مقام‌های صحی و پولیس هشدار داده اند که همزمان با شروع واکسیناسیون کرونا، باندهای جنایی تلاش خواهند کرد واکسین‌ها و داروهای تقلبی یا بدون مجوز کرونا را به صورت غیرقانونی بفروشند.

یورپول، اداره مبارزه با جرایم در اتحادیه اروپا، در ماه دسمبر راجع به واکسین‌های تقلبی که در اینترنت به فروش می‌رسند هشدار داده بود. ژان اوپ جن اورد، سخنگوی یوروپول به دویچه وله گفت: «همزمان با این که واکسین‌های کرونا قابل دسترس شده اند، تقاضای بالا منجر به فعالیت‌های مختلف جرمی خواهد شد.» او توضیح داد که عرضه واکسین‌های تقلبی به بازارهای غیرقانونی یا بازارهای قانونی، قاچاق واکسین‌های تقلبی یا واکسین‌های که به دلیل مشکلاتی در پروسه نگهداری در سرمای تعیین شده از رده خارج شده اند، به سرقت رفتن کاروان‌های طبی و حتی ضایعات صحی به شمول آمپول‌های خالی انواعی از این فعالیت‌های جرمی خواهند بود.

سازمان جهانی صحت نیز قبلاً در مورد وب‌سایت‌های ثبت نشده ای که مدعی اند داروهایی را برای تداوی یا پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ عرضه می‌کنند هشدار داده بود.

پرنته بوردیلون استیوه، سرپرست تیم سازمان جهانی صحت برای حوادث و تولیدات طبی تقلبی و غیراستندرد گفته است: «فرهنگ تشخیص و تجویز خودسرانه باعث ایجاد هزاران وب‌سایت کنترول ناشده گردیده است که دسترسی بدون نظارت به تولیدات طبی غیراستندرد و تقلبی را فراهم می‌سازند.»

استیوه به دویچه وله گفت که سازمان جهانی صحت از برخی انواع تقلبی واکسین کووید-۱۹ اطلاع یافته است، اما فعلاً جای نگرانی نیست و تدابیر مناسب روی دست گرفته شده است.

استیوه گفت: «تا زمانی که واکسین‌ها از طریق زنجیره تدارکات کنترول شده و منظم فراهم ساخته می‌شوند، نیاز نیست به مردم عام در اروپا نسبت به واکسین‌های تقلبی هشدار داده شود.»

واکسین‌های تقلبی باعث بی‌اعتمادی می‌شوند

هرچند برخی فکر می‌کنند که واکسین‌ها و داروهای تقلبی تنها مشکلی منحصر به کشورهای فقیر و با سیستم‌های صحی ضعیف است، اما این مشکل و تاثیرات آن جهانی است.

استیوه گفت: «هیچ کشوری از تولیدات طبی غیراستندرد و تقلبی به صورت کامل در امان نیست و در مناطقی که سازمان جهانی صحت فعالیت دارد، کارهایی در این زمینه صورت گرفته است.» این مقام ملل متحد افزود: «آنچه که زمانی یک مشکل برای کشورهای توسعه نیافته و کم درآمد نگریسته می‌شد، حالا مشکلی برای همه است.»

استیوه افزود که ارزیابی صدماتی که از ناحیه داروهای غیراستندرد و تقلبی بر مردم وارد شده دشوار است. این واکسین‌ها و داروها اغلب واکنش‌های سمی را برنمی‌انگیزانند، اما منجر به پیشگیری از بیماری نمی‌شوند یا سبب بیماری‌های دیگر می‌گردند. برخی از داروهای تقلبی ممکن است به مرگ منجر شود.

واکسین‌های تقلبی می‌تواند اعتماد عامه به ادارات صحی را ضعیف کند. استیوه گفت: «این مهم است که تاکید شود هرگونه آسیب ناشی از واکسین‌های تقلبی نمی‌تواند بیانگر عدم مصونیت واکسین‌های اصلی و واقعی باشد.» به گفته او، واکسین‌های واقعی و اصلی از سوی ادارات صحی مورد بررسی و تائید قرار می‌گیرند و مصون و موثر اند.

صنعت ۴.۴ میلیارد دالری

براساس گزارشی که در ماه مارچ سال گذشته توسط سازمان توسعه و همکاری اقتصادی نشر شد، ارزش جهانی تجارت داروهای تقلبی در سال ۲۰۱۶ به ۴.۴ میلیارد دالر می‌رسیده است. البته این آمار مقادیر بزرگ پراستامول‌های تقلبی را که در داخل کشورها می‌ماند و از مرزها به خارج انتقال داده نمی‌شود، شامل نمی‌شود.

آمار ملل متحد نشان می‌دهد که در سطح جهانی حدود دو میلیارد تن به داروها‌، واکسین‌ها و تجهیزات مورد نیاز طبی دسترسی ندارند که بخشی از این خلاء توسط تولیدات غیراستندرد و تقلبی پر می‌شود.

در گزارش سازمان توسعه و همکاری اقتصادی گفته شده است که سالانه ممکن است از ۷۲ هزار تا ۱۶۹ هزار طفل مبتلا به سینه و بغل در جهان به دلیل دریافت داروهای تقلبی جان بدهند. براساس این گزارش، داروهای تقلبی ملاریا نیز ممکن است عامل مرگ و میر ۱۱۶ هزار نفر باشد.

حتی اگر قضیه جرمی در میان نباشد، مشکل دیگر این است که کیفیت واکسین‌های تجویز شده ممکن است در جریان تولید به دلیل نقص در اجزای آن، یا در جریان انتقال به دلیل نیازمندی به دمای تعیین شده، تضعیف گردد یا از بین برود.

به گونه مثال واکسین شرکت‌های بایونتیک و فایزر که در بسیاری کشورها مجوز گرفته است، باید در دمای نهایت سرد نگهداری شود. حدود ۱۰۰۰ دوز از این واکسین که به تاریخ ۲۷ دسمبر به مناطقی در ایالت بایرن آلمان فرستاده شده بود، به دلیل عدم حفظ دمای تعیین شده در ذخیره‌گاه، دوباره به این شرکت برگشت داده شد. یک روز بعد محموله‌های جدید واکسین‌به این مناطق فرستاده شدند.

لوئیزا رایت/ ع. ف.