در یک مرکز کمک و رسیدگی به معتادان در جلال آباد، کودکان بدمینتون و فوتبال بازی می کنند. آن ها سرشار از انرژی هستند و با شور و شوق توپ را به هر سو شوت می کنند. تنها تفاوت دراین است که آن ها اطفال نجات یافته از اعتیاد هستند و بین سه تا 12 سال عمر دارند. سن و سال آن ها از افزایش معتادان به مواد مخدر در کشور جنگزده افغانستان حکایت می نماید.

در پاسخ به این اوضاع، مراکز کمک و رسیدگی به معتادان که شمار آن ها رو به افزایش است، می کوشند تا این کودکان را ترک اعتیاد دهند و در آن ها شوق جدیدی برای زندگی در کشوری را ایجاد کنند که 90 درصد تریاک جهان را تولید می کند.

به گفته کارشناسان، در حالی که برای اطفال احصاییه ای وجود ندارد، اما شمار والدین شان که اعتیاد را ترک گفته و دوباره به مواد مخدر روی آورده اند، بلند است.

دو دختر که یونیفورم های آبی رنگ این مرکز را بر تن دارند و بدمینتون بازی می کنند و آن گروه پسرانی که فوتبال بازی می کنند، فعال و صحتمند می باشند. در حالی که وضعیت آن ها هنگام ورود به این مرکز، کاملا متفاوت بود.

معصومه خاتمه، یکی از مددکاران در این مرکز می گوید: «وقتی که آن ها را اولین بار دیدم، افسرده و ناخوش بودند. با شور و شوق بازی نمی کردند و به نظافت شان نمی رسیدند». یکی از دیگر از همکارانش افزود: «آن ها مانند ارواح بودند».

اداره این مرکز احیای مجدد کودکان معتاد به عهده موسسه خیریه «ودان» است. این مرکز قسما توسط ملل متحد تمویل می شود و برای 25 طفل و 35 زن امکان آن را فراهم ساخته تا بهبود یابند.

کسانی که از عوارض جانبی اعتیاد مانند اسهال، قبضیت و سردردی رنج می برند، این جا معالجه طبی می شوند. بزرگسالانی که اعتیاد شدید دارند، آب درمانی می شوند و دراین مورد بیشتر شاور با آب سرد می گیرند.

مروه، دختری ده ساله ای است که به تازگی اعتیاد را کاملا ترک گفته و شفا یافته است. حالا او به خود جرئت می دهد که رویای اینجینرشدن را در سر بپروراند. این چشم انداز در جامعه ای که فقط شمار کمی از زنان امکانات تحصیل را دارند، واقعا دوردست به نظر می رسد.

مروه می گوید: «به من از زمان نوزادی، گولی خواب می دادند... من گنس و خواب آلود بودم. همیشه سردردی داشتم و نمی توانستم درس بخوانم. دوستانم زودتر از من می توانستند درس ها را یاد بگیرند. آن ها بر من خنده می کردند و مرا «خواب برده» می خواندند». این دختر ده ساله افزود: «اکنون حالم بهتر شده است. اما کاملا خوب نشده ام. من احساس می کنم که می توانم بازی کردن را بیاموزم».

فضل وحید طاهری، مدیر این مرکز می گوید که در ولایت شرقی ننگرهار، گولی خواب را با شیر مادر مخلوط می کنند و به طفل می دهند. اما معمولا برای معالجه ریزش و شکم دردی، جوشانده هایی به کودکان خورانده می شود که حاوی مقدار بسیار زیاد تریاک می باشد.

آقای طاهری می گوید: «چون تریاک به آسانی پیدا می شود، برخی به خطر معتاد شدن به آن فکر نمی کنند. آن ها به قسم دوای ضد درد از این ماده مخدر استفاده می کنند».

زربادشاه جبار خیل، داکتر اداره ملل متحد برای مواد مخدر و جرایم می گوید که در افغانستان، بسیاری اطفال هنگامی معتاد می شوند که دود تریاک والدینشان را تنفس می کنند.

در دیگر موارد به گفته او به کودکان خودسرانه تریاک خورانده می شود. این کار را معمولا مادران برای آرام ساختن فرزندانشان انجام می دهند تا بتوانند به وظایفشان مانند قالین بافی و کار در مزارع تریاک رسیدگی کنند.

آقای جبار خیل می گوید: «این کار بسیار معمول است. بیشتر خانواده ها در مورد عوارض جانبی تریاک معلومات ندارند. آن ها نمی فهمند که هرگاه به فرزندانشان مواد مخدر بدهند، آن ها را در عین زمان با دستان خود می کشند». او می گوید که شمار کودکان معتاد افزایش یافته است و دلیلش این است که شمار معتادان در میان بزرگسالان افزایش یافته و مسلما آن ها فرزندانشان متضرر می گردانند.

طبق آخرین تحقیقات وزارت خارجه ایالات متحده در مورد مصرف مواد مخدر در افغانستان، بیش از 1.3 میلیون بزرگسال از جمعیت تقریبا 30 میلیونی این کشور، معتاد هستند. شمار مجموع کودکان معتاد در افغانستان حدود 300 هزار تن تخمین زده شده است. طبق آمار اداره مواد مخدر و جرایم ملل متحد، شمار معتادان به مواد مخدر در افغانستان بین سال های 2005 تا 2010، 53 درصد افزایش یافته است.

مقامات ملل متحد می گویند که بیش از 90 مرکز معالجه در سرتاسر کشور 16 هزار تن را تداوی می کنند. در حالی که در سال 2009، 40 مرکز معالجه در افغانستان وجود داشته و یک سوم از این مراکز به زنان و کودکان می پردازند.

حدود 60 درصد جمعیت افغانستان پایین تر از 25 سال عمر دارند و 52 درصد از آن ها، زیر 18 سال می باشند.

داکتر جبار خیل در مورد این گروه سنی می گوید: «ما اِهمال و غفلت می کنیم، هرگاه از آن ها مراقبت نکنیم. این کودکان آینده کشورشان هستند. اگر به مواد مخدر معتاد شوند، دیگر نمی توانند به کشورشان خدمت کنند».

بس پری، یک زن 28 ساله و پنج طفلش از ده ماهه تا ده ساله همه معتاد هستند. او و شوهرش در زمین شان، تریاک می کارند. بس پری در مورد تاثیرات ماده مخدره بر اطفالش می گوید: «بعضی اوقات آن ها می رقصند، گاهی برای سه روز کامل خواب می باشند. به من در کودکی، عین مواد را می دادند. اما وقتی که شما پول ندارید و طفل تان به دوا ضرورت دارد، غیر از خوراندن تریاک به او دیگر چاره ای ندارید». اما او می گوید که سر از حالا، دیگر همه چیز تغییر می کند: «داکترها به من گفته اند که دیگر این کار را نکنم. من هم پذیرفتم».