مهاجرت توده وار از طریق مرزهای نفوذ پذیر را البته بسیاری از مردم علامت کدام تغییر نمی بینند. این نخستین بار است که پس از سی سال، مردم محاصره شده و آواره به افغانستان پناه می آورند؛ برخلاف گذشته که بیشتر از افغانستان به خارج مهاجرت می کردند.

مقام های اداری در ولایت خوست به آوارگان پاکستانی خوش آمدید گرم می گویند و اندک چیزهایی را که برای پناه دادن دارند، در اختیار آن ها می گذارند؛ اما مقام های استخباراتی و نظامیان نگران هستند که مبادا برخی از مهاجران وزیرستان شمالی، فعالان اسلامگرا و طالبان پاکستانی باشند که از حمله اردوی پاکستان گریخته اند.

هنگامی که در سال 1979 اتحادشوروی پیشین افغانستان را مورد تهاجم قرار داد، مهاجرت از افغانستان به آن سوی مرز شرقی بود. هنگامی که مسکو پس از یک دهه نیروهایش را از افغانستان بیرون کشید، بی نظمی و جنگ داخلی در گرفت و بازهم فرار توده وار مردم افغانستان آغاز شد. پس از قدرت گرفتن طالبان در سال 1996 بازهم شمار بیشتری از افغانستان به کشورهای دیگر به ویژه کشورهای همسایه فرار کردند. اما از هنگامی که در سال 2001 ائتلاف نظامی زیر رهبری ایالات متحده امریکا طالبان را از قدرت برکنار کرد، حدود 3.6 میلیون مهاجر افغان دوباره به کشور برگشتند و قریب 1.6 میلیون دیگر هنوز به عنوان مهاجر در پاکستان به سر می برند.

طالبان پاکستانی

طالبان پاکستانی که نسبت به طالبان افغان قوی تر و پرنفوذتر هستند، با هم کمتر اهداف مشترک دارند. چنان که در ماه گذشته طالبان پاکستانی بزرگترین میدان هوایی پاکستان در کراچی را مورد حمله قرار دادند. نظامیان پاکستانی که از گفتگو با طالبان خسته شده اند به باشندگان وزیرستان شمالی گفته بودند که پیش از آغاز سرکوب آن منطقه را ترک گویند. وزیرستان شمالی پایگاه و مامن طالبان خوانده می شود.

بمباران دو هفته ای امکان حمله زمینی را میسر ساخت. نظامیان پاکستانی گفته اند که مردم ملکی منطقه را ترک کرده اند و آن هایی که باقی مانده اند، در جمله جنگجویان به شمار می روند.

مهمان نوازی افغان ها

هفته گذشته والی خوست در یک اجتماع متشکل از مقامات افغان و نمایندگان ملل متحد از مهمان نوازی قریه های مرزی افغانستان از مهاجران ستایش کرد. عبدالجبار نعیمی گفت: «مردمی که از آن سوی مرز بیجا شده اند، دوستان مایند. مردم کوشش می کنند به این خانواده ها کمک کنند، هرچند که خودشان چیز زیادی ندارند». بو شک، یک مقام عالی رتبه کمیشنری مهاجران گفته است که «این جماعات (مردم خوست) برای ده ها سال از حمایت جماعات قبیله یی در وزیرستان شمالی در هنگام فرارشان برخوردار بوده اند. امروز آن ها می خواهند به این خانواده ها به عین ترتیب کمک کنند».

محمد اکرم خپلواک، وزیر قبایل و سرحدات وعده کمک داد و گفت: «ما به آن ها سلاح نمی دهیم. ما به آموزش آن ها کمک می کنیم».

اما ریاست امنیت ملی افغانستان که علیه اقدامات برای سرنگونی حکومت کابل فعالیت می کند، در این رابطه کمتر خوشبین است. یک مقام امنیتی افغانستان در کمپ این مهاجران که نخواست از او نام برده شود، گفت: «ریاست امنیت ملی افغانستان و والی معتقدند که طالبان در کمپ با سلاح های شان نفوذ کرده اند و می توانند هر وقت از آن استفاده کنند». او افزود «بسیاری از خانواده ها متعلق به طالبان هستند؛ در صورتی که یک عملیات آغاز شود، دوباره می روند».

کشورهای افغانستان وپاکستان متقابلاً همدیگر را متهم به پناه دادن به جنگجویان می کنند.

خیمه های سرتپه

صدها خیمه سفید ملل متحد بر فراز تپه شیب داری افراشته شده است که کم و بیش علف دارد. خود مهاجران برای آن که برای این پناهگاه موقتی یک حویلی ایجاد کنند، اطراف آن را با پارچه های رنگی پوشانده اند. بسته های جیره غذایی در این خیمه ها مانند هر چیز خاک آلود است. کودکان هر جا می دوند و آن هایی که تازه راه رفتن را شروع کرده اند، مانند مرغان خاک پلک می کنند.

ماهرخان، زنی که با شوهر و 10 فرزندش از وزیرستان شمالی فرار کرده است، می گوید که خانواده اش از راه دهقانی زندگی می کرده است. او که در بین حمله اردوی پاکستان و شایعه برگشت طالبان و حمله متقابل شان قرار گرفته بود، چاره ای جز ترک وزیرستان نداشت. او گفت: «ما به علت جنگ ها به این جا آمده ایم». این زن پاکستانی همچنان افزود: «حکومت به ما اخطار داد که یک عملیات نظامی در راه هست. طالبان نیز به ما هشدار دادند. آن ها گفتند که ما می جنگیم، هرگاه به شما آسیبی برسد، ما مسئول نیستیم».

اختر مرجانه زن سالمندی است. او گفت که آن ها فقط دو روز داشتند تا منطقه را ترک بگویند. او گفت: «به مهلت حکومت که دو روز دیگر باقی مانده است، ما مجبور شدیم تا منطقه را ترک بگوییم. به غیر از این خیمه ما چیز دیگر به دست نیاورده ایم».

خوست برای مدت طولانی مایه نگرانی نیروهای افغانستان و سربازان ناتو بوده است. در سال 2009 هفت افسر اداره استخبارات مرکزی ایالات متحده امریکا (سیا) در پایگاه خودشان توسط یک گماشته القاعده کشته شدند. در جریان 25 سال این مرگبارترین حمله بر سازمان استخبارات مرکزی ایالات متحده امریکا بوده است.