اقدام ملا هبت‌الله آخندزاده رهبر طالبان برای قطع خدمات اینترنتی فایبر نوری نگرانی‌های زیادی را برانگیخته است. خدمات اینترنتی فایبر نوری تاکنون در ولایات بلخ، قندهار‌، هلمند، زابل، ارزگان، کندز، تخار و بدخشان قطع شده و این احتمال وجود دارد که در ولایات دیگر نیز قطع شود.

جلوگیری از «منکرات» یا نگرانی امنیتی؟

سخنگویان اصلی طالبان تاکنون در باره دلیل قطع اینترنت ابراز نظر نکرده اند. تنها سخنگوی والی بلخ پس از قطع اینترنت فایبر نوری در این ولایت دلیل این اقدام را «جلوگیری از منکرات» خواند و گفت که این دستور از سوی ملا هبت‌الله صادر شده است.

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

کاربران شبکه‌های اجتماعی گفته اند که طالبان به منظور جلوگیری از پخش و نشر محتوای که مخالف سیاست‌های طالبان است، دست به این کار زده اند.

اینترنت در بروز اعتراض‌ها و نارضایتی‌های جمعی در بسیاری کشورها نقش برجسته داشته است. به این دلیل، برخی این احتمال را مطرح کرده اند که طالبان از اعتراض‌های مردمی هراس دارند.

اخیراَ فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی در نیپال سبب خشم جوانان شد و معترضان پارلمان را آتش زدند و حکومت این کشور سقوط کرد.

بسم الله تابان، کارشناس مسایل امنیتی، به دویچه وله گفت که طالبان تلاش دارند با محدود کردن اینترنت زمینه سرکوب بیشتر را آماده کنند: «قطع اینترنت آغازی برای سرکوب گسترده در سطح افغانستان است. ممکن طالبان ستم خود را گسترده‌تر کنند و از نظارت بین‌المللی فرار کنند. این نگرانی بسیار عمیق است.»

نگرانی تاجران و کسبه‌کاران

خدمات اینترنتی شرکت‌های تامین‌کننده خدمات تلفون‌های همراه هنوز با مشکل برنخورده است. اما این نگرانی وجود دارد که محدود کردن خدمات اینترنتی این شبکه‌ها گام بعدی باشد.

خدمات اینترنتی پیش‌پرداخت شرکت‌های مخابراتی پرهزینه و کم‌کیفیت است و به این دلیل مردم نمی‌توانند از این خدمات اینترنتی به شکل گسترده استفاده کنند. شرکت‌ها و افرادی که در عرصه‌های اقتصادی و تجاری فعالیت دارند، از اینترنت ثابت یا فایبر نوری استفاده می‌کنند.

قطع این خدمات اینترنتی سبب نگرانی در میان تاجران شده است.

خان جان الکوزی، معاون اتاق تجارت و صنایع افغانستان در صفحه ایکس خود نوشت: «در حال حاضر ۸۰ درصد داد و ستد توسط اینترنت انجام می‌شود و ما در عصر کنونی با مشکلات فراوان روبرو هستیم، بنابراین فاصله بین مردم و نظام را بیشتر نسازید.»

علاوه بر این، در ادارات دولتی نیز از خدمات اینترنتی شبکه افغان تلیکام استفاده می‌شود که در چند ولایت قطع شده است. در حال حاضر فعالت نهادهایی چون مرکز توزیع تذکره‌های الکترونیکی، گمرک‌ها، رسانه‌ها، بندرها، بانک‌های دولتی و خصوصی و بسیاری شرکت‌ها وابسته به اینترنت است و همه از انترنت فایبر نوری استفاده می‌کنند.

با قطع این انترنت‌، فعالیت این اداره‌ها و شرکت‌ها نیز با چالش مواجه خواهد شد.

پایان آموزش آنلاین برای دختران؟

پس از ممنوعیت آموزش ثانوی و تحصیلات عالی برای دختران و زنان، شماری از دخترانی که در شهرها به امکاناتی مانند تلفون و اینترنت دسترسی دارند، به آموزش آنلاین رو آورده اند و با استفاده از اینترنت درس و تحصیل شان را به پیش می‌برند.

با این اقدام رهبر طالبان، دخترانی که از اینترنت فایبر نوری برای برقراری روابط با نهادهای تحصیلی و به دست آوردن مواد درسی استفاده می‌کنند، از آموزش آنلاین محروم خواهند شد.

