نگاه متفاوت شهروندان شرق و غرب آلمان ناشی از چیست؟
۱۳۹۸ آبان ۱۸, شنبه
براساس گزارش جدید حکومت آلمان فدرال بخش شرقی این کشور از نظر اقتصادی قویاً عقب ماندگی‌هایش را جبران می‌کند. در گزارش آمده است: "رشد مشترک آلمان و برابر ساختن شرایط زندگی به میزان زیادی پیشرفت کرده است."
عکس: picture-alliance/AP Photo/M. Schreiber
اعلانات بازرگانی
اما از دید سیاسی و احساسی به نظر می‌رسد که دوپارچگی بیشتر و عمیق‌تر می‌شود. مثلاً براساس یک نظرسنجی، ۵۷ درصد باشندگان شرق آلمان خود را به عنوان شهروندان درجه دوم احساس می‌کنند و حدود نیمی از آنها با شیوه عملکرد دموکراسی ناراضی هستند. به این ترتیب ارزیابی باشندگان در مورد اتحاد دوباره شرق و غرب به میزان زیادی از همدیگر متفاوت است.
هنس-یواخیم ماتس، روان درمان در شرق آلمان به این نظر است که باشندگان شرق آلمان با تجاربی که از جمهوری دموکراتیک آلمان (آلمان شرق سابق) دارند، نسبت به دولت یک دیدگاه انتقادی دارند. او می‌گوید: "مردم در شرق در کل در برابر سرمایه داری، مقامات حکومت و رسانه‌ها دید انتقادی دارند ... به این دلیل یک جنبش اعتراضی علیه عرصه سیاست آلمان که زیر تسلط بخش غربی کشور است، وجود دارد."
اما بئاته کوپر، روانکاو اجتماعی از غرب آلمان، برعکس به این نظر است که با درنظرداشت جدایی طولانی مدت شرق و غرب توسط دیوار برلین، این "امر مسلم نیست که اصلاً آلمانی‌های شرقی و غربی خود را همسان ببیند."
عکس از روزی که دیوار برلین در سال ۱۹۸۹ فرو پاشیدعکس: imago/Sven Simon
او می افزاید که مشکل نه در ذات تفاوت‌ها، بلکه در یک احساس "تبعیض جمعی" نهفته است. به گفته او مساله بر سر "احساس به رسمیت شناختن، قدردانی کردن، مشارکت و حق برابر در تصمیم گیری‌هاست."
حزب «بدیل برای آلمان» قبل از همه در شرق آرای بیشتر می‌گیرد
شاید این دوپارچگی قبل از همه در نتایج انتخابات نمایان باشد که حزب عوامگرای دست راستی «بدیل برای آلمان» در مناطق شرقی آرای خوبتری گرفته است. آرای این حزب در انتخابات ایالت‌های غربی تا ده درصد است، در حالی که در شرق تا حدود ۲۵ درصد می‌رسد، چنانچه نتایج انتخابات اخیر ایالت‌های براندنبورگ، زاکسن و تورینگن نشان داد.
حزب "بدیل برای آلمان" که ابتدا در غرب آلمان تبارز یافت، در مناطق شرق آلمان نقش یک حزب اعتراضی را به عهده گرفته است که قبلاً حزب چپ آن را بازی می‌کرد. حزب چپ به عنوان جانشین حزب دولتی "اتحاد سوسیالیستی آلمان" ایجاد شده بود، تا احساس نوستالژیک شهروندان آلمان شرق را تبارز دهد.
از نظر ماتس این اشتباه است که رای دهندگان حزب "بدیل برای آلمان" در شرق افراد راستگرا نگریسته شوند. او می گوید: «هرگاه این رای دهندگان مورد ناسزاگویی و تبعیض قرار بگیرند، حزب [بدیل برای آلمان] ابزار موثری برای تقویت خود می‌یابد.»
