دیپلومات‌های کشورهای همسایه افغانستان مقیم در کابل به رویترز گفته اند که در حال تجدید نظر روی پالیسی‌های خود می‌باشند و در سرحدات کشورهای شان با افغانستان تدابیری بیشتر اتخاذ می‌کنند. آن‌ها نگران خروج بحرانزای نیروهای امریکایی از افغانستان می‌باشند و در این مورد با مقامات امریکایی نیز صحبت کرده اند.

یک دیپلومات بلند پایه آسیایی در کابل به رویترز گفته است: «در این مرحله در باره خروج (نیروهای امریکایی از افغانستان) وضاحت وجود ندارد، اما ما باید یک پلان عمل واضح آماده داشته باشیم.» این دیپلومات افزوده است: «وضعیت می‌تواند خیلی زود از حالت بد به بدتر تبدیل شود.»

این درحالیست که یک سخنگوی کاخ سفید هفته گذشته گفت که رئیس جمهور دونالد ترامپ برای پنتاگون دستور خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را صادر نکرده است. اما کاخ سفید در عین حال گزارش‌های را رد نکرده است که ایالات متحده پلان دارد تا نیم نیروهای امریکایی را از افغانستان بیرون کند.

امریکا در حال حاضر حدود ۱۴۰۰۰ نیرو در افغانستان دارد که برعلاوه پیشبرد ماموریت آموزشی «حمایت قاطع» ناتو، عملیات‌های ضد تروریستی را نیز انجام می‌دهند و از نیروهای افغان با قوای هوایی پشتیبانی می‌کنند.

گزارش‌های مبنی بر کاهش شمار نظامیان امریکایی در افغانستان در حال نشر می‌شوند که زلمی خلیلزاد نماینده ویژه واشنگتن برای صلح افغانستان، تلاش‌های برای آغاز گفتگوهای صلح با طالبان را افزایش داده است. گفته می‌شود خلیلزاد در دیدارهایش با طالبان در مورد آینده خروج نیروهای امریکایی و پیشنهاد آتش بس گفتگو کرده است.

اما کارشنان به این باور اند که حتی کشورهای چون ایران، روسیه و پاکستان که دیر زمانی است به این باور می‌باشند که امریکا در صدد ایجاد پایگاه ‌های نظامی درازمدت در افغانستان است، علاقه ای به خروج ناگهانی ایالات متحده از افغانستان ندارند.

گریم سمت، مشاور در موسسه تحقیقاتی «گروه بین المللی بحران» می‌گوید: «هرچند خبر کاهش نیروهای امریکایی (در افغانستان) می‌تواند دلیل برای خوشبینی محتاطانه در منطقه باشد، اما آنها (کشورهای منطقه) یک خروج ناگهانی را نمی پسندند.»

او می‌آفزاید: «تمامی جناح‌ها می‌دانند که یک خروج عجولانه می‌تواند جنگی داخلی تازه ای را شعله ور کند که منطقه را بی‌ثبات می‌سازد. کشورهای منطقه نمی خواهند غافلگیر شوند و زیگنال‌های نامشخص از جانب واشنگتن سبب ایجاد اضطراب شده است.»

امنیت مرزی

پاکستان که در حال نصب حصار سرحدی در امتداد ۱۴۰۰ کیلومتر مرزش با افغانستان است، برای موج تازه مهاجرین افغان آمادگی می‌گیرد. این کشور از قبل به مناطق مرزی با افغانستان ۵۰ هزار نیروی شبه نظامی مستقر کرده است.

یک مقام پاکستانی به شرط نشر نشدن نام اش به رویترز گفته است که در صورت شروع موج جدیدی از مهاجرت افغان‌ها، «کمپ‌ها در نزدیکی مرز ایجاد می‌شوند که موج تازه مهاجرین افغان و مهاجرین غیرقانونی تنظیم شود. به افغان‌ها اجازه داده نخواهد شد که به صورت غیر قانونی در پاکستان خانه بسازند.»

افغانستان با کشورهای پاکستان، ایران، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و چین مرز مشترک دارد و در حال حاضر دومین کشور با بلندترین رقم مهاجرین در جهان می‌باشد. بر اساس تخمین‌های سازمان بین المللی مهاجرت (آی او ام) حدود ۱،۴ میلیون افغان در پاکستان و ۱،۲ میلیون دیگر در ایران زندگی می‌کنند.

هرچند در این اواخر هزاران افغان ایران را به دلیل وضعیت متلاطم سیاسی و اقتصادی ناشی از تحریم‌های امریکا بر این کشور ترک کرده اند، اما مقام‌های ایرانی نگران اند که در صورت خروخ نیروهای امریکایی افغان‌ها دوباره به این کشور بر خواهند گشت.

یک مقام ایرانی گفته است: «ما با مقام‌های افغان از نزدیک کار می‌کنیم تا جلو ورود افغان به کشور خود را بگیریم. ما نمی خواهیم برای جلوگیری آنها از خشونت کار بگیریم، اما خروج ناگهانی امریکا به بحران می‌انجامد.»

افغانستان با ترکیه مرز مشترک ندارد اما شماری زیادی از افغان‌ها با گذشتن از ایران خود را به این کشور می‌رسانند و در ترکیه مصروف کار می‌شوند یا در تلاش ادامه مهاجرت اند. ترکیه برای شمار زیاد افغان‌ها نقطه ترانزیتی برای رسیدن به اروپا است.

اوزگر ساک، سکرتر دوم سفارت ترکیه در کابل گفت: «ما دروازه های خود (به روی افغان‌ها) را نبستیم، اما شمار مهاجرین غیرقانونی با گذشت هر روز افزایش می‌یابد.»

پولیس ترکیه می‌گوید که در سال ۲۰۱۸ حدود ۹۰ هزار افغان را که با استفاده از اسناد جعلی و یا هم به کمک قاچاقبران تلاش داخل شدن به ترکیه را داشتند، ردگیری و گرفتار کرده است. این رقم به تناست کسانی که که در سال ۲۰۱۷ می‌خواستند به ترکیه برسند، دو برابر بلند می‌باشد.

طالبان تلاش دارند افغان‌ها را متقاعد کنند که از خروج نیروهای امریکایی حراس نداشته باشند، اما شمار زیادی به گفته‌های این گروه اعتماد نمی‌کنند. سید رفیع سادات از ولایت هرات می‌گوید که طالبان در صورت بازگشت به قدرت قوانین سخت شرعی را وضع و دموکراسی را ویران خواهند کرد. او می‌افزاید: «اگر نیروهای امریکایی بیرون شوند امیدی برای آینده وجود نخواهد داشت و ما مجبور به ترک کشور خواهیم شد.»

sm/af (Reuters)