چه چیزی باعث شد که این پیمان تدوین شود؟

در سال ۲۰۱۶، ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل «بیانیه نیویارک برای آوارگان و مهاجران» را به تصویب رساندند تا بهتر بتوانند با چالش جهانی فرار و مهاجرت مقابله کنند.

پیمان مهاجرت سازمان ملل متحد براساس این بیانیه طرح ریزی شده است. سازمان بین المللی مهاجرت که با سازمان ملل مرتبط است، پیشنهاد تصویب چنین پیمانی را داد. در ماه جولای سال ۲۰۱۸ همه کشورهای عضو سازمان ملل به غیر از ایالات متحده امریکا با مسوده این پیمان موافقت کردند. قرار است که این پیمان در ماه دسمبر در مراکش به صورت نهایی به تصویب برسد.

چه اهداف مهمی در این پیمان درج شده اند؟

قرار است که با تصویب این پیمان همکاری بین المللی و به عهده گیری مسئولیت مشترک در سیاست مهاجرت تقویت شود.

یک هدف دیگر از تدوین این پیمان تسهیل مهاجرت است، به طور مثال با آسان تر کردن شرایط دریافت ویزا و دسترسی بهتر به اطلاعات لازم برای آوارگان.

افزون بر این کشورهای امضا کننده می خواهند با طرح این پیمان جایگاه حقوقی مهاجران را بهبود بخشند، به طور مثال با دسترسی مطمئن به تحصیلات، امکانات صحی، کمک های اجتماعی در کشورهای پذیرای آوارگان، حمایت حقوقی و بهبود شرایط لازم برای به رسمیت شناختن مدارک تحصیلی.

براساس این پیمان کشورهای پذیرای پناهجویان ملزم به رعایت حقوق بشری مهاجران به ویژه زنان و کودکان می شوند و باید برای ادغام آن ها در جامعه و بازار کار تلاش کنند. کشورهای پذیرای پناهجویان با امضای این پیمان اعلام می کنند که «همه اشکال تبعیض را از بین می برند» و رفتار تبعیض آمیز علیه مهاجران را مورد تعقیب قانونی قرار می دهند. افزون بر این بر بنیاد این پیمان از رسانه ها خواسته می شود که صدای مهاجران را به سمع مردم و دولت ها برسانند.

مبارزه با قاچاق انسان، نجات مهاجران به طور مثال زمانی که آن ها سعی می کنند با قایق به اروپا بیایند و کمک بیشتر به کشورهای مبدا برای مبارزه با ریشه های فرار مانند فقر و خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی نیز شامل این معاهده است. 

این پیمان تا چه اندازه برای کشورهای امضاکننده الزام آور است؟

در مسوده این پیمان بر «استقلال کشورها» در مورد تعیین سیاست مهاجرت تاکید شده است. براین اساس آن ها باید خودشان راجع به مهاجرت مطلوب یا نامطلوب تصمیم بگیرند. معاهده مهاجرت در چارچوب حقوق بین الملل الزام آور نیست.

البته در این مسوده مکرر راجع به این صحبت می شود که امضاکنندگان به اجرای اهداف یادشده «متعهد می شوند»، اما «با توجه به این مساله که واقعیات، ظرفیت ها و درجات توسعه در هر کشوری متفاوت است». 

فعالان در زمینه حقوق بین الملل از یک «قانون نرم» سخن می گویند که در وهله اول الزام آور نیست، اما از طریق فشار اخلاقی بر هرکدام از این کشورها و احکام محکمه های ملی و بین المللی که از متن این پیمان استفاده می کنند، می تواند به تعهدات الزام آور تبدیل شود.

مخالفان این پیمان چه می گویند؟

منتقدان مانند حزب بدیل برای آلمان، (آ اف دی) در این پیمان یک «برنامه پنهانی اسکان مجدد» برای آوارگانی می بینند که «به دلایل اقتصادی و یا فقر» مهاجرت کرده و از سیستم دریافت کمک های اجتماعی در کشورهای غربی استفاده می کنند.

از نظر حزب (آ اف دی) آوارگان با این پیمان برای فرار به کشورهای ثروتمند دعوت می شوند. سران این حزب می گویند که در مسوده این پیمان از جوانب منفی مهاجرت مانند فشارهای فرهنگی و مادی تقریبا هیچ سخنی زده نشده است.

بلکه فقط مهاجران هستند که می توانند با استفاده از امکانات سخاوتمندانه قضایی، می توانند برای دریافت حقوقی که برای شان در نظر گرفته شده، شکایت کنند.

مخالفان این پیمان نگران این هستند که اهداف مندرج در این پیمان با چنین تصمیم های قضایی یا با اجرای آن ها از طریق اتحادیه اروپا بدون در نظر گرفتن پارلمان های ملی، «در سطح بین الملل به قوانین عرفی» تبدیل شود. آن ها می گویند که به این ترتیب زیربنای استقلال کشورها از بین می رود و مهاجرت نامحدود را ممکن می کند. 

مخالفان می گویند که «مبارزه با تبعیض» که در این پیمان درج است، بهانه ای است برای این که هرگونه انتقاد از مهاجرت با دستور تعقیب قضایی به سکوت محکوم شود. آن هایی که به تئوری های توطئه معتقدند، می گویند که هدف از تصویب این پیمان ایجاد یک «حکومت جهانی» است که مشروعیت دموکراتیک ندارد و می خواهد از نظر جمعیتی کره زمین را مجددا سازماندهی کند.

کدام کشورها نمی خواهند به این پیمان ملحق شوند؟

پس از ایالات متحده که به عنوان نخستین کشور علیه مسوده این پیمان رای داد، تا به حال آسترالیا، مجارستان و اتریش اعلام کردند که نمی خواهند این پیمان را امضا کنند.

چک و کرواسیا هم به احتمال زیاد این پیمان را امضا نمی کنند.

در پولند و دنمارک هم علیه این پیمان مخالفت هایی وجود دارد. در سویس نمایندگان حزب خلق سویس (اس فاو پی) که حزبی است عوام گرا، علیه این معاهده جبهه گرفته اند. هنوز معلوم نیست که برازیل، بزرگترین کشور امریکای جنوبی این پیمان را امضا می کند یا نه. احتمالا حکومت برازیل پیش از این که ژائر بولسونارو، رئیس جمهور راستگرای این کشور به کار آغاز کند، معاهده ای به این بزرگی را که در درازمدت موثر باشد، دیگر امضا نمی کند.

حکومت آلمان فدرال چه موقفی دارد؟

برلین می خواهد این معاهده را امضا کند. وزارت خارجه آلمان روز جمعه اعلام کرد که با «اطلاعات غلط» و «اطلاعات گمراه کننده» راجع به این پیمان مبارزه می کند.

در حالی که حکومت آلمان فدرال این پیمان را از نظر حقوقی فقط به حیث یک بیانیه سیاسی غیرالزامی می بیند، می خواهد از اجرای آن حمایت کند. تا زمان پذیرش این معاهده در ماه دسمبر، حکومت آلمان خواهان «حفظ تعادل در بحث و واقع بینی در این زمینه» شد.

me, af (KNA)