حزب «بدیل برای آلمان» در شرق آرای بیشتری گرفته استعکس: Reuters/H. Hanschke
دموکراسی باید همواره رشد کند
بسیاری از سیاستمداران آلمان غرب بعضی اوقات در برابر نتایج خوب حزب "بدیل برای آلمان" در شرق با تکبر واکنش نشان می‌دهند. چنانچه زمانی که روبرت هابک رئیس حزب سبزها در آغاز سال در یک ویدیوی مبارزات انتخاباتی گفت که "ما همه تلاش ها را به خرج می‌دهیم تا تورینگن یک ایالت باز، آزاد و لیبرال دموکرات گردد"، در شرق موجی از خشم ایجاد شد. زیرا از اظهارات او این تصور ایجاد شد که گویا تورینگن از نظر او ایالت دموکراتیک نیست. به همین ترتیب بعضی از سیاستمداران حزب سوسیال دموکرات آلمان اظهارات مشابه کرده اند.
خانم بئاته کوپر به این نظر است که نه آلمان غرب در سال ۱۹۴۵ (بعد از سقوط حاکمیت نازی ها) به یکباریگی به دموکراسی دست یافته و نه آلمان غرب بعد از ۱۹۸۹ (با فروپاشی دیوار برلین و اتحاد آلمان) دموکرات شده است.
او تاکید می‌کند که دموکراسی باید همواره رشد کند: "به این دلیل منصفانه می‌بود اگر هابک رئیس حزب سبزها می گفت: ما باید همه خود را دموکراتیزه کنیم. با وجود آن، جای تعجب نیست که ما در شرق از بعضی جهات بیشتر از غرب به خاطر جبران کمبودی‌ها [در مورد دموکراسی] نیاز به آموزش داریم، چون به هر صورت شرق زمان کمتری در این مورد داشته است."
هنس-یواخیم ماتس، روان درمان در شرق آلمان، این کمبودی را در میان باشندگان غرب آلمان احساس می‌کند که آنها احساس و فکر آلمانی‌های شرقی را درک نمی‌کنند. او توضیح می‌دهد: "دیگران هم ممکن است بر حق باشند. و ممکن است من نیز در اشتباه باشم. این تهداب یک گفتمان دموکراتیک است."
پول همه چیز نیست
کاترین گورینگ-اکهارت، رئیس جناح پارلمانی حزب سبزها، قبل از همه خواستار است که به عنوان پاسخی به راستگرایان در شرق آلمان روی زیرساخت‌ها سرمایه گذاری شود. او می‌گوید: "مردم در مناطق عقب مانده به دولتی اعتماد نمی‌کنند که آنها را آشکارا فراموش کرده باشد."
سیاستمداران بسیاری از همه احزاب نیز به همین نظر هستند. اما بئاته کوپر فکر نمی‌کند که تنها با اختصاص دادن پول می‌توان همه مشکلات را حل کرد.
همزمان بسیاری از باشندگان شرق آلمان نمی‌خواهند به عنوان "قربانی شرایط" در نظر گرفته شوند، زیرا بالاخره آنها خود سرنوشت شان را به دست گرفتند و این تغییر را آوردند.
کریستیان هیرته، مسئول امور آلمان شرق در حکومت آلمان فدرال، به یک نتیجه گیری دومی دست یافته است: "وضعیت اقتصادی و اجتماعی در شرق بسیار بهتر از آن است که ما ۳۰ سال پیش تصورش را می‌کردیم". او می‌گوید که اما همزمان مردم در شرق "از تغییرات خسته اند و ما نباید از آنها زیاده از حد مطالبه کنیم."
آلبوم عکس: ایستگاه های یک انقلاب در آلمان
لحظه ای بزرگ در تاریخ آلمان: گونتر شوابوسکی در نهم نومبر سال 1989 تمام مردم را خوشحال کرد. تا قبل از آن برای اتباع آلمان شرق فقط یک طرح سفر موقت وجود داشت؛ اما او اعلام کرد که این محدودیت برداشته شده است.
عکس: ullstein bild-Succo
دیواری که دیگر کسی از آن هراس ندارد
48 ساعت بعد از اعلام فروپاشی دیوار برلین، این نوار مرگ دیگر ترسی به وجود نمی آورد. در بالا، عقب و پیش روی این دیوار کانگریتی در برلین مردم جشن گرفتند. آلمان شرق و غرب خود را به عنوان یک ملت احساس کردند.
