پس از شایعه ای امضای پیمان استخباراتی میان افغانستان و پاکستان، برخی از رسانه های هندی گزارش کردند که کنسرسیوم هندی که قرار بود استخراج معدن آهن حاجیگک ولایت بامیان را با سرمایه کذاری حدود 11 میلیارد دالر به عهده بگیرد، انصراف داده است.

این مسئله به یک بحث جدی در افغانستان مبدل شد و موجب شد که وزارت معادن و پترولیم افغانستان در مورد موضعگیری کند. این وزارت همچنان نشر قراردادهای استخراج معادن را برای شفافیت در این زمینه آغاز کرد.

داکتر داود شاه صبا، وزیر معادن و پترولیم افغانستان روز دوشنبه ( 4 جوزا/ 25 می 2015) در نشستی خبری در کابل گفت که تاکنون هیچ قراردادی برای استخراج معدن حاجیگک صورت نگرفته و جانب افغانستان و کنسرسیوم هندی هنوز در مرحله مذاکره قرار دارند.

وی علاوه کرد: «چنین قراردادی وجود ندارد. دولت افغانستان در سال 2010 تصمیم گرفت که معدن بزرگ حاجیگک در ولایت بامیان را به داوطلبی بسپارد. دواطلبی صورت گرفته است که سه بلاکش به همین کنسرسیوم هندی به نام "سیل افسیکو" و یک بلاک دیگرش به یک کمپنی "کیلوگولد" کانادایی داده شده است.»

به قول وزیر معادن و پترولیم تاکنون هیج نوع سند رسمی مبنی بر انصراف دریافت نشده و سفارت هند در کابل نیز گفته است که در این رابطه یک نشست در خود کمپنی در هند دایر شده بود، ولی هنوز کسی انصراف نداده است. وزیر معادن و پترولیم افغانستان گفت دو کمپنی دیگر نیز با شرایط مشابه آماده مذاکره اند.

این درحالیست که قبلا عبدالقدوس حمیدی معین تخنیکی وزارت معادن و پترولیم نیز از موضوع اظهار بی اطلاعی کرده بود: «این قرارداد صورت نگرفته و در مرحله طی مراحل بود؛ یعنی نهایی نشده و تا اکنون ما کدام اطلاعیه رسمی از جانب کنسرسیوم هندی بدست نیاورده ایم»

مسئولان قرار داد معدن حاجیگک را یکی از بزرگترین و پیچیده ترین قرار داده ها تعریف کرده و خاطر نشان ساختند که نظیر چنین قرار دادها به چندین سال مذاکره و به اصطلاح چانه زنی نیازمند است و امکان دارد در آخر باز هم به توافق رسیده نتوانند. به باور آنان چنین نتیجه ای نیز طبیعی است.

نشر قراردادهای معادن

وزارت معادن و پترولیم افغانستان همچنان از نشر تمام جزییات قرار دادهای معادن این کشور در وب سایت رسمی اش خبر داد.

داکتر داوود شاه صبا گفت: «ما براساس مکلفیت، پس از هفت سال قرارداد مس عینک را از طریق وب سایت وزارت معادن و پترولیم به نشر سپردیم. همه رسانه ها، مردم افغانستان و جامعه مدنی و هر کسی که علاقه دارد که بفهمد در این قرارداد چه مواردی وجود دارد، می توانند به این وبسایت مراجعه کنند.»

این اقدام وزارت معادن و پترولیم در حالی صورت می گیرد که قبل از این گمانه زنی های زیادی در مورد قرادادهای استخراج معادن و مراودات نفتی وجود داشت و مردم این کشور در مورد دارایی های معدنی و طبیعی کشورشان در یک خلاء معلوماتی قرار داشتند.

استخراج غیرقانونی و مرگ کارگران

وزارت معادن افغانستان همچنان با نشر خبرنامه ای از مرگ پنج کارگر در یک صوف معدن ذغال سنگ شباشک در ولایت سمنگان خبر داده است. این وزارت نوشته است که شماری از کارگرانی که به صورت غیرقانونی در حال استخراج از این معدن بودند، دچار گاز گرفتگی شدند و پنج تن شان جان باختند. چهار تن دیگر از این کارگران توسط ریاست تصدی زغال سنگ سمنگان نجات داده شدند.

وزارت معادن و پترولیم افغانستان همچنان از آغاز بررسی ها برای شناسایی صوف های غیرقانونی استخراج از معادن این کشور خبر داده و نوشته است شماری از آنان را در معادن این کشور مسدود ساخته است.

این وزارت تایید کرده است که هنوز هم شماری از افراد زورمند و قاچاقچیان معادن این کشور را به به صورت غیرقانونی استخراج می کنند و از مقامات محلی و نیروهای امنیتی خواسته است تا برای جلوگیری از این روند که باعث افزایش تلفات انسانی در معادن می گردد، با این وزارت همکاری کنند.

معادن زغال سنگ افغانستان به خاطر استندرد نبودن تاکنون چندین بار حادثه آفرین شده اند و شمار زیادی از کارگران در این معادن جان باخته اند. وزارت معادن و پترولیم افغانستان همچنان از تلاش برای معیاری ساختن استخراج معادن خبر داده است.