گروه بین المللی بحران در یک گزارش تازه گفته است که میان دو تا چهار هزار تن از کشورهای آسیای مرکزی برای پیوستن به "دولت اسلامی" به مناطق تحت تسلط این گروه رفته و یا به شکل دیگری از این گروه حمایت می‌کنند.

در این گزارش زیر عنوان "فراخوان سوریه: افراطی‌سازی در آسیای مرکزی" زمینه‌های اجتماعی- سیاسی افراط گرایی رو به افزایش در این منطقه بررسی شده است. در این گزارش تقاضا گردیده است که برای یافتن راه حل جامع برای افراط گرایی در آسیای مرکزی نه تنها هماهنگی میان نهادهای امنیتی بهبود یابد، بلکه نیاز است قوانین دینی لیبرال‌تر ساخته شده و فرصت‌های بزرگ‌تر اقتصادی برای جوانان به شمول زنان فراهم گردد.

دیردر تینان، رئیس پروژه آسیا در گروه بین المللی بحران به دویچه وله گفت که "دولت اسلامی" یا داعش سابق در کشورهای آسیای مرکزی نسبت به افغانستان و پاکستان به سادگی جنگجو جذب می‌کند و این امر در آرزوهای تحقق نیافته مردم این کشورها برای تغییر سیاسی و اجتماعی ریشه دارد.

تینان در گفتگویی با دویچه وله گفت که ظاهراً بزرگ‌ترین گروه این اسلام‌گرایان ازبک هستند که شامل شهروندان ازبکستان و ازبک‌های دره فرغانه و شهر اوش در جنوب قرغیزستان می‌شوند. به گفته او، شمار کسانی که در سوریه رفته اند ممکن است رقم تخمینی 500 تن که توسط حکومت تاشکند اعلام شده است نباشد، بلکه به 2500 تن برسد. به گفته او، احتمال دارد تا یک هزار مرد و زن به شمول 500 قرغیز و دیگر گروه‌ها دره فرغانه را برای جنگ در سوریه یا حمایت از "دولت اسلامی" ترک کرده باشند.

این تحلیلگر گروه بین المللی بحران می‌گوید که هرچند عامل اقتصادی – سیاسی در افراط گرایی نقش دارد، اما برای این اسلام گرایان در آسیای مرکزی ایدیولوژی مطرح است: «حامیان "دولت اسلامی" در آسیای مرکزی از ایدیولوژی افراطی دینی انگیزه گرفته اند. تعلیمات ضعیف دینی و بیزاری و شاکی بودن از حکومت‌های سکولار منطقه، گرایش‌ها به افراط گرایی را تشدید بخشیده اند.»

به گفته او، جوانان کسبه کار، زنانی که شوهران شان را ترک کرده اند، خانواده‌هایی که فکر می‌کنند اولاد شان در زیر سایه "خلافت اسلامی" دورنمای بهتری دارند، شاگردانی که مکتب را ترک کرده اند و دانشجویان در میان این اسلام‌گرایان هستند.

این تحلیلگر می‌افزاید که این افراد در مساجد و نمازخانه‌ها به افراط گرایی کشانده می‌شوند. هرچند انترنت و شبکه‌های اجتماعی نیز نقش دارند اما نه خیلی قطعی.

تینان شرح می‌دهد: «برخی در داخل استخدام می‌شوند. برخی دیگر در خارج، غالبا در جاهایی که به عنوان کارگران مهاجر زندگی می‌کنند، افراطی می‌شوند. جلب این افراد بیشتر در آسیای مرکزی، روسیه و ترکیه صورت می‌گیرد، اما از میان جوانانی که در مدرسه‌های دینی در مصر، عربستان سعودی و بنگله دیش درس می‌خوانند نیز سربازگیری می‌شود.»

تینان در مورد چگونگی حمایت این افراد از "دولت اسلامی" می گوید: «برخی شان می‌جنگند و دیگران از قفقاز و کشورهای عربی به جنگجویان باتجربه کمک می‌کنند. "دولت اسلامی" می‌گوید که به معلم، پرستار و انجنیر ضرورت دارد و این خود مردان و زنان تحصیلکرده را جلب می‌کند.»

تاجیکستان و قزاقستان قوانینی را تصویب کرده اند که جنگ در خارج را جرم می‌پندارند. ازبکستان نیز آموزش‌های تروریستی را بدون اشاره به مکان آن منع کرده است. اما گزارش گروه بین المللی بحران نشان می‌دهد که کار زیادی برای جلوگیری از پیوستن جوانان به "دولت اسلامی" صورت نگرفته است.