عکس: picture-alliance/dpa
پیشینه تاریخی
در 2 می 1989 سربازان هنگری در چندین نقطه شروع به تخریب دیوار سیم خاردار میان هنگری و اطریش کردند. این نخسیتن سوراخ ها در امتداد خط مرزی ایدیولوژیکی بین اروپای شرقی و غربی پس از پایان جنگ دوم جهانی بود.
عکس: AP
تقلب انتخاباتی سازمان یافته
در 7 می 1989 شهروندان "جمهوری دموکراتیک آلمان" یا آلمان شرقی سابق، به پارلمان های محلی خود رای دادند. اما قسمی که انتظار می رفت، در نتایج آن تقلب شد. قدرتمندان می خواستند به این ترتیب 98 درصد آرا از آن خود بسازند. اپوزیسیون و مردم علیه این تقلب اعتراض کردند.
عکس: picture-alliance/dpa/Roland Holschneider
گورباچوف گاو مقدس را ذبح کرد
در جولای 1989 نشست پیمان وارسا در بخارست برگزار شد. گورباچف دکترین بریژینف را پایان یافته اعلام کرد. به این ترتیب حق مداخله شوروی سابق در کشورهای "برادر سوسیالیستی" لغو شد. این به معنای از میان رفتن یک تابو یا امری بود که کسی به خود حق نمی داد در مورد آن اظهار نظر کند.
عکس: picture-alliance/dpa
فرار با بار و بستره
رخصتی های معمول بهاری در هنگری در سال 1989، به صورت نقطه عطفی در زندگی برای بسیاری از شهروندان "جمهوری دموکراتیک آلمان" یا آلمان شرق تبدیل شد. آنها با بار و بستره و تمام اعضای خانواده با قدم های سریع از مرز اتریش به سوی آزادی راه افتادند.
عکس: AP
اردوگاه های مهاجرین در محوطه سفارت ها
تابستان سال 1989 برای شهروندان "جمهوری دموکراتیک آلمان" یا آلمان شرقی به طور خاصی دوست داشتنی بود. ساختمان های سفارت های جمهوری فدرالی آلمان در اروپای شرق از وجود آن ها پر شد و وضعیت حفظ الصحه قابل تحمل نبود. در اوج این رویداد در محوله سفارت آلمان در پراگ، یعنی در پلی لوبکویتس نزدیک به 5000 مسافر جا گرفته بودند.
عکس: picture-alliance/dpa
ظاهر شدن گِنشر
هنس دیتریش گِنشر وزیر خارجه آلمان آن زمان، از این حادثه به عنوان تکان دهنده ترین تجربه زندگی اش یاد کرد. او در 30 سپتمبر 1989 از بالکن سفارت، به هزاران شهروند "جمهوری دموکراتیک آلمان" یا آلمان شرقی، امکان سفر فوری شان به آلمان غرب را اعلام نمود. این یک لحظه اوج عاطفی پیش از سقوط واقعی دیوار بود.
عکس: ullstein bild-AP
"ما یک ملت هستیم"
مردم در چهلمین سال وجود "جمهوری دموکراتیک آلمان" جرئت کسب کردند. لایپسیگ به شهر اعتراضی این جهموری تبدیل شد. به اصطلاح تظاهرات روز دوشنبه به یک سنت اپوزیسیون تبدیل شد و در دل قدرتمندان برلین شرق ترس به وجود آورد. هزاران انسان در جاده ها به راه افتادند و در پایان ماه اکتبر 300 هزار تن علیه هونکر و همتایان او با شعار "ما یک ملت هستیم" اعتراض کردند.
عکس: picture-alliance/dpa
قطارهای ویژه در مسیر غرب
در آغاز اکتوبر، سفارت آلمان فدرال در پراگ بار دیگر پر از شهروندان "جمهوری دموکراتیک آلمان" یا آلمان شرق شد. در نمایندگی جمهوری آلمان فدرال در وارسا نیز مردم خواهان مسافرت به آلمان غرب شدند. در پایان، بیش از 6000 شهروند "جمهوری دموکراتیک آلمان" سفارت را به عزم آلمان غرب ترک کردند.
عکس: picture-alliance/dpa
پس ازچهل سال بازهم سرعقل نیامدند
فروپاشی درونی "جمهوری دموکراتیک آلمان " یا آلمان شرقی در چهلمین سال تاسیس اش بسیار افزایش یافت. در آغاز اعتراض، جنبش های مختلف اعتراض کننده خواهان اصلاحات بودند، اما در ماه اکتبر آنها خواهان انتخابات آزاد، مرزهای باز و رفاه همگانی شدند. اما هونکر انعطاف ناپذیر ماند.
عکس: picture-alliance/dpa
اِیگون خیلی دیر آمد
اریش هونکر، رئیس حزب و دولت، تا پایان کارسیاسی اش، انعطاف ناپذیر ماند. در 18 اکتوبر این مرد که تا آن زمان بدون رقیب بود، توسط حزب و شورای دولت مجبور به کناره گیری شد. اِیگون کرنتس مقام او را به عهده گرفت. تلاش های او برای بقای "جمهوری دموکراتیک آلمان" بی نتیجه ماند.
عکس: picture-alliance/dpa/Peter Kroh
مردم درکل به ستوه آمده بودند
در آغاز نوامبر جنبش اعتراضی به پایتخت رسید. صدها هزار انسان کارگر و دهقان برای اصلاحات علیه دولت مظاهره کردند. شعار آن ها این بود: از کاربرد قهر خودداری کنید. در طول آن چهل سال این بزرگترین تظاهرات بود.
عکس: picture-alliance/dpa
خواست های اپوزیسیون مشخص تر شد
جریان تظاهرات از میدان الکساندر برلین شرقی به صورت زنده پخش شد. این رویداد شگرف، درماندگی حکومت کرنتس را افزایش داد. خواسته های اپوزیسیون، جوهر اعتماد به نفس سوسیالیستی را هدف قرار داد. آن ها خواهان آزادی سفر، آزادی مطبوعات و آزادی تجمعات شدند. فکر می شد "شتازی" یا دستگاه جاسوسی به انتقام جویی بپردازد.
عکس: picture-alliance/dpa/Martti Kainulainen
شگرد تاریخ
حرفی که جهان را تغییر داد: گونتر شوابوسکی عضو کمیته مرکزی حزب سوسیالیست متحد، حزب حاکم آلمان شرقی، درحالی که بسیار خسته و بدون آمادگی بود، در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: شهروندان جمهوری دموکراتیک آلمان می توانند به کشورهای غربی آزادانه سفر کنند و از نظر او این حکم ازهمین حالا «بدون تاخیر» نافذ است. ساعت 19:03 نهم نومبر 1989 خبرگزاری رویترز در مورد این حادثه فوق العاده تاریخی گزارش داد.
عکس: picture-alliance/dpa
موترهای ترابانت در جاده کودام
روزهای 9 و 10 نوامبر 1989 رویدادی را ساختند که می توان آن را با این کلمات بیان کرد: «آنگاه که رویاها واقعیت می یابند». درخلال فقط 48 ساعت صدها هزار شهروند "جمهوری دموکراتیک آلمان " یا آلمان شرق پیاده، با بایسکل و یا موتر های ترابانت شان به سوی برلین غربی در جمهوری آلمان فدرال شتافتند.
عکس: picture-alliance/dpa
آنها او را دوست نداشتند
سران رژیم "جمهوری دموکراتیک آلمان " یا آلمان شرقی یک باره آرام و رام شدند: اریش میلکه رئیس اشتازی یا سازمان استخبارات و سیاستمدار گذشت ناپذیر کمیته مرکزی حزب حاکم، خواهان تفاهم از اعضای پارلمان " جمهوری دموکراتیک آلمان" شد. این آخرین ظاهر شدن محقرانه سیاستمداری بود که دست هایش به خون آلوده بود.
