سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان گفت که چهار دلیل سبب ممنوعیت زنان از تحصیل در دانشگاهها شده است. این تصمیم طالبان موجی از محکومیت بینالمللی را در پی داشته است.
اعلانات بازرگانی
ندا محمد ندیم، سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان در پاسخ به انتقادها از مسدود شدن دروازههای دانشگاهها به روی دختران و زنان گفت که دانشجویان دختر قوانین پوشش اسلامی را رعایت نمیکردند، بدون همراه مرد در صنفهای درسی حاضر میشدند و با دانشجویان پسر در یک صنف مینشستند و همچنین دختران بدون محرم از یک ولایت به ولایت دیگر سفر میکردند.
سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان در مصاحبه اختصاصی با تلویزیون ملی که تحت کنترول طالبان است، گفت با وجودی که بارها به دانشگاهها تذکر داده شد که «قوانین اسلامی» را مراعات کنند و از نشستن مختلط دختران و پسران در یک صنف خودداری نمایند، اما این دستور عملی نشد.
ندیم گفت اصلاحاتی را که برای دانشگاهها پیشنهاد شده بود، عملی نشدند و «ما مجبور شدیم تا نظر به تقاضاهای ملت مسلمان، تحصیل دختران را تا امر ثانی به تعویق اندازیم.»
او گفت که بعضی از رشتههای تحصیلی مطابق با «شأن زنان و فرهنگ افغانی» نیستند. ندیم گفت که دانشکدههای انجنیری و زراعت از جمله همین رشتهها هستند.
سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان در مورد این که در صورت فراهم شدن شرایط آیا دختران اجازه ادامه تحصیل را خواهند داشت، گفت کار برای فراهم شدن شرایط جریان دارد ولی هیچ زمان مشخصی را برای ازسرگیری دوباره تحصیل دختران مشخص نکرد.
ندیم گفت که باز شدن دوباره دانشگاهها به روی دختران وابسته به «فراهم شدن شرایط در چهارچوب شریعت اسلامی» است.
کشورهای غربی، ملل متحد، شماری از کشورهای اسلامی و سازمانهای حقوق بشری این تصمیم طالبان را شدیداً محکوم کرده و خواستار بازگشایی فوری دانشگاهها به روی دختران شده اند.
به این ترتیب زنان و دختران افغان از بسیاری حقوق اساسی و تقریباً از همه عرصههای زندگی عمومی محروم شده اند. پیش از این نیز محدودیتهای سختی به شمول منع آموزش بالاتر از صنف ششم، علیه دختران و زنان وضع شده است.
برای بسیاری ناظران این تصمیم طالبان به این مفهوم است که این گروه نظر به دوره قبلی حاکمیت خود تغییری نکرده است، هرچند که طالبان در ابتدا وعده برقراری حکومت معتدل و رعایت حقوق زنان در چهارچوب قوانین اسلامی را داده بودند.
ممنوعیت تحصیل؛ زنان افغان از حقوق شهروندی محروم شده اند
طالبان از زمان تصرف قدرت در ماه آگست ۲۰۲۱ به صورت پیوسته و فزاینده حقوق زنان و دختران را محدود کرده اند. در تازهترین مورد، این گروه تندرو اسلامگرا دروازههای دانشگاهها را به روی زنان و دختران بسته اند.
عکس: AFP
ترک دانشگاه
این زن حتی حاضر شده بود که پوشیدن برقع را قبول کند و به دانشگاه برود. اما او دیگر نمیتواند به دانشگاه برگردد. اداره اسلامگرای طالبان روز سه شنبه اعلام کرد که دختران و زنان نمیتوانند تا اطلاع ثانی به دانشگاهها حضور یابند و درس بخوانند. به این ترتیب، تحصیل دختران و زنان در دانشگاهها متوقف شد.
