پس از آن که اداره طالبان به تاجران فرصت داد که حساب‌های خود با طرف‌های پاکستانی را طرف سه ماه تصفیه کنند و بعد از آن از این کشور دارو وارد نکنند، نگرانی‌ها در مورد کمبود دارو در افغانستان شدت گرفته است.

هرچند اداره طالبان در تلاش یافتن بدیل‌هایی مانند هند است، اما با توجه به میزان دارویی که در گذشته از پاکستان وارد افغانستان می‌شد، جبران کردن این کمبود کار ساده‌ای نخواهد بود.

نورالحق نوری، رئیس اداره امور حکومت طالبان، اخیراَ گفت که پیش از این بیش از ۷۰ درصد داروهای مورد استفاده در افغانستان از پاکستان وارد می‌شد.

هرچند اداره طالبان گفته است که ممنوعیت واردات دارو از پاکستان به دلیل «بی‌کیفیت بودن» این داروهاست، اما به نظر می‌رسد که این تصمیم بیشتر سیاسی است، زیرا هر باری که میان دو جانب تنش سیاسی ایجاد شده، مرز مسدود گردیده است که حالا هم مسدود است.

اسلام‌آباد اداره طالبان را متهم می‌کند که به گروه‌های مسلح مانند تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) پناهگاه فراهم کرده است. اداره طالبان این اتهامات را رد می‌کند. مذاکرات صلح با میانجیگری ترکیه و قطر و اخیرا به میزبانی عربستان تاکنون بی‌نتیجه بوده است.

مردم می‌گویند کمبود دارو از قبل محسوس است

لینا حیدری، فعال ساکن هرات، به دویچه وله گزارش می‌دهد: "بسیاری از داروها کمیاب شده‌اند."

او ادامه می‌دهد: "من پُماد پوست را که قبلاً به راحتی در داروخانه‌ها پیدا می‌کردم، تقریباً یک ماه است که دیگر پیدا نمی‌کنم. انتی‌بیوتیک‌ها، انسولین و داروهای قلبی کمبود اند."

بیشتر بخوانید: محدودیت دسترسی زنان افغان به لوازم بهداشت قاعدگی و داروهای ضدبارداری

با کمبود داروها، قیمت‌ها نیز افزایش می‌یابد و احتمال افزایش داروهای بی‌کیفیت، منقضی شده یا تقلبی در بازارهای محلی بیشتر می‌شود.

بیشتر بخوانید: داروهای تقلبی؛ مشکلی در سراسر جهان

با وجود این نگرانی‌ها، جلال جلالی، سرپرست وزارت صحت عامه اداره طالبان اطمینان داده است که در افغانستان "کمبود دارو وجود ندارد."

به دنبال امکانات بدیل در هند

طالبان اکنون تلاش می‌کنند داروهای مورد نیاز را از کشورهای دیگر، مانند هند، تأمین کنند. این هفته شرکت‌های افغان و هندی در حضور نمایندگان طالبان قراردادی به ارزش ۱۰۰ میلیون دالر برای تأمین دارو امضا کردند.

بیشتر بخوانید: هند برای صادرات دوا به افغانستان ابراز آمادگی کرد

وزارت امور خارجه هند نیز تأمین ۷۳ تن داروهای نجات‌بخش، واکسن‌ها و تجهیزات طبی برای کابل را تأیید کرد تا نیازهای فوری سیستم صحی افغانستان را برآورده کند.

این محموله که تخمین زده می‌شود سه تا چهار لاری شود، برای کشوری با بیش از ۴۰ میلیون نفر جمعیت بیشتر یک حرکت نمادین است. بخشی از این محموله که شامل حدود ۶۳ هزار دوز واکسین انفلوانزا و مننژیت می‌شود، روز پنج‌شنبه به کابل رسید.

یک تن از مسئولان یک شرکت تامین دارو در افغانستان که نخواست نامش فاش شود، به دویچه‌وله گفت: "برخی داروها کمیاب هستند و قیمت‌ها همچنان افزایش می‌یابد. ما تلاش می‌کنیم تأمین‌کنندگان جدیدی از هند، ترکیه یا ایران پیدا کنیم و در عین حال تولید داخلی را در کشور تقویت کنیم. اما این کار زمان می‌برد."

هزینه را مردم عادی می‌پردازند

افغانستان از دهه‌ها پیش تنها بخش ناچیزی از داروهای خود را تولید می‌کند. نبود زیرساخت‌های داروسازی، کمبود آزمایشگاه‌ها، کنترل ناکافی بر کیفیت و مشکلات در زنجیره تدارکات، این کشور را به طور ساختاری وابسته به واردات کرده است.

حتی قبل از بحران فعلی، خدمات صحی در این کشور ضعیف بود. از زمان به قدرت رسیدن طالبان، افغانستان با بحران بشری عظیمی روبرو شده است که با خشکسالی‌ها، رویدادهای طبیعی مانند سیل و فروپاشی اقتصادی تشدید شده است.

بیشتر بخوانید: هشدار از «اپیدمی پنهان» بیماری‌های غیرساری و روانی در افغانستان

تقریباً نیمی از تولید ناخالص داخلی بر کمک‌های خارجی متکی بود که از سال ۲۰۲۱ به دلیل سیاست‌های طالبان، به ویژه حذف سیستماتیک زنان از بخش‌های صحت، آموزش و بازار کار، به طور عمده قطع شده است.

به گفته سازمان ملل، حدود ۲۳ میلیون نفر، یعنی بیش از نیمی از جمعیت افغانستان، به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. به این ترتیب، بار دیگر مردم هزینه تصمیم‌های سیاسی مانند توقف واردات دارو از پاکستان را می‌پردازند.