پس از لغو نشست قطر، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه امریکا روز یک شنبه طی تماس تلفونی با رئیس جمهور غنی، نشست بین‌الافغانی قطر را برای برقراری صلح یک فرصت مهم توصیف کرده و خواهان توافق همه جناح‌های افغانی روی اشتراک‌کنندگان نشست قطر شده است.

حکومت افغانستان فهرست ۲۵۰ نفری را برای اشتراک در نشست قطر تهیه کرده بود؛ ولی یک روز پیش از برگزاری این نشست، حکومت افغانستان اعلام کرد که قطر با فهرست کابل موافق نیست و خود فهرستی را در مورد اشتراک کنندگان نشست قطر تهیه کرده و در اختیار حکومت قرار داده است. حکومت افغانستان فهرست درخواست شده از سوی قطر را نپذیرفت و در نتیجه نشست قطر لغو شد. 

شیرین خان حبیب، تحلیلگر مسایل سیاسی می‌گوید حکومت افغانستان برای گفتگوهای صلح اراده جدی ندارد: «بدبختانه حکومت در پروسه صلح صادق نیست و تا حدی که توان دارد، مانع تلاش‌های صلح می‌شود.»

او می‌گوید لیست ۲۵۰ نفری حکومت برای شرکت در نشست قطر «غیرمنطقی» بود و زمان کافی برای صحبت همه این ۲۵۰ تن در نشست قطر وجود نداشت.

آقای حبیب تاکید می‌کند پیش از آن که کشورهای دیگر بر تامین صلح در افغانستان پافشاری کند، حکومت خود باید در این راستا پیشگام شود و مقدمات صلح را فراهم کند: «ما باید یک قدم پیشتر از دیگران در راه صلح قدم بگذاریم.»

به باور آقای حبیب، ایالات متحده امریکا تصمیم دارد پیش از برگزاری انتخابات، صلح نسبی در افغانستان تامین شود در حالی که به گفته او، رئیس جمهور غنی فکر می‌کند رسیدن به توافق صلح، برای ادامه قدرت او یک چالش است.

در همین حال موسی فریور، استاد دانشگاه می‌گوید حکومت جز پذیرفتن خواست ایالات متحده امریکا راه دیگری ندارد: «تماس تلفونی آقای پمپئو با آقای غنی نشان دهنده این حقیقت تلخ است که امریکا حکومت افغانستان را زیر فشار قرار می‌دهد تا لیست اشتراک کنندگان نشست قطر را مطابق به خواست قطر عیار بسازد.»

سمرقند بدیل دوحه؟

در حالی که ایالات متحده امریکا بر توافق روی نشست قطر تاکید دارد، شورای عالی صلح افغانستان روز گذشته اعلام کرد که تلاش‌ها برای برگزاری نشستی همانند قطر در کشور دیگری آغاز شده است. حکومت تاکنون نگفته است که این نشست در کجا برگزار خواهد شد.

در هفته‌های اخیر ازبکستان اعلام کرده که برای برگزاری نشست صلح افغانستان در سمرقند آماده است. آقای فریور می‌گوید عربستان و امارات متحده عربی که رقیبان منطقه‌ای قطر هستند تلاش دارند تا امتیاز میزبانی نشست صلح افغانستان را از آن کشور بگیرند و به همین دلیل تلاش‌ها برای نشست سمرقند جریان دارد.

فریور می‌گوید حکومت افغانستان تحت فشار عربستان و امارات متحده عربی تلاش دارد تا نشست سمرقند برگزار شود.

اما طالبان با نشر اعلامیه‌ای شرکت در نشست سمرقند را رد کرده و گفته‌اند پس از نشست قطر، برای حضور در نشست صلح سمرقند آماده خواهند شد.

آقای فریور می‌گوید سفیر افغانستان در عربستان فعلا در کابل است تا این پیام عربستان را به حکومت منتقل کند که عربستان مخالف نشست قطر است: «[سفیر افغانستان در عربستان] این پیام رک و راست حکومت سعودی را به آقای غنی می رساند که از اشتراک در نشست قطر امتناع کند اما فشار ایالات متحده امریکا در نقطه مقابل این فشار قرار دارد.»

داکتر عبدالله عبدالله رئیس اجراییه حکومت روز دوشنبه در نشست شورای وزیران در باره لغو نشست قطر گفت: «متاسفانه به نسبت سوء مدیریت زمینه‌ای که برای بحث در قطر ایجاد شده بود آن زمینه برهم خورد.» او تاکید کرد در صورتی که در آینده زمینه چنین گفتگویی فراهم شود، مردم افغانستان آماده است تا در چنین نشستی شرکت کنند.

اما داکتر عبدالله نگفت که عامل این سوء مدیریت کیست.

ح. همراز/ کابل