براساس آمار کمیساریای عالی ملل متحد در امور پناهندگان، 1.7 میلیون مهاجر افغان در پاکستان ثبت هستند و هزاران تن دیگر در این کشور زندگی می کنند که به عنوان مهاجر ثبت نشده اند.

اما اسلام آباد می گوید که نمی تواند مهاجران غیرقانونی را بیش از این بپذیرد. حدود 400 هزار مهاجر افغان ثبت ناشده در ایالت خیبرپشتونخوای پاکستان را خروج اجباری قریب الوقوع تهدید می کند.

میا افتخار حسین، وزیر اطلاعات ایالت پشتونخوا گفت که به نهادهای مجری قانون دستور داده شده است که فهرست مهاجران غیرقانونی افغان را تکمیل کنند. او گفت با تکمیل ضرب الاجل (یک شنبه، 30 جون)، دستور بازداشت، احضار به دادگاه و اخراج مهاجران از پاکستان صادر می شود.

افتخار حسین افزود: «هیچ کشوری به مهاجران غیرقانونی اجازه اقامت نمی دهد. چگونه ممکن است که یک مساله غیرقانونی را قانونی بسازیم؟... ما مهاجران افغان را برای 32 سال جا داده ایم. حکومت ایالتی نمی تواند بیش از این بار آنها را بکشد. آنها باید به کشور شان برگردند».

اما افغان ها در مورد اخراج اجباری مهاجران از کشورهای ایران و پاکستان نگران اند، زیرا اکثر آنها در افغانستان نیز سرپناهی ندارند و ورود آنها به کشور، به بیکاری و فقر می افزاید. در گذشته برخی از مهاجران بازگشته به وطن، دوباره مجبور به ترک وطن شده اند. حکومت افغانستان گفته است که مهاجران به اجبار اخراج نخواهند شد.

اسلام الدین جرعت، سخنگوی وزارت مهاجران افغانستان گفت که یک «مشکل کوچک» در مورد مهاجران در خیبرپشتونخوا وجود دارد، اما دو طرف توافق کرده اند که مسایل را حل کنند و به مهاجران بعضی شرایط قانونی برای اقامت در آنجا را فراهم سازند.

وزیر اطلاعات ایالت خیبرپشتونخوا مدعی شد که مهاجران افغان در این منطقه در جرایم شامل هستند، هرچند تحلیلگران چنین ادعایی را رد کرده و گفته اند که این فقط بهانه ای برای خروج مهاجران می باشد.

اما مشکل اصلی، بی اعتمادی عمیق میان افغانستان و پاکستان است. هر دو کشور یک دیگر را به پناه دادن به شورشیان متهم می کنند. افغانستان شاکی است که پاکستان در مبارزه با شورشیان و مصالحه با طالبان صادقانه همکاری نمی کند، اما پاکستان چنین ادعایی را رد می کند.

کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان وضعیت مهاجران افغان در پاکستان را «بزرگ ترین و طولانی ترین بحران مهاجرت در جهان» عنوان کرده است. این مهاجران در وضعیتی نامناسب زندگی می کنند و به نیازهای اولیه زندگی نیز دسترسی ندارند.

پاکستان پیش از این نیز شمار کمتری از مهاجران افغان را اخراج کرده است. به گفته سازمان بین المللی مهاجرت (آی او ام)، از ماه دسامبر 2010 تا فبروری 2011 حدود 1400 خانواده از مهاجران افغان از مناطق قبایلی به کشور شان بازگشت داده شدند.

به گفته سازمان بین المللی مهاجرت، افغانستان و پاکستان توافق کرده اند که در صورت وجود منابع تمویلی، 7200 خانواده افغان که حدود 50 هزار تن می شوند، «مصئون و شرافتمندانه» به وطن شان بازگشت داده شوند.

آنشل خورانا، سخنگوی سازمان بین المللی مهاجرات گفت: «افغانستان توانایی جذب این همه مهاجر را ندارد. این کشور منابعی در بخش های مکتب، کلینیک و خصوصا شغل در دسترس ندارد».

براساس گزارش سازمان ملل متحد، افغانستان با 2.7 میلیون تن، بیشترین مهاجر را در سطح جهان دارد. مارکو بواسو، رییس سازمان بین المللی مهاجرت در کابل گفت که بازگشت تدریجی 2.4 میلیون مهاجر ثبت ناشده از ایران و پاکستان، چالش های جدی را برای افغانستان خلق می کند.

عارف فرهمند (فرانس پرس)

ویراستار: مهرنوش انتظاری