عکس: AFP
زنان تجرید شده اند
افراد مسلح طالبان یک روز بعد از اعلام این ممنوعیت، در دروازههای دانشگاهها حضور یافتند و نگذاشتند دختران وارد دانشگاهها شوند. شماری از زنان و همچنین دانشجویان پسر به این تصمیم طالبان اعتراض کردند. در ننگرهار، دانشجویان رشته طب به عنوان یک اقدام اعتراضی امتحان را ترک کردند.
عکس: WAKIL KOHSAR/AFP/Getty Images
تحصیلات عالی تنها برای مردان
پیش از این محدودیتهای شدیدی در دانشگاهها وضع شده بود. در ماههای نخست تصرف قدرت توسط طالبان، دانشگاهها مجبور شدند که صنفهای درسی دخترانه و پسرانه را جدا کنند. دانشجویان دختر باید توسط استادان زن و دانشجویان پسر توسط استادان مرد تدریس میشدند. این عکس نشاندهنده جدایی جنسیتی در صنف درسی در دانشگاه قندهار است.
عکس: AFP/Getty Images
آخرین فارغالتحصیلی در نوع خود
این زنان خوشبخت بودند که توانستند در ماه مارچ از دانشگاه بینوا در قندهار فارغ شوند. محدودیتهای جدید وضع شده بر زنان و دختران موجی از انتقادهای بینالمللی را در پی داشته است. سازمان دیدهبان حقوق بشر ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاهها را «شرمآور» خوانده است. ملل متحد گفته است که این تصمیم نقضکننده حقوق زنان است.
عکس: JAVED TANVEER/AFP
«پیامد ویرانگر برای آینده کشور»
در همین ماه اکتوبر بود که هزاران دختر و زن به امید راه یابی به دانشگاه در امتحان کانکور شرکت کردند. بسیاری از آنها میخواستند داکتر یا معلم شوند و به جامعه شان خدمت کنند. انتونیو گوترش، دبیرکل ملل متحد گفته است که تصمیم اخیر طالبان «نه تنها حقوق مساوی برای زنان و دختران را نقض میکند، بلکه تاثیر ویرانگر برای آینده کشور دارد.»
عکس: WAKIL KOHSAR/AFP/Getty Images
فرصتی برای تعلیم و تحصیل زنان وجود ندارد
پیش از ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاهها، محدودیتهای تحصیلی دیگری نیز وضع شده بود. به گونه مثال، دختران نمیتوانند بالاتر از صنف ششم در مکتبها درس بخوانند. تنها مکتبهای محدودی در برخی نقاط افغانستان به روی دختران بالاتر از صنف ششم باز بوده است.
عکس: AFP
کشوری که زنان آن نامرئی اند
دختران و زنان از بسیاری عرصههای زندگی عمومی محروم شده اند. آنها حتی اجازه ندارند به پارکهای تفریحی و کلبهای ورزشی بروند. حمامهای عمومی زنانه نیز مسدود شده اند. زنان نمیتوانند به تنهایی و بدون داشتن محرم شرعی مسافرت کنند و مجبورند سراپای خود را در بیرون از خانه بپوشانند.
عکس: WAKIL KOHSAR/AFP/Getty Images
واقعیت تلخ
این زنان در ولایت هرات مصروف زعفران کاری اند. برخلاف بسیاری عرصههای دیگر، این کار برای زنان منع نشده است. بسیاری دختران محروم از مکتب یا به ازدواج پیش از وقت داده میشوند و یا به این گونه کارها روی میآورند.
عکس: MOHSEN KARIMI/AFP
«مایه شرمساری برای جهان»
بسیاری زنان افغان به محو حقوق شان توسط طالبان تن نمیدهند. این زنان در اعتراضی در ماه نوامبر در شهر کابل بنری را با خود حمل میکردند که روی آن نوشته شده بود: «وضعیت وحشتناک زنان افغان مایه شرم برای وجدان جهان است.» آنهایی که اعتراض میکنند، شجاعت بینظیری به خرج میدهند. آنها با این کار شان خطر لت و کوب، بازداشت و شکنجه را به جان میخرند.