مسئولان وزارت صحت عامه بیماری روانی در افغانستان را «مشکل بزرگ» خواندند و تاکید کردند که این وزارت به تنهایی قادر به وقایه و تداوی این مرض نیست.

داکتر فدا محمد پیکان، معین عرضه خدمات صحی وزارت صحت عامه روز یک شنبه در همایش روز جهانی صحت روانی در کابل گفت: «وزارت صحت عامه به تنهایی نمی‌تواند با این مشکل بزرگ مبارزه کند. ادارات مختلف باید همکاری کنند و دولت متعهد است تا در برابر این مرض مقابله کند.»

این مقام وزارت صحت افغانستان افزود که هنوز مردم افغانستان آگاهی بسیار اندک در مورد وقایه و تداوی امراض روانی دارند به همین دلیل مراجعه به مراکز صحت روانی بسیار کمرنگ است و مردم در این مورد آگاهی ندارند.

در همین حال متخصصین صحت روانی می‌گویند وزارت صحت عامه هیچ برنامه آگاهی عامه برای مردم ندارد تا آن‌ها بدانند که در افغانستان مراکز صحت روانی وجود دارد.

بیماری گسترده

مقام‌ها در وزارت صحت عامه گفتند که برای نخستین بار تحقیقی در مورد صحت روانی در ۱۶ ولایت افغانستان به همکاری اتحادیه اروپا انجام شده است. این تحقیق در ولایات کابل، خوست، پکتیکا، پروان، ننگرهار، نورستان، کندهار، ارزگان، بلخ، جوزجان، بامیان، غزنی، تخار، فراه، هرات و بدخشان انجام شده است.

در این تحقیق با بیش از ۱۲ هزار نفر به شمول کودکان، جوانان و کهن‌سالان گفتگو شده است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که از هر دو افغان یک تن از فشارهای روانی رنج می‌برد و از هر پنج نفر یک تن به دلیل مشکلات روانی در انجام کارهای روزانه با نارسایی روبرو می‌شوند.

آقای پیکان  در این مورد گفت: «باید گفت که این توده عظیم افراد تا فعلا مریض روانی نیستند ولی به کار خود به درستی رسیدگی نمی‌توانند. اگر به مشکلات آنان رسیدگی نشود و با عوامل آن مبارزه نشود، دیر یا زود این افراد به اختلالات روانی مبتلا خواهند شد.»

این  تحقیق نشان داده است که میزان اختلال افسردگی در میان افرادی که تحقیق شده‌اند ۴.۸۶ درصد، اضطراب ۲.۷۸ درصد، صدمه روانی ۵.۳۴ درصد، میزان سوء استفاده از مواد نشه‌آور به ‌شمول ادویه خواب‌آور در حدود ۱۲.۲۰ درصد و افکار خودکشی ۷.۲۵ درصد می‌باشد.

خودکشی

در همین حال داکتر نیکولاس تایلور نماینده اتحادیه اروپا در این کنفرانس گفت که چند دهه  جنگ، فقر، بیکاری و خشونت عوامل اصلی بیماری‌های روانی در بین مردم افغانستان است. او افزود که تجلیل از روز صحت روانی این فرصت را فراهم می‌کند تا گام‌های موثر برای بهبود سلامت روانی برداشته شود.

در حال حاضر وزارت صحت عامه افغانستان برای بهبود سلامت روانی استراتژی‌های «‌ملی صحت روانی» و «وقایه از خودکشی» را تطبیق می‌کند.

آقای پیکان گفت خودکشی که یک مرض روانی است که وقایه آن ممکن می‌باشد: «حداقل کسانی که افکار خودکشی دارند، اگر یک دقیقه برایش فرصت دهید تا با شما درد دل کند، این می‌تواند تصمیم او را که به سوی منفی در حرکت است، کاهش دهد.»

وزارت صحت عامه می‌گوید مشکل اصلی این است که مردم از سخن گفتن در مورد خودکشی شرم دارند و کسانی که در نتیجه خودکشی به شفاخانه‌ها مراجعه می‌نمایند، بجای گفتن واقعیت، پنهان کاری می‌کنند.

برنامه دیگر وزارت صحت عامه برای کاهش بیماری‌های روانی استخدام ۷۵۰ مشاور روانی است. این مشاوران در مراکز صحی افغانستان مصروف مشوره‌دهی به مریضانی است که از مشکلات روانی رنج می‌برند. اما متخصصین این بخش می‌گویند که روان شناسان وزارت صحت عامه بیشتر دوازده‌پاسان هستند و تخصص کافی برای تداوی این مرض ندارند.

اقدامات ناچیز در برابر مشکل بزرگ

داکتران صحت روانی به این باورند که امراض روانی یک چالش بزرگ در افغانستان است ولی برای وقایه و تداوی این مرض حکومت به خصوص وزارت صحت عامه کار چندانی انجام نداده است. شرف الدین عظیمی متخصص امراض روانی در گفتگو با دویچه وله گفت: «متاسفانه هنوز در وزارت صحت عامه افغانستان بخش روان شناسی وجود ندارد.»

این متخصص گفت که مصرف صحی مردم افغانستان در بودجه دولتی سالانه چهار دالر است و این نشان می‌دهد که حکومت تاکنون برنامه کافی برای بهبود وضعیت سلامت به خصوص صحت روانی مردم ندارد. آقای عظیمی گفت هنوز بیشتر مردم افغانستان قرق بین «مریض روانی» و «دیوانه» را نمیدانند به همین دلیل بسیاری‌ها فکر می‌کنند که هر کسی که مرض روانی دارد دیوانه است.

ح، همزار/کابل