بحران‌ها برای جهان می‌شود.»
بیانیه گفته است: «ما بر تعهد خود به خودداری از تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشور، اصول حاکمیت ملی، استقلال و تمامیت ارضی همه کشورها به شمول اوکرایین تاکید می‌کنیم.»
امضاکنندگان همچنین تهدیدات اتمی را محکوم کردند، در مورد استفاده از امنیت غذایی به عنوان سلاح هشدار دادند و خواهان «تبادله کامل زندانیان» و بازگشت «همه کودکان اخراج شده و غیرقانونی اوکرایینی» شدند.
هند، افریقای جنوبی و اندونیزیا از امضای این بیانیه خودداری کردند
اما این بیانیه مهر تایید همه شرکت کنندگان نشست را با خود نداشت. هند، افریقای جنوبی، اندونیزیا و مکسیکو از جمله کشورهایی بودند که در مذاکرات شرکت کردند، اما تصمیم گرفتند از متن نهایی حمایت نکنند.
این کشورها قبلاً با فرستادن دیپلمات‌‌ها به جای وزیران یا رهبران شان عدم تمایل خود نسبت به این نشست را نشان دادند.
این موضوع برای کلود راکیسیتس، تحلیلگر مرکز امنیت، دیپلماسی و استراتژی مستقر در بروکسل قابل تعجب نیست. او می‌گوید برخی کشورها «نمی‌خواهند برای خود مشکل ایجاد کنند» زیرا تلاش می‌کنند روابط خود را با غرب، و روسیه و چین متوازن نگهدارند.
پیش از این نشست، مقام‌های اوکرایینی مسکو و پکینگ را به وارد کردن فشارهای دیپلماتیک بر سایر کشورها به منظور متقاعد کردن آنها برای خودداری از شرکت در این نشست متهم کردند، اتهامی که چین آن را رد کرد. راکیسیتس می‌گوید برخی از کشورها احتمالاً میان روابط خود با روسیه و رفتن به این کنفرانس سبک و سنگین کرده اند، مانند هند که در تامین تسلیحات به روسیه متکی است و افریقای جنوبی که مناسبات تاریخی با روسیه دارد.
راکیسیتس به دویچه وله گفت: «این کنفرانس هدف فراتر از اوکرایین دارد. این کنفرانس در مورد حفظ نظم بین‌المللی است.»
«این نشست نشان داد که حمایت بین‌المللی تضعیف نشده است»
زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکرایین، این گمانه‌زنی‌ها را که از تصمیم برخی کشورها برای امضا نکردن بیانیه ناامید شده است رد کرد و گفت این که شمار زیادی بیانیه را تایید کردند، «موفقیت بزرگی» است.
او روز یکشنبه به خبرنگاران گفت: «این نشست بیانگر آن است که حمایت بین‌المللی تضعیف نشده است. این حمایت قوی است.»
متحدان غربی کییف نیز این لحن امیدوارکننده را تکرار کردند.
سیمون هریس، نخست وزیر ایرلند، در حاشیه این نشست به دویچه وله گفت: «این بزرگترین گردهمایی کشورهای سراسر جهان است که در مورد حرکت ما از صلح در اوکرایین از زمان آغاز جنگ برگزار می‌شود. این خود بسیار مهم است.»
پیشنهاد روسیه توسط رهبران غربی رد شد
همزمان با برگزاری این نشست، روسیه از طرح پیشنهادی خود برای صلح پرده برداری کرد، طرحی که از اوکرایین می‌خواهد بخش‌های زیادی از خاکش را واگذار کند و آرزوی خود برای پیوستن به ائتلاف نظامی غربی ناتو را کنار بگذارد.
راکیسیتس گفت این پیشنهاد احتمالاً بخشی از تلاش مسکو برای منحرف کردن تمرکز بر مذاکرات در سویس بود. اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، این پینشهاد را «غیر جدی» خواند و را رد کرد.
سیمون هریس، نخست وزیر ایرلند به دویچه وله گفت: «فکر نمی‌کنم پوتین در موقعیتی باشد که پیش‌شرط تعیین کند. واقعیت این است که هرگونه راه حل برای صلح، هر روند صلح، باید مطابق با قوانین بین‌المللی باشد. و همه قوانین بین‌المللی به تمامیت ارضی یک کشور احترام می‌گذارد.»
اما وقتی رهبران از میان شعارهای «مسیر صلح» که در دیوارها و مسیرهای پیاده روی اطراف محل نشست را تزئین کرده بود می‌گذشتند، شکی وجود نداشت که پیشرفت واقعی برای دستیابی به صلح، بدون حضور مسکو قابل دستیابی نیست.
و کشورهایی که در سویس گردهم آمدند در مورد چگونگی تحقق آن اختلاف نظر داشتند.
ویولا امهرد، رئیس جمهور سویس در پایان این نشست در روز یکشنبه گفت: «سوال کلیدی این است: چگونه و چه زمانی می‌توان روسیه را وارد این روند کرد؟»
او افزود: «گفتگوهای دو روز گذشته نشان داد که دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. مهم‌ترین درک ما این است که مسیر صلح در اوکرایین باید بر اساس قوانین بین‌المللی دنبال شود.»
مسیری برای مذاکرات بعدی مشخص شد؟
هیچ نشست رسمی بعدی اعلام نشد، اما رئیس جمهور سویس گفت که چندین کشور برای میزبانی مذاکرات آینده ابراز تمایل کرده اند. در همین حال، کانادا اعلام کرد که قصد دارد وزیران خارجه را برای گفتگو در مورد موضوعات بشردوستانه در اوکرایین، گرد هم آورد.
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکرایین در خارج از محل برگزاری مراسم به خبرنگاران گفت: «واضح است که برای پایان دادن به جنگ به هر دو طرف در میز مذاکره نیاز است.»
او افزود: «کار من و همه دیپلمات‌های اوکرایینی و اولویت رئیس جمهور زلنسکی این است که اوکرایین در قوی‌ترین موقعیت ممکن میز مذاکره قرار داشته باشد.»