یاکوب زوما رئیس جمهور این کشور گفت: رهبر ضد اپارتاید بعد از مبارزه علیه بیماری عود کننده شش هایش به آرامش ابدی رفت. زوما گفت: « هموطنان افریقای جنوبی، نیلسون روهلیهلا مندیلای محبوب ما، رئیس جمهور موسس ملت دموکراتیک مان جهان را ترک گفت».

زوما افزود:« این لحظه عمیق ترین اندوه هاست، کشور ما بزرگترین فرزند اش را از دست». رئیس جمهور افریقای جنوبی اعلام نمود که مراسم تدفین کاملاً دولتی برای مندیلا برگزار می شود وهمه پرچم های آن کشور نیمه افراشته می باشند.

نیلسون مندیلا که به خاطر مبارازات اش علیه نژادپرستی رژیم اپارتاید در افریقای جنوبی، مدت 27 سال زندانی بود. او در سراسر جهان یک نماد آزادی و انسان دوستی شمرده می شد. به پاداش مبارزات خستگی نا پزیر اش، در سال 1993 جایزۀ صلح نوبل را دریافت کرد. یک سال پس از آن به عنوان اولین رئیس جمهور سیاه پوست کشور اش انتخاب شد.

بارک اوباما رئیس جمهور ایالات متحدۀ امریکا از نیلسون مندیلا به عنوان یک الگو برای همه بشریت ستایش کرد. اوباما گفت که با مرگ مندیلا جهان با نفوذترین و شجاع ترین انسان خود را از دست داد. بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد از مندیلا به عنوان "بزرگترین انسان راه عدالت" یاد کرد. انگلا مرکل صدراعظم آلمان گفت میراث سیاسی مندیلا برای رهایی از خشونت و رد هرگونه نژادپرستی مدت طولانی برای مردم سراسر جهان الهام بخش خواهد بود.نیلسون مندیلا به روز پنجشنبه (5 دسمبر) به ساعت 8 و 20 دقیقۀ بعد از ظهر، در منزل اش در یوهانسبورگ درگذشت.

به یاد نلسون رولیه لهلا مندلا

هنگامی که گادلا، پدر نلسون مندلا، در ماه جولای سال 1918، نام «رولیه لهلا» را بر او نهاد، به فکر کسی نمی رسید که این طفل تازه به دنیا پا گذاشته، چقدر سزاوار این نام باشد.«رولیه لهلا» به زبان مردم قبیله مندلا، یعنی «آن کس که شاخه ها را می شکند». منظور از آن «کسی است که باعث برانگیختن خشم می شود».او واقعا هم سزاوار این نام بود و در هر فرصتی که می توانست خشم و ناراحتی رژیم اپارتاید افریقای جنوبی را برمی انگیخت.

اپارتاید به یک دوره جدایی نژادی در افریقای جنوبی گفته می شود که دولت در مورد آن تصمیم گیری و سازماندهی کرده بود. از ویژگی های این رژیم حاکمیت مستبدانه گروه «سفیدپوست» اروپایی بر دیگر گروه ها و اقوام بود.

رژیم اپارتاید انتقام فعالیت های مندلا را گرفت و او را 27 تمام پشت میله های زندان انداخت.

دفاعیه مندلا در محاکمه ریوونیا مشهور است. این جا مقام های قضایی در سال 1964 مسوولیت بیش از 150 مورد سابوتاژ یا خرابکاری را به پای او نوشت و او را به حبس ابد محکوم کرد. این فعال سیاسی در پایان دفاعیه چهارساعته اش که تمام دسیسه های جدایی نژادی در افریقای جنوبی را افشا ساخت، گفت: «من آماده مردن هستم».

مندلا از همان آغاز جوانی فعالیت های سیاسی را آغاز کرد. او که به عنوان پسر رییس قبیله، کودکی آرام و در رفاهی را گذرانده بود، در دانشگاه به عنوان سردسته یک گروه اعتراضی دانشجویی، جلب توجه کرد.

بعدها او از ازدواج اجباری سر باز زد و به یوهانس بورگ، پایتخت افریقای جنوبی، فرار کرد. این جا مندلای جوان وارد جریان های سیاسی شد.

در سال 1944، مندلا، عضو کانگرس ملی افریقایی موسوم به (ای ان سی) شد. چهار سال بعد حزب ملی بر سر قدرت آمد و از آن به بعد جدایی نژادی را در افریقای جنوبی نهادینه ساخت.

در سال 1952، مندلا نخستین فرد رنگین پوست بود که در شهر یوهانسبورگ افریقای جنوبی، دفتر وکالت باز کرد.
جنگ مسلحانه علیه آپارتاید

در این زمان، اعتراض های همگانی و کمپین های نافرمانی مدنی علیه سیستم اپارتاید جریان داشت که مندلا در آن یک نقش مرکزی بازی می کرد.

پس از ممنوعیت «ای ان سی» در سال 1961، مندلا جناح مسلح موسوم به «نیزه ملت» را تاسیس نمود و به حیث فرمانده سازمان زیرزمینی، دستور حمله های چریکی علیه تاسیسات دولتی را داد. در سال 1962 او مخفیانه به خارج از کشور سفر کرد تا نظرها را برای حمایت مالی و آموزش نظامی اعضای برجسته حزب ای ان سی جلب کند.

