ویروس جدید کرونا (کووید ۱۹) در وجود حدود ۲۰ درصد از مبتلایان، در عمق ریه و در قدم نخست در مجرا های تحتانی جهاز تنفسی نفوذ می کند. از آنست که وضعیت فرد مبتلا بسیار زود بحرانی شده و در موارد شدید بیمار را به بخش مراقبت های ویژه انتقال داده و توسط دستگاه خاص به وی نفس مصنوعی می دهند.

از آنجایی که در بحران کرونا حتی کشور های دارای تکنالوژی پیشرفته، مانند ایتالیا و اسپانیا، با کمبود بستر در بخش مراقبت ویژه و مجهز با دستگاه تنفس مصنوعی روبرو اند، داکتر ها اغلب مجبور اند که خود تصمیم بگیرند که جان کدام بیمار نجات داده شود و از کدامیک نه.

چه کسی به تنفس مصنوعی نیاز دارد؟

تنفس مصنوعی زمانی ضرور است که یک فرد نتواند به گونه طبیعی چنان تنفس کند که هنگام نفس گرفتن آکسیجن کافی را داخل ریه ها کرده و با بیرون کشیدن نفس، کاربن دای اکساید تولید شده را از جهاز تنفسی خود بیرون کند.

تنفس مصنوعی می تواند جان انسان ها را نجات بدهد، زیرا وقتی تنفس قطع گردد، ارگان های بدن دیگر آکسیجن بدست نمی آورند. در عین زمان کاربن دای اکسایدی که در نتیجه تنفس تولید می گردد، دیگر از طریق ریه ها بیرون نمی شود. در زمان بسیار کوتاه پس از توقف تنفس، قلب انسان نیز از تپش باز می ماند و این امر به توقف دستگاه گردش خون منجر می شود و بیمار طی چند دقیقه محدود می میرد.

دستگاه های تنفس مصنوعی چگونه کار می کنند؟

یک دستگاه تنفس مصنوعی، اگر ساده تر گفته شود، هوای حاوی آکسیجن را با فشار به داخل ریه ها پمپ می کند و مایعات از داخل کیسه های هوایی ریه را بیرون می کشد. این ظاهراً ساده معلوم می شود، اما یک جریان بسیار مغلق برای معالجه است، زیرا یک دستگاه پیشرفته تنفس مصنوعی می تواند شکل نفس دادن را مطابق با نیاز فردی هر بیمار عیار سازد.

هوا رساندن به شُش ها طوری صورت می گیرد که دستگاه نخست هوا را با فشار داخل مجرای تنفسی و کیسه های هوایی می سازد، تا آکسیجن در حد ممکن وارد شُش ها شود. همینکه فشار به قدر کافی بلند رفت، مرحله بیرون کشیدن هوا شروع می شود. به این ترتیب دستگاه تمام مراحل تنفس بیمار را به عهده می گیرد.

شیوه های تنفس مصنوعی

تنفس مصنوعی نظر به حالت و نیازمندی بیمار، به سه شکل انجام می یابد. یکی تنفس مصنوعی با گذاشتن ماسک تنفسی روی دهن و بینی بیمار.

شیوه دومی لوله گذاری در داخل مجرای تنفسی است. با این شیوه یک پایپ یا لوله از طریق دهن و یا بینی به مجرای تنفسی داخل ساخته می شود. شیوه سومی تراکستومی نام دارد که با آن نخست ناحیه زیر گلو توسط عمل جراحی یک سوراخ کوچک گردیده و لوله یا پایپ مستقیماً از همانجا وارد مجرای تنفسی می گردد.

کسانی که جهاز تنفسی شان به یک دستگاه تنفس مصنوعی وصل می گردد، نه حرف زده می توانند و نه هم غذا خورده می توانند. آنها از طریق یک لوله به گونه مصنوعی تغذیه می گردند. از آنجایی که به خصوص شیوه لوله گذاری بسیار اذیت کننده است، بیمار را بی هوش می سازند و تا زمانی که به دستگاه تنفس مصنوعی وصل باشد، او را در حالت کومای مصنوعی نگه می دارند.

چرا کمبود دستگاه های تنفس مصنوعی وجود دارد؟

در بحران کرونا تقاضا برای دستگاه های تنفس مصنوعی به شدت بلند رفته است، زیرا نظام های صحی بسیاری از کشور ها طوری است که نمی توانند در یک زمان به شمار زیادی از نیازمندان رسیدگی کنند.

دستگاه های پیشرفته تنفس مصنوعی برای اتاق های مراقبت ویژه در شفاخانه ها تا ۵۰ هزار یورو قیمت دارند و در زمان کم قابل دریافت نیستند. شمار تولید کنندگان این دستگاه ها و همچنان دستگاه های که آکسیجن را به خون می دهند، یعنی دستگاه های که در حقیقت یک شُش مصنوعی اند، در جهان بسیار اندک است. هرچند فابریکه های تولید کننده این دستگاه ها به حد اعظمی فعال اند، با آنهم آنها با کمبود مواد خام برای تولید روبرو اند، که این هم روی میزان تولید اثر گذار است. از سوی دیگر استفاده از دستگاه های پیشرفته برای بیماران کووید ۱۹ در شفاخانه ها به پرسونل فنی نیاز دارد، زیرا این دستگاه دارای سیستم پیچیده ای اند و هر کس نمی تواند آنها را به گونه درست به کار بگیرد. در بسیاری از موارد پرسونل فنی شفاخانه ها خود به ویروس کرونا آلوده شده و یا در قرنطین قرار دارند.

الکساندر فرویند / ص.ا، ن. ک