از آن جایی که مناقشات مسلحانه در کشورهایی مانند سوریه، یمن و سودان جنوبی ادامه دارد و بلایای طبیعی در سرتاسر جهان دسترسی مردم به غذا، آب و سرپناه را در فواصل منظم دشوار می سازد، کمک های بشردوستانه هیچ گاه این قدر مهم نبوده است. 

سالی آوستین، رئیس بخش عملیات عاجل در سازمان امدادی بین المللی همکاری برای کمک و نجات در سرتاسر جهان (کی یر) به دویچه وله گفت: «شمار مردمی که به کمک نیاز دارند، افزایش یافته است. در حال حاضر شمار آوارگان در سرتاسر جهان از هر زمان دیگری بیشتر است».

با افزایش شدید شمار آوارگان بیش از هر زمان دیگری به کمک های بشردوستانه نیاز است. با توجه به گزارش سال ۲۰۱۸ کمک های بشردوستانه جهانی، اهدای کمک از منابع عمومی و خصوصی در سال گذشته از مرز ۲۴ میلیارد یورو (برابر با ۲۷.۳ میلیارد دالر) گذشت؛ اما این مبلغ به هیچ وجه کفاف نیازهای جهانی بشری را نکرد.

سازمان ملل متحد در حقیقت فقط ۵۹ درصد از آن چه را که در سال ۲۰۱۷ درخواست کرده بود، دریافت کرد. بزرگترین بخش این مبلغ (۱۷ میلیارد یورو) را حکومت ها و بنیادهای مستقر در اتحادیه اروپا پرداخت کردند. ۸۰ درصد از آن به مناطق جنگی و پرمناقشه سرازیر شد.

یک سال پیش از آن، ۶۰ درصد از همه کمک ها به فقط ۱۰ کشور جهان رسید. از جمله این کشورها سوریه بود که در پنجمین سال پیاپی کمک دریافت می کرد. یونان و ترکیه نیز که میزبان شمار بسیاری از آوارگان سوریایی هستند، برای نخستین بار مبالغ قابل توجهی را دریافت کردند.

رنج بی سروصدای مردم در بحران های فراموش شده

برخی از مناقشات در کشورهای مختلف دیگر مورد توجه جامعه بین المللی نیستند و مردمی که در آن مناطق زندگی می کنند، معمولا کمک بسیار کمتری دریافت می کنند. از جمله این کشورها می توان از جمهوری دموکراتیک خلق کانگو نام برد؛ جایی که بی ثباتی سیاسی و مناقشه مسلحانه در هرگوشه آن حاکم است.

تامبا امانوئل دانمبی سا، مدیر برنامه بشردوستانه برای "اکسفام" می گوید، با وجود این که کانگو مدت ها است در وضعیت اضطراری به سر می برد، "دیگر علاقه و توجه اهداگران بین المللی را جلب نمی کند".

به گفته او نبود کمک های مالی "بسیج منابع و کمک به مردم را" دشوار می کند. او ادامه داد: «ما برای واکنش به این بحران به کمک های مالی نیاز داریم».

مناقشات در کانگو در معرض دید جامعه بین المللی نیست. اما شواهد نشان می دهند که جامعه اهداگران بین المللی بیشتر علاقه دارند به قربانیان بلاهای طبیعی کمک کند تا قربانیان جنگ زده.

سالی اوستین، رئیس بخش عملیات عاجل در سازمان "کی یر" گفت: «به وضوح می توان دید که برای (قربانیان) بلاهای طبیعی بیشتر از مناقشات (جهانی) می توان پول جمع کرد».

دسترسی به مردم نیازمند

اما حتی اگر هم به اندازه کافی پول جمع شده باشد، امداگران با چالش های دیگری مواجه هستند. به طور مثال، دسترسی به مردم نیازمند در برخی اوقات بسیار مشکل است. 

در کشورهای جنگزده مانند سوریه و یمن که زیرساخت هایشان ویران شده، دسترسی به مردم به طور فزاینده ای در حال دشوارشدن است.

اوستین گفت: «اگر شما به مردم دسترسی نداشته باشید، پول جمع آوری شده هم دردی را دوا نمی کند». او بیش از ۲۰ سال است که با موسسه "کی یر" همکاری می کند و در کشورهایی مانند افغانستان، سودان، سری لانکا و اندونیزیا کار کرده است.

از نگاه خانم اوستین، در حال حاضر یکی از بزرگترین چالش ها بر سر راه امدادگران در مناطق پرمناقشه، حفظ امنیت خود آن ها است. وقتی که امدادگران نگران امنیت جانی خود باشند، شاید در بسیاری موارد از رفتن به مناطق پرمناقشه و کمک به مردم آن جا خودداری کنند. 

به گفته آستین، وضعیت از زمان افزایش حملات بین المللی تروریستی وخیم تر شده است. او می گوید: «از زمان حملات ۱۱ سپتمبر وضعیت برای سازمان های امدادگر به ویژه در مناطق پرمناقشه تغییرکرده است. پیش از حملات ۱۱ سپتمبر به بی طرفی امدادگران احترام بیشتری گذاشته می شد. با اطمینان می توان گفت که آن ها پیش از این تاریخ به نسبت امروزه کمتر هدف حملات قرار می گرفتند».

جذب فعالان محلی برای همکاری

به گفته دنمبی سا، از سازمان "اکسفام"، به همین خاطر همکاری با فعالان محلی که درک بهتری از وضعیت منطقه دارند، این قدر مهم است. او گفت: «سازمان های امدادی بین المللی دارای تجربه و تخصص هستند، اما فعالان محلی درک بهتری از وضعیت کشور دارند و بهتر می توانند به مردم نیازمند کمک دسترسی داشته باشند».

او گفت: «ما باید فعالان محلی را قادر سازیم که بتوانند مستقلانه به بحران های بشری واکنش نشان دهند. در حال حاضر وضعیت اینگونه نیست».

مارتین کواک، هماهنگ کننده در اتاق فکر «مرکز فعالیت های بشردوستانه» که در برلین مستقر است، می گوید، تقویت فعالان محلی و منطقه ای بخشی از توافقی است که شراکت کنندگان در نخستین نشست جهانی کمک های بشردوستانه به آن دست یافتند. نشست مذکور سال ۲۰۱۶ در استانبول برگزار شد. کواک به دویچه وله گفت: «ما برای این فعالان مهم محلی به منابع مالی بیشتری نیاز داریم». به گفته او، هدف مسئولان این است که سازمان های بشردوستانه بین المللی با گروه های کوچکتر همکاری کنند تا کمک به مردم کارآمدتر شود.

کواک در ادامه گفت، این که سازمان های امدادگر بودجه لازم را برای برنامه ریزی کوتاه مدت یا درازمدت ندارد، وضعیت را پیچیده می کند.

جلوگیری یا درمان

اما این تنها مشکلی نیست که کواک از آن نام می برد. او گفت: «در بیشتر اوقات شکست های سیاسی باعث می شود که نیاز  به فعالیت های بشردوستانه افزایش یابد». او افزود: «من احساس می کنم که برخی از حکومت ها و سازمان های بین المللی توجهی ندارند یا قادر نیستند مشکلات بزرگ سیاسی را حل کنند و آن ها مسئولیت را به گردن سازمان های بشردوستانه می اندازند».

"بحران آوارگان" در سال ۲۰۱۵ که یک میلیون مهاجر را به اروپا کشاند، نشان می دهد که کمک بشردوستانه چقدر در سطح جهانی اهمیت دارد.

یکی از دلایل این بحران، نبود کمک های مالی بود که باعث شد برنامه جهانی غذا، سهمیه غذا در کمپ های آوارگان سوریایی را جیره بندی کند. کواک گفت: «اگر ما می توانستیم به اهداف توسعه پایدار دست یابیم که همه کشورها توافق کرده بودند تا سال ۲۰۳۰ به آن دست یابند، در آن صورت بخش بزرگی از این فجایع بشری رخ نمی داد».

ان سوفی برندلین / م. ا.