پولیو یا فلج اطفال مرضی است که تداوی ندارد. این مرض کودکان را فلج می کند و تنها راه جلوگیری آن واکسین کردن کودکان پیش از سن پنج سالگی است.

براساس اظهارات مقامها در وزارت صحت عامه، افغانستان در سال 2015 بیست واقعه، در 2016 سیزده واقعه و  در سال 2017 تاکنون سه واقعه ابتلا به فلج کودکان را ثبت کرده است. 

افغانستان هنوز از جمله کشورهایی است که مرض پولیو در آن وجود دارد. فیروزالدین فیروز، وزیر صحت عامه افغانستان روز یکشنبه در مراسم آغاز کمپاین بهاری واکسین پولیو در کابل گفت: «باید تمام اطفال زیر سن پنج سال واکسین شوند بخاطری که هیچ طفل ما نباید فلج شود».

این مقام حکومت افغانستان از تمام اقشار جامعه خواست تا مردم را برای واکسین کودکانشان تشویق کنند: «از میدیا، از متنفذین، از بزرگان، از والی صاحبان و تمام افغانها به خصوص خانواده ها تقاضا می کنیم که اطفال خود را به مراکز صحی بیاورند و یا وقتی تیم واکسین به دروازه هایشان می آیند، اطفالشان را واکسین کنند».

ناامنی چالش اصلی

دلیل اصلی عدم موفقیت افغانستان در محو مرض فلج کودکان، ناامنی و جنگ است. تیمهای واکسین به دلیل تهدیدهای امنیتی نمی توانند به مناطق ناامن بروند و کودکان را واکسین نمایند.

وزارت صحت عامه اما از طرفین جنگ خواست تا مانع واکسین پولیو نشوند. آقای فیروز گفت: «ما مسوولیت داریم تا واکسین پولیو را در تمام نقاط افغانستان برسانیم. از طرفین جنگ می خواهیم تا آتش بس را حفظ کنند چون این برنامه سیاسی نیست بلکه یک برنامه صحی است. اطفال افغان سزوار معیوب بودن و باردوش بودن نیستند».

نماینده سازمان صحت جهانی نیز در این مراسم گفت که از وزارت صحت عامه برای تطبیق این کمپاین حمایت می کند. بر اساس آمار این سازمان، در سال 2015 کودکان در شانزده ولسوالی به خطر ابتلا به فلج کودکان قرار داشت در حالی که در سال 2016 این رقم به چهار ولسوالی کاهش یافت.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد نیز در این برنامه بر اهمیت واکسین پولیو تاکید کرد. نماینده یونیسف تاکید کرد که تنها سخن گفتن در مورد پولیو کافی نیست؛ بلکه باید همه مردم به اهمیت این واکسین پی ببرند و کودکان خود را پیش از فلج شدن، واکسین نمایند.

یونیسف تاکید کرد که همه کودکان باید واکسین شوند، زیرا هر طفلی که از واکسین باز می ماند، خطر فلج او را تهدید می کند و سایر کودکان در نزدیکی چنین کودکی نیز با خطر ابتلا به مرض فلج کودکان مواجه خواهند بود.

اما وزارت صحت عامه نگران است که تیمهای واکسین قادر به واکسین کودکان در مناطق جنگی نباشد و تیمهای واکسین نتوانند به مناطقی بروند که زیر کنترول طالبان قرار دارند. ولایت کندز در شمال شرق افغانستان یکی از مناطقی است که تطبیق کامل واکسین پولیو در آن ناممکن است. وزارت صحت عامه تیمهای واکسین را در دروازههای شهر کندز موظف کرده تا هر کودک تازه وارد را واکسین کند.

توجیه دینی

حکومت افغانستان تلاش دارد تا از طریق عالمان دین به مردم بفهماند که واکسین پولیو از نظر دینی و مذهبی هیچ مانعی ندارد. این در حالیست که به دلیل برداشتهای سنتی، ساکنان روستاها دیدگاه مثبتی نسبت به این واکسین ندارند.

اما عالمان دینی در این مراسم از مردم خواستند تا کودکان خود را واکسین کنند زیرا از نظر شرعی هیچ ممانعتی وجود ندارد.

مولوی شمس الرحمان فروتن، یک تن از علمای دینی در این مراسم گفت: «هر آنچه که واجب به واسطه آن عملی می شود، آن چیز خودش هم واجب است. حفظ نفس واجب است، تطبیق واکسین یکی از وسایل حفظ نفس است، پس تطبیق واکسین هم واجب است».

نمایندگان سازمان صحت جهانی و یونیسف در این برنامه از حمایت کافی جهانی از کمپاین واکسین پولیو اطمینان دادند و گفتند که وزارت صحت عامه باید با استفاده از این فرصت، برای واکسین کودکان تیمهای واکسین را به گوشه – گوشه این کشور بفرستد. هدف اصلی کمپاین واکسین پولیو، محو کامل این ویروس است. در صورتی که ویروس پولیو در یک منطقه وجود داشته باشد، خطر انتشار آن به مناطق همجوار وجود دارد به همین دلیل نهادهای صحی جهانی برای محو پولیو تلاش می کنند.

حسین سیرت / کابل