داکتر فدا محمد پیکان، رییس بخش "اچ. آی. وی" یا ویروس ایدز در وزارت صحت عامه افغانستان می گوید که بیشترین شمار مبتلایان در کابل و کمترین آن در ولایت بادغیس به ثبت رسیده است. به گفته او، در 31 ولایت از 34 ولایت افغانستان واقعات مثبت ایدز ثبت شده اند.

داکتر پیکان می گوید: «آماری که در بانک اطلاعاتی ما ثبت شده، می رساند که تا ختم سال 2011 میلادی 1367 تن به اچ. آی. وی. مبتلا بوده اند. این آمار ممکن است بیشتر باشد، چرا که ما تنها کسانی را ثبت کرده ایم که خودشان داوطلبانه برای آزمایش خون حاضر شده اند».

پیکان می افزاید که وزارت صحت عامه افغانستان به کمک سازمان صحی جهان و دفتر مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد، همه ساله آمار بیمارانی را که به تازگی ثبت می شوند، اعلام می کنند. به گفته وی در ماه دسمبر سال جاری آمار سال 2012 نیز منتشر خواهد شد.

"اچ. آی. وی" ویروس مهلکی است که سیستم دفاعی بدن را مورد حمله قرار می دهد. این ویروس وقتی وارد مرحله چهارم رشد یا ایدز می شود، حیات بیمار را با خطر مرگ رو به رو می کند. این بیماری قابل پیشگیری است، اما تا کنون قابل درمان نیست.

اولین واقعه ایدز در افغانستان در سال 1368 هجری خورشیدی تشخیص شد. در سال هایی که در افغانستان جنگ بود، زمینه فراهم نبود تا در مورد این بیماری آگاهی داده شود و به خاطر همین مردم افغانستان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار گرفته اند.

آقای پیکان می گوید که داشتن آگاهی در مورد وقایه از این بیماری بسیار مهم است. به همین خاطر وزارت صحت عامه به کمک حمایت کننده های مالی مختلف 48 مرکز آگاهی بخشی، مشوره و تشخیص داوطلبانه را در سراسر کشور ایجاد کرده است. او می افزاید که در این کشور 40 پروژه برای جلوگیری از گسترش این بیماری هم اکنون جریان دارند و تنها دو مرکز تداوی برای این بیماری در ولایت های کابل و هرات فعالیت دارند. این مراکز تنها 170 تن از بیماران مبتلا به ایدز را به صورت رایگان تحت درمان قرار داده اند. همچنان کلینیک هایی در مرز با کشورهای همسایه افغانستان ایجاد شده اند که در آنها به تردد کنندگان در مورد این بیماری آگاهی داده می شود و داوطلبانه آزمایش خون انجام می گیرد.

به گفته مقام های صحی افغانستان، تحقیقات نشان می دهند که بیشتر واقعات ایدز از خارج افغانستان "مخصوصا کشورهای همسایه" به این کشور منتقل شده اند و در حال حاضر بیشترین ناقلان ویروس ایدز معتادان تزریقی می باشند که از سوزن های مشترک استفاده می کنند.

وزارت صحت عامه می گوید که هم اکنون بیش از پنج هزار معتاد تزریقی در افغانستان تحت پوشش برنامه های پیشگیرانه از انتقال ایدز قرار دارند. در این برنامه به معتادان آگاهی داده می شود و به آنها بسته های حاوی سرنج، وسایل تعقیم شده تزریق و کاندوم توزیع می گردد. بیماری ایدز از طریق مقاربت جنسی، انتقال خون، زاد و ولد افراد مبتلا، شیر مادر و استفاده مشترک از وسایل تخریش کننده مانند تیغ ریش تراشی انتقال می یابد.

احمد (نام مستعار) جوانی است که در ولایت غزنی زندگی می کند و مدتی است که از اروپا به افغانستان برگشته است. او می گوید: «من در اروپا زندگی می کردم و باید صادقانه بگویم آنجا خیلی عیاشی کردم، حالا من وضعیت بدن خود را می دانم. من مبتلا به ایدز هستم، تحت درمان قرار دارم و هر ماه باید آزمایش بدهم». او نمی خواهد با هر کس در مورد بیماری اش صحبت کند، زیرا به گفته خودش، در آن صورت مردم با او بد برخورد می کنند.

مردم افغانستان در مورد بیماری ایدز زیاد نمی دانند. محمد هاشم، یکی از باشندگان ولایت هلمند می گوید: «من نمی دانم که ایدز از چه طریقه هایی انتقال می یابد و هنوز هم نمی دانم که آیا افرادی که ایدز دارند انسان های عادی هستند و دارای وضعیت روانی متعادل هستند یا خیر؟».

ویروس ایدز از طریق داشتن روابط عادی اجتماعی همانند دست دادن، غذا خوردن، آب بازی کردن در یک حوض مشترک و بوسیدن انتقال نمی یابد.