بنا به معلومات ارایه شده از سوی وزارت معادن طالبان، در حال حاضر کار استخراج معادن نفریت در جلال آباد و کنر، معادن کرومات در ولایت‌های لوگر، قندهار و زابل، فلوراید در ولایت‌های قندهار، ارزگان و بادغیس و سنگ مرمر در ولایت‌های هلمند و وردک، توسط شرکت‌های جریان دارد.

عصمت الله برهان سخنگوی وزارت معادن طالبان، به دویچه وله گفت:«در حال حاضر ۶۵۰ معدن کوچک و بزرگ آماده قرار داد است و کار استخراج ۱۸۰ معدن دیگر ... جریان دارد.»

او گفت امسال ۱۴ میلیارد افغانی از مجرای استخراج معادن افغانستان عاید جمع‌آوری شده، در حالی که این رقم در سال قبل ۱۱۱ میلیون افغانی بوده است.

اما کارشناسان مسایل اقتصادی در افغانستان می‌گویند تا زمانی که طالبان از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشوند و قانون اساسی را نپذیرند، پروسه استخراج و اجرای قرار دادها به دلیل عدم شفافیت قابل قبول نخواهد بود.

مرتبط: طالبان از شروع استخراج سنگ نفرایت از ۹ معدن خبر دادند

سردار احمد یکتن از کارشناسان امور اقتصادی در افغانستان می‌گوید:  «طالبان مشروعیت سیاسی و قانونی ندارند و هیچ کشوری این گروه را به رسمیت نمی‌شناسد. قراردادهای استخراج معادن بیشتر به شرکت‌های داخلی داده می‌شود و بر اساس روابطی که میان طالبان و مسولان این شرکت‌ها وجود دارد‌‌، پروسه استخراج صورت می‌گیرد و در این میان پول‌های زیادی حیف و میل می‌گردد.»

همچنان وحید ایوبی یکتن دیگر از کارشناسان امور اقتصادی در افغانستان گفت: «عدم نظارت و نبود سیستم معیاری در راستای چگونگی استخراج معادن باعث شده تا طالبان میلیاردها افغانی از این مجرا به دست آورده و صرف پلان‌های جنگی‌شان نمایند.»

اما طالبان می‌گویند مبارزه با فساد اداری و شفافیت در قرار دادها در اولویت کاری آنها قرار دارد. عصمت الله برهان سخنگوی وزارت معادن این گروه به دویچه وله گفت: «اداره طالبان به خاطر شفاف بودن قرار دادها، قوانین و مقررات خاصی را تطبیق نموده تا این قرار دادها از یک سو به نحوه آسان اجرا شود و از سوی دیگر جلو فساد و کاغذ پراکنی‌ها گرفته شود.»

او همچنان گفت جلوگیری از دخالت قدرت‌ای محلی و افراد زورمند در قراردادها، که در گذشته مشکلات زیادی را ایجاد کرده بود، حالا از بین برده شده و علاقه مندی شرکت‌های داخلی و خارجی را به خود جلب ساخته است.

مرتبط: آغاز استخراج معدن زغال سنگ توسط مردم و طالبان در بامیان

این در حالیست که شماری از بزرگان و متنفذین قومی از پایین بودن کیفیت استخراج معادن شکایت می‌کنند.

حاجی ازمری یکتن از بزرگان قومی در ولایت بادغیس به دویچه وله گفت: «کیفیت سنگ فلوراید در این ولایت بسیار پایین است و پروسه استخراج به گونه معیاری صورت نمی‌گیرد.»

اما مسولان شرکت‌های قراردادی در افغانستان می‌گویند تلاش می‌کنند به مرور زمان کیفیت و کمیت استخراج شان را بالاببرند.

مجیب فروتن مدیر شرکت استخراج کننده سنگ فلورایت در بادغیس گفت: «روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرام سنگ فلوراید از این معدن استخراج می‌شود، اما کیفیت سنگ عالی نیست بلکه متوسط است، چون ما در مراحل ابتدایی استخراج قرار داریم و تلاش می‌کنیم روز به روز حجم استخراج بالا رفته و کیفیت کار را بلند ببریم.»

ریاست معدن ولایت بادغیس در قبال هر تن سنگ فلوراید  استخراج شده، مبلغ دو میلیون افغانی از شرکت قرارداد کننده اخذ می‌نماید.

در جریان چهار دهه جنگ در افغانستان، منابع معدنی به ارزش میلیاردها دالر به گونه دست نخورده باقی مانده است. به باور کارشناسان، در صورتیکه راهی برای استخراج قانونی و شفاف این معادن ایجاد شود از یک سو برای هزاران تن شرایط کار فراهم خواهد شد و از سوی دیگر می‌تواند کشور را به سوی خودکفایی و پیشرفت سوق دهد.