صحرا کریمی، فلم‌ساز که در بیرون از افغانستان به سر می‌برد و برای دانش آموزانش در داخل افغانستان تدریس می‌کند، از مشکلات دانش‌آموزان در دسترسی به اینترنت خبر داده است.

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

کریمی نوشته است که این دختران «وای فای داشتند، حالا کار نمی‌کند. بعد در خبرها خواندم که طالبان ... اینترنت بسیاری شهرها را قطع کرده اند. غمگینم؛ حالا به دخترها چطور درس بدهم؟»

این اقدام طالبان سبب واکنش زنان در داخل افغانستان نیز شده است.

یک تن از زنان فعال با فرستادن ویدیویی به دویچه وله گفته است: «قطع اینترنت آخرین مرحله نزدیک شدن به عقب ماندگی، جهل و بربادی است.»

یک فعال دیگر گفته است: «قطع اینترنت تنها یک دستور فنی نیست بلکه این یک حمله مستقیم به عزت، آزادی و آینده یک ملت است. امروز با خاموشی اینترنت چراغ خانه‌های ما را خاموش کردند اما ایستادگی را نه.»

آیا بدیلی برای فایبر نوری وجود دارد؟

طالبان گفته اند که با قطع اینترنت فایبر نوری، بدیل این فناوری را جایگزین خواهند کرد اما متخصصان می‌گویند چنین چیزی امکان ندارد.

احمد شاه سادات وزیر پیشین مخابرات افغانستان و متخصص تکنالوژی معلوماتی در گفتگو با دویچه وله گفت که بدیلی برای اینترنت فایبر نوری وجود ندارد.

سادات گفت: «بدیلی وجود ندارد و این فیصله قرن‌ها افغان‌ها را به عقب می‌برد. مثل این است که بگوییم ما جاده را از بین می‌بریم و برای آن بدیل می‌سازیم.»

وزیر پیشین مخابرات افغانستان گفت که اینترنت فایبر نوری، پرسرعت، ارزان و مصئون است.

پیامد قطع فایبر نوری

وزیر پیشین مخابرات افغانستان گفت که بیشتر شرکت‌ها و خدمات در افغانستان از اینترنت فایبر نوری استفاده می‌کنند و با قطع این اینترنت‌، آنان مجبور اند که از اینترنت شرکت‌های مخابراتی استفاده کنند که بسیار قیمت و ضعیف اند.

مشکل دیگر اینترنت شرکت‌های مخابراتی این است که اینترنت نامحدود را در اختیار مشتریان قرار نمی‌دهد و بسته‌های اینترنتی آن بسیار زود تمام می‌شود.

این متخصص فناوری معلوماتی گفت که نشست‌های آنلاین، تجارت، سیستم بانکی و آموزش آنلاین دانشجویان همه متضرر می‌شوند.

پیامد دیگر قطع اینترنت فایبر نوری این است که بیشتر مردم به استفاده از اینترنت شبکه‌های مخابراتی رو می‌آورند و در نتیجه اینترنت این شرکت‌ها نیز ضعیف می‌شود.

سادات گفت: «در صورتی که استفاده از اینترنت به کلی ممنوع شود، شرکت‌هایی که تا کنون در افغانستان باقی مانده اند نیز از این کشور خارج می‌شوند و به سرمایه گذاری خود پایان می‌دهند.»

آیا طالبان توانایی فیلترینگ اینترنت را دارند؟

استدلال طالبان برای قطع اینترنت فایبر نوری «جلوگیری از منکرات» است. زلمی خلیلزاد نماینده پیشین امریکا برای صلح افغانستان گفته است که طالبان می‌توانند برای جلوگیری از دسترسی مردم به فلم‌های پورن، مانند سایر کشورهای اسلامی از فیلترینگ اینترنت استفاده کنند تا مردم به این سایت‌ها دسترسی نداشته باشند.

سادات می‌گوید فیلترینگ اینترنت امکان دارد اما برای این کار به متخصصان تکنالوژی ضرورت است که در حال حاضر در افغانستان تحت حاکمیت طالبان موجود نیست. او گفت: «وقتی کدرهای تخنیکی وجود نداشته باشند، اینترنت هرگز مصئون نیست.»