پس از بازگشت، او گرفتار شده و بعدها به میز محاکمه کشانده شد. مندلا 17 سال از دوره مجازاتش را در جزیره بدنام روبن آیلند به سر برد که «الکاتراز افریقای جنوبی» لقب داشت. چشمان این زندانی سیاسی این جا حین انجام اعمال شاقه به شدت صدمه دید.

با وجود همه مشقت ها مندلا در زندان به همبندانش خواندن و نوشتن تدریس می کرد. امروز سلول او یکی از اماکن دیدنی برای بازدیدکنندگان از افریقای جنوبی به شمار می آید.

از سال 1988 مقام های سیاسی به تدریج زمینه را برای آزادی مندلا آماده کردند. سه سال پیش از آن، او پیشنهاد عفو به شرط چشم پوشی حزب «ای ان سی» از خشونت را رد کرده بود. در روز 11 فبروری سال 1990 مندلا پس از گذشت 27 سال و به دنبال یک سلسله مذاکرات سری با مقام های دولتی، آزاد گردید. مندلا در برابر جمعیتی که به مناسبت آزادی او فریاد شادی سر می داد، گفت: «من اکنون سرشار از غرور عمیق و خوشحالی در برابر شما ایستاده ام. ما آزاد هستیم».

«مارتین لوتر افریقا»

«مارتین لوتر کینگ افریقا» پس از آزادی اش، تلاش برای از میان برداشتن جدایی نژادی را آغاز کرد که نتیجه در اپریل سال 1994 نخستین انتخابات آزاد در این کشور بود.

در روز دهم ماه می سال 1994، مندلا به حیث نخستین رییس جمهور سیاهپوست افریقای جنوبی سوگند یاد کرد و از آن به بعد، زحماتش را به طور عمده برای آشتی میان نژادهای مختلف در افریقای جنوبی مترکز کرد. او به همین منظور همراه با دسموند توتو، اسقف اعظم کیپ تاون، رسیدگی به جنایت های اپارتاید در کمیسیون حقیقت و آشتی را به پیش برد.
«مندلا» پس از وداع از صحنه سیاست در سال 1999، تمام توجه اش را به بنیاد وظایف اجتماعی که خود تاسیس نموده بود، معطوف کرد.

او به خصوص به اطفال و بیماران مبتلا به ایدز بسیار اهمیت می داد. در سال 2005، مکگاتو، پسر دومش در سن 54 سالگی در اثر ابتلا به بیماری ایدز جان باخت.مندلا درباره بیماری ایدز گفته بود: «مردم افریقای جنوبی یک جنگ شرافتمندانه را علیه اپارتاید پیش بردند. امروز آن ها را یک خطر به مراتب بزرگ تر تهدید می کند».

اما جانشین او، تابو مبکی، علیه این بیماری همه گیر و رو به گسترش با جدیت کافی اقدام نکرد. مندلا نیز بعدها اعتراف کرد که در دوره ریاست جمهوری اش به اندازه کافی برای مبارزه علیه گسترش این بیماری تلاش نکرده است.
مبارزه علیه فقر در افریقای جنوبی نیز، ترازنامه دستاوردهای سیاسی مندلا را تیره ساخت.

شعار حزب «ای ان سی» در سال 1994 «زندگی بهتر برای همه» تنها برای یک گروه کوچک از سیاهپوستان به حقیقت پیوست. افزایش فساد، جنایت و خلاف کاری و کمبود چشم اندازهای شغلی، بقای صلح آمیز این کشور را با خطر مواجه ساخته است.

افریقای جنوبی یک قطب نمای اخلاقی را از دست می دهد

نلسون مندلا در صحنه بین المللی از محبوبیت اش استفاده کرد و در برخی منازعات نقش میانجی را بازی کرد. از این جمله می توان از کشور افریقایی بوروندی نام برد که صحنه جنگ داخلی بود. او علیه سیاست عراق ایالات متحده و بریتانیای کبیر، آشکار انتقاد کرد.

در سال 2004 این برنده جایزه نوبل، برای آوردن جام جهانی فوتبال به کشورش، نقشی تعیین کننده داشت.
وضعیت صحی رییس جمهور اسبق افریقای جنوبی پس از مرگ دردناک، کواسه محبوبش در یک سانحه تصادف، که یک روز پیش از گشایش بازی فوتبال جام جهانی رخ داد، به وخامت گرایید.

دنیا با از دست رفتن نلسون مندلا یک جنگجوی بزرگ و دولتمرد در راه آزادی را از دست می دهد. اگرهم که مندلا به دلیل کهولت سن به ندرت درباره مسایل سیاسی اظهار نظر می کرد، بازهم برای کشورش حکم یک قطب نمای اخلاقی را داشت.
این هراس وجود دارد که حزب «ای ان سی» پس از مرگ این رهبر مشهورش، با سرعت راهی را برود که بیشتر جنبش های آزادی خواه افریقا پیموده اند: سواستفاده از قدرت، فساد اقتصادی و خویش خوری.