دولت اندونیزیا با هزاران جزیره اش حیثیت پلی را بین آسیای جنوبی، جنوب شرق آسیا و آسترالیا دارد. از سال ها به این پناهجویان می کوشند با قایق ها از جزیره ای به جزیره دیگر بگذرند و به آسترالیا برسند. حوادث که سفر در این مسیر به مرگ پناهجویان بیانجامد نادر نیست. درست در پایان ماه جولای بود که در ساحل جزیرهء جاوا در اندونیزیا، یک قایق غرق شد. سیزده تن از سرنشینان قایق غرق گردیدند و تعداد بی شماری مانند گذشته مفقودالاثر شدند. 189 نفر دیگر نجات داده شدند.

اما زمانی که این پناهجویان زنده نجات یابند، در اندونیزیا با تهدید زندانی شدن مواجه اند. یعنی اندونیزیا کنوانسیون ملل متحد برای پناهجویان را قبول نکرده است. ریدها صالح، فعال حقوق بشر اندونیزیایی به دویچه وله می گوید: «بنا براین با پناهجویان مانند جنایتکاران رفتار می شود».

سازمان دیده بان حقوق بشر در سال 2012 گزارش داد که در بین این پناهجویان شمار زیاد اطفال بدون والدین نیز شامل اند. این اطفال نیز مانند بزرگ سالان غالباً برای ماه ها زندانی می مانند، بدون آنکه حامی و یا دسترسی به اطلاعات داشته باشند. طبق گزارش های رسمی در حال حاضر 150 طفل در اندونیزیا زندانی می باشند. سازمان های حقوق بشری حدس می زنند که شمار واقعی پناهجویان زیر سال از این خیلی بیشتر است. ریدا صالح می گوید: «کمیسیون ملی حقوق بشر از این وضعیت در گذشته غالباً انتقاد کرده است». با این هم، این انتقادها تاثیری بر وضعیت این پناهجویان نداشته است.

تجارتی برای قاچاقبران انسان

صالح می گوید: «این افراد به دلیل منازعات و یا به علت فقر از کشورهای شان می گریزند». اکثریت آنها از افغانستان، ایران، پاکستان و سریلانکا اند: «غالباً این پناهجویان قربانی های تخطی از حقوق بشر اند. در بین آنها کسانی وجود دارند که مورد پیگرد حکومت قرار دارند. زیرا گفته می شود که آنها به جنبش های جدایی طلب تعلق دارند. دیگران به دلیل تعلقات دینی شان مورد پیگرد قرار دارند. بسیاری شان قربانی قاچاقبران انسان اند».

در سال 2012 مجله اندونیزیایی "تیمپو" گزارش داد که چگونه پناهجویان توسط دار و دسته های قاچاقبران بین المللی به آسیای جنوبی آورده می شوند. این شبکه قاچاقبران انسانی از پاکستان تا به افغانستان، ایران، اندونیزیای شرقی، پاپوا گینه جدید فعالیت گسترده دارد که از آنجا تا آسترالیا فقط چند صد کیلومتر فاصله می باشد.

رنی ویناتا، کارشناس آسترالیا در دانشگاه جاکارتا می گوید: «این قاچاقبران انسان چندین هزار دالر (از پناهجویان) می گیرند. آنها وعده می دهند که پناهجویان را به آسترالیا می رسانند».

این خانم در صحبتی با دویچه وله گفت که این مشکل پیوسته حادتر می گردد. تنها امسال 15 هزار پناهجو به آسترآلیا آمده اند. در حال حاضر در زندان های اندونیزیا بیش از 4000 پناهجوی غیرقانونی زندانی می باشند.

پناه جویان بیشتر از ظرفیت اندونیزیا

آسترالیا پیوسته اندونیزیا را متهم می کند که به قدر کافی علیه سرازیر شدن موجی از پناهجویان اقدام نمