یافتن قاچاقبران انسان در کابل هم ساده است و هم مشکل. مشکل به این خاطر که هیچ‌یک از آن‌ها حاضر نمی‌شوند در مورد شیوه فعالیت‌شان معلومات ارایه کنند. اما اگر به عنوان یک فرد قصد مهاجرت را داشته باشی، به سادگی می‌توانی رد آن‌ها را پیدا کنی.

پس از جستجوی زیاد عبدالرزاق (نام مستعار) را پیدا کردم که به شرط افشا نشدن هویتش در مورد شیوه‌های قاچاق انسان معلومات داد.

عبدالرزاق در یکی از هوتل‌های کابل اتاق دارد. این اتاق بیشتر شبیه خوابگاه دانشجویان است و علایمی که نشان دهنده فعالیت غیرقانونی باشد، در آن وجود ندارد. عبدالرزاق به این باور است که فعالیت او و سایر همکارانش کمک بسیار بزرگی برای جوانانی است که افغانستان را ترک می‌کنند: «ما تشویق می‌کنیم که این‌ها از این وطن بروند. در این‌جا نه کار است و نه امنیت. پس جوانان در این کشور چه کنند؟»

عبدالرزاق به پیامدهای اخلاقی کارش اصلا فکر نمی‌کند. تصویرهای تابوت‌های پناهجویانی که اخیراً به کابل انتقال داده شد، تاثیر بر تصمیم او و همکاران‌اش نداشته است. وقتی از او پرسیدم که این کار او سبب می‌شود تا برخی‌ها در آب‌های ترکیه و یونان غرق شوند، جوابش این بود که «برای رسیدن به خوشبختی باید خطر را قبول کرد.»

به نظر عبدالرزاق کاری را که او انجام می‌دهد منجر به تغییر زندگی مردم می‌شود و جوانان از فقر و محرومیت به پول و زندگی مرفه و آرام می‌رسند. او استدلال می‌کند جوانانی که چند سال پیش افغانستان را ترک کرده‌اند، حالا صاحب «پول، خانه، موتر و آبرو» شده‌اند.

مشوقین کوچه گرد

براساس اظهارات عبدالرزاق، فعالیت قاچاقبران انسان به صورت شبکه‌ای است. این شبکه‌ها در افغانستان، ایران، ترکیه، یونان و برخی از کشورهای دیگر اروپایی به شکل منظم فعالیت می‌کنند.

همکاران عبدالرزاق در کوچه‌ها، ورزشگاه‌ها و محلات مزدحم می‌روند و جوانان را برای رفتن به اروپا تشویق می‌کنند. آن‌هایی که وظیفه تشویق جوانان را به عهده دارند، باید مهارت‌های گفتاری خوبی داشته باشند و بتوانند مطابق به نیازها و مجبوریت‌های جوانان آن‌ها را تشویق به ترک افغانستان کنند و به آن‌ها بقبولانند که مشکل جوانان جز رسیدن به کشورهای ثروتمند و پیشرفته راه دیگری ندارد.

قاچاقبران انسان بیشتر بر مراکز و محلاتی تمرکز می‌کنند که تجمع جوانان در آن‌ها بیشتر است. این شبکه‌ها افرادی را استخدام می‌کنند که در لیلیه‌ها، دانشگاه‌ها و هوتل‌ها جوانان را به ترک افغانستان و رفتن به اروپا تشویق می‌کنند.

پول و ضمانت

روش کار طوری است که وقتی یک جوان تصمیم به ترک افغانستان می‌گیرد، شبکه قاچاق او را به یکی از نماینده‌های باصلاحیت خود معرفی می‌کند. جوانان باید پاسپورت و ویزای ایران را تهیه کنند.

هزینه رساندن یک نفر از افغانستان به اروپا از پنج تا 20 هزار دالر متفاوت است. آن‌هایی که از راه‌های زمینی به ایران و سپس به ترکیه می‌روند پول کمتری می‌پردازند ولی کسانی که با هواپیما به ایران و یا ترکیه می‌روند باید پول بیشتری بپردازند.

عبدالرزاق می‌گوید هزینه سفر جوانان به اروپا نسبت به یک سال پیش کمتر شده است: «در سال‌های گذشته ما از کسانی که به اروپا می‌رفتند، ده تا پانزده هزار دالر می‌گرفتیم. هزینه برخی‌ها تا 20 هزار دالر می‌رسید.»

پولی را که باید جوانان برای شبکه‌های قاچاق بدهند، مستقیما به قاچاقبر داده نمی‌شود. این پول در سرای شهزاده نزد صرافان امانت گذاشته می‌شود و زمانی که فرد مورد نظر به مقصدش رسید، این پول در اختیار قاچاقبران قرار می‌گیرد.

استفاده از شرکت‌های زیارتی

وزارت داخله افغانستان می‌گوید به تمامی نیروهای کشفی و استخباراتی دستور داده است تا قاچاقبران انسان و تمامی افرادی را که با این شبکه‌ها همکاری می‌کنند بازداشت و به پنجه قانون بسپارد.

نجیب دانش معاون سخنگوی وزارت داخله به دویچه وله گفت: «خوشبختانه بخش‌های کشفی و استخباراتی یک سلسله اقداماتی کرده‌اند. یک تعداد را بازداشت کردند و مانع فعالیت یک تعداد دیگر شده‌اند که زیر نام شرکت‌های مقدس فعالیت می‌کردند.»

به گفته آقای دانش شرکت‌های زیارتی و سیاحتی به صورت آشکارا دست به قاچاق انسان نمی‌زنند اما این فعالیت‌ها به صورت پنهانی توسط برخی از شرکت‌ها هماهنگ می‌شود.

سرگردانی و پشیمانی

قاچاقبران انسان با مهارت‌هایی که دارند، تصویر‌های رویایی را از زندگی در اروپا برای جوانان ارایه می‌کنند. آن‌ها به جوانان می‌گویند که با رسیدن به اروپا صاحب پول، خانه و زندگی مرفه و آرام می‌شوند اما واقعیت چیز دیگری است.

شفیق الله ساکن ولایت کندز که شش ماه پیش همه دار و ندارش را فروخت و براساس وعده‌های قاچاقبران به اروپا رفت، حالا دوباره به افغانستان برگشته و در مهمانخانه وزارت مهاجرین شب و روزش را می‌گذراند. او از عملکرد خود پشیمان است و می‌گوید به درخواست پناهندگی او در اتریش پاسخ مثبت داده شده بود ولی به دلیل بی‌سرنوشتی، بیکاری و بیگانه بودن با زبان و فرهنگ اتریش آن کشور را ترک و دوباره به افغانستان برگشت.

شفیق الله می‌افزاید: «از مردم خواهش می‌کنم که به اروپا نروند. در خارج هیچ چیزی نیست. کسانی که موتر و خانه خود را می‌فروشند اشتباه می‌کند. من موتر، خانه و زندگی خود را فروختم و به اروپا رفتم ولی هیچ چیزی به دستم نیامد.»

شفیق الله می‌گوید جوانان نباید فریب بخورند و به وعده‌های دروغ قاچاقبران باور کنند، زیرا رفتن به اروپا جز سرگردانی و پشیمانی نتیجه دیگری ندارد.