سفر ذاکر نائیک به پاکستان و نگرانی از تشدید تنش‌های فرقه‌ای
۱۴۰۳ مهر ۱۲, پنجشنبه
ذاکر نائیک واعظ اسلامی هندی هفته جاری برای یک سفر یک ماهه وارد پاکستان شد تا در شهرهای بزرگ از جمله کراچی، اسلام‌آباد و لاهور سخنرانی کند.
این داکتر ۵۸ ساله که تبدیل به مبلغ تلویزیونی شده است، از اوایل دهه ۱۹۹۰ به این سو یک چهره مناقشه‌برانگیز بوده است و در هند به دلیل اتهامات پولشویی و سخنان نفرت‌انگیز تحت تعقیب است.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
مقامات هندی او را متهم کرده اند که در سخنرانی‌ها و موعظه‌های خود «دشمنی و نفرت را بین گروه‌های مختلف مذهبی» ترویج می‌کند.
نائیک که به مالیزیا پناه برده، مدعی شده است که هیچ قانونی را در هند زیر پا نکرده و از سوی «دشمنان اسلام» هدف پیگرد قرار گرفته است.
در سه دهه اخیر، این اولین سفر نائیک به پاکستان است. او آخرین بار در سال ۱۹۹۲ به پاکستان سفر کرده بود. سفر او به دعوت حکومت پاکستان انجام شده و بسیاری از فعالان و منتقدان را نگران کرده، زیرا ورود او به چندین کشور، از جمله هندوستان، بنگله‌دیش، سریلانکا و بریتانیا به دلیل دیدگاه‌های مذهبی تندروانه ممنوع شده است.
پرویز هودبهائی، فیزیکدان هسته‌ای و فعال اجتماعی به دویچه وله گفت: «از اینکه ذاکر نائیک به عنوان مهمان دولتی دعوت شده، ناراحتم، اما متعجب نشده ام.»
هودبهائی افزود: «دولت [پاکستان] در حال افزودن سوخت در آتش است.»
بحث بر سر نفوذ ذاکر نائیک تشدید می‌شود
بنگله‌دیش کانال تلویزیونی «صلح» (Peace TV) را که متعلق به ذاکر نائیک است و موعظه‌های او را پخش می‌کند، به حالت تعلیق درآورده است. این تصمیم پس از آن گرفته شد که گزارش‌های رسانه‌ها نشان داد جهادگرایانی که در سال ۲۰۱۶ به نانوایی هالی آرتیزان در داکه حمله کردند و ۲۹ نفر را کشتند، از تحسین‌‌کنندگان و پیروان او بودند. «دولت اسلامی» مسئولیت آن حمله را به عهده گرفت.
آمیت رنجان، محقق مؤسسه مطالعات جنوب آسیا در دانشگاه ملی سنگاپور، گفت که ذاکر نائیک «مبلغ اسلامی رادیکال است که سخنرانی‌ها و طرفدارانش، باعث ایجاد مشکلات و تنش در بنگله‌دیش و مالدیف شده است.»
رنجان به دویچه وله گفت: «بودن او در پاکستان به عنوان مهمان دولتی به نفع بافت اجتماعی و مذهبی این کشور نخواهد بود.»
اما قره‌‌العین شیرازی، یک مفسر سیاسی و اجتماعی، استدلال می‌کند که سفر ذاکر نائیک می‌تواند به پر کردن خلای ناشی از افزایش افراطگرایی در پاکستان کمک کند.
شیرازی گفت: «با موج حوادث مرتبط با توهین به مقدسات، نائیک با گفتن این که ‘به جای کشتن کسی به اتهام توهین به مقدسات، قانون باید مسیر خود را طی کند، نوعی دورنمای جدیدی ایجاد کرده است. او همچنین تروریسم زیر نام دین را رد کرده است.»
دیدار نائیک همزمان با تشدید تنش‌ها با هند
برخی تحلیلگران هشدار می‌دهند که سفر نائیک می‌تواند تنش‌ها را بین دو همسایه مجهز به سلاح هسته‌ای تشدید کند.
رنجان تاکید کرد که در گذشته، سخنرانی‌های نائیک مردم را به اعمال خشونت علیه گروه‌های مختلف یا ادیان مختلف تشویق کرده است.
رنجان به دویچه وله گفت: «از آنجایی که پاکستان در حال حاضر با خشونت مرتبط با مشکلات اجتماعی و سیاسی مواجه است، فضا دادن به نائیک چیزی جز افزودن بر تنش‌های موجود نیست.»
سفر نائیک به پاکستان در زمانی انجام می‌شود که روابط بین این دو کشور همسایه به شدت تیره شده است.
هودبهائی تاکید کرد: «سفر ذاکر نائیک به دلیل ابراز سخنان نفرت‌انگیز به چندین کشور از جمله هند ممنوع است. پاکستان با پذیرایی سلطنتی از او اعلام می‌کند که متعهد به پذیرش بنیادگرایی است و مایل است افکار جهانی را کنار بگذارد.»
نایک به دلیل موعظه‌هایش که بر اساس گزارش‌رسانه‌ها، مجازات اعدام را برای کسانی که اسلام را ترک می‌کنند توصیه می‌کند، بحث‌برانگیز است.
شیرازی می‌گوید نائیک به اندازه کافی در باره قلمرو کشمیر محتاط است. او گفت: «فکر نمی‌کنم که این امر باعث تیرگی روابط دو کشور شود، زیرا روابط دو کشور از قبل متشنج است. او نمی‌خواهد جنجالی ایجاد کند که منجر به بدتر شدن روابط بین پاکستان و هند شود.»
شکاف‌های فرقه‌ای
بسیاری کارشناسان می‌گویند که سخنرانی‌های نائیک در پاکستان ممکن است احساسات افراطی را بیشتر شعله‌ور کند.
رنجان گفت: «پاکستان یک جامعه چند فرقه‌ای و بسیار مذهبی است که در آن مردم از مذاهب مختلف اسلامی پیروی می‌کنند. دیدگاه‌های نائیک ممکن است به دلیل تفاوت‌ها، روابط فرقه‌ای در پاکستان را در میان برخی فرقه‌های خاص مختل کند.»
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
نائیک که در حال حاضر در مالیزیا زندگی می‌کند، در گذشته به خاطر اظهارات حساس نژادی عذرخواهی کرده بود. در اگست ۲۰۱۹، پولیس مالیزیا او را از صحبت در ملاء عام منع کرد و ساعت‌ها او را به دلیل اظهار نظرش تحت بازجویی قرار داد.
هودبهائی گفت: «با روی گردانی سعودی‌ها از اسلام ارتدکس، پاکستان اکنون فعالانه خود را حافظ آن عنوان می‌کند. دعوت از نائیک به عنوان یک مهمان دولتی گامی در جهت این امر است. این روند احتمالاً به توازن نیروهای فرقه‌ای در داخل کشور آسیب بیشتری وارد می‌کند.»
با وجود این، شیرازی به این نظر است که فکر نمی‌کند نائیک به مسائل فرقه‌ای بپردازد.
شیرازی به دویچه وله گفت: «من فکر می‌کنم سفر او به پاکستان می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که او همچنین تلاش می‌کند وجهه خود را بهتر کند، زیرا در گذشته با انتقاد شدید گروه‌های خاص مواجه شده بود.»