در هفت روز  اخیر در پاکستان از حدود ۲۲ هزار مورد جدید ابتلا به ویروس کرونا گزارش شده است. براساس داده‌های دانشگاه جانز هاپکینز، در این کشور شمار موارد جدید ابتلا از پایان ماه نوامبر به این سو، تا حدی ثابت مانده است.

در ماه نوامبر، حکومت پاکستان بیش از ۱۲۰ میلیون یورو برای تهیه دوزهای واکسن کرونا از تولیدکنندگان مختلف را در اختیار قرار داد. چین در میان کشورهای تولیدکننده واکسن کرونا در ردیف اول علاقمندی پاکستان قرار دارد.

چین ثابت کرده که شریک قابل اطیمنانی برای کشور همسایه اش پاکستان می باشد. پس از نخستین موج ابتلا به ویروس کرونا در آغاز سال ۲۰۲۰، چین تجهیزات طبی را در اختیار پاکستان قرار داد و کارشناسان طبی اش را به این کشور فرستاد تا از اسلام آباد در مبارزه علیه پاندمی کرونا حمایت کند.

در ماه سپتمبر آزمایش دوزهای واکسن ساخت چین در پاکستان آغاز شد. این واکسن توسط شرکت «کان سینو بیولوژیک» و انستیتوت فن آوری زیست محیطی انکشاف می یابد.

مراحل اول و دوم تحقیقات طبی در چین اجرا شده است، در حالی که آزمایش ها در مرحله سومی، هم در پاکستان و هم در کشورهایی مانند عربستان سعودی و روسیه جریان دارد.

این واکسن در پاکستان بالای بیش از ۸۰۰۰ داوطلب در شفاخانه های  اسلام آباد آزمایش شده است. براساس اظهارات ادارات امور دارویی پاکستان، در مرحله بعدی۱۰ هزار فرد داوطلب به آن افزوده می شود.

چین «بهترین گزینه»

جاوید اکرم، معاون رئیس دانشگاه علوم صحی در لاهور که این آزمایش ها در آنجا اجرا می شود، به دویچه وله گفت انتظار دارد که نتایج آزمایش ها در ماه جنوری نشر شود: «حکومت به واکسن چینایی امید بسته است، اما با تولیدکنندگان دیگر نیز گفتگو می کند. ما فکر می‌کنیم که واکسن چینایی زودتر در اختیار قرار گیرد.»

پاکستان در برنامه سازمان «کوواکس» نیز سهیم است که تا پایان سال ۲۰۲۱ ممکن است میلیون ها دوز واکسن را در اختیار قرار دهد. این برنامه سازمان ملل متحد قرار است با اتحادیه واکسن "گاوی"، به فقیر ترین کشورها، دسترسی عادلانه را برای امکانات واکسناسیون علیه  ویروس کرونا آماده کند.

آیا شفافیت بیشتر ضرور است؟

باوجود آنکه پاکستان تا حدممکن در زودترین فرصت می‌خواهد واکسنی را در اختیار داشته باشد، پرسش هایی در مورد شفافیت مطرح می‌شود که مراحل نخسیتن آزمایش بالینی در چین تا چه حد دقیق اجرا شده است.

عبدالغفور شورو، از کانون داکتران پاکستانی انتقاد کرده که حکومت ها در پکینگ و اسلام آباد، نتایج آزمایش های نخستن را نشر نکرده اند. او این می پرسد: «ارزیابی ها در مورد نتایج مرحله سومی آزمایش ها کجا اند؟»

از دید او، نه چین و نه پاکستان، نهادهای مستقلی را در برای ارزیابی تحقیقات کلینیکی شامل نکرده اند.

جاوید اکرم، معاون رئیس دانشگاه برای علوم صحی در لاهور، چنین انتقادها را رد کرده توضیح داد: «ما ضرور نمی‌بینیم که به کدام نهاد طبی درباره آزمایش های واکسن ها معلومات دهیم.»

او افزود که اگر حکومتی برای سهم گیری در تحقیقات آماده باشد، با امضا خودش را مکلف می سازد که هیچ معلومات محرمانه ای را افشا نکند.

اکرم تأکید کرد: «ما براساس عملکردهای مطمئن کلینیکی کار می‌کنیم. در این مورد از سیستم‌های نظارتی موثر استفاده می‌کنیم. نیازی به بهره برداری سیاسی از تمام این روند نیست.»

S. Khan/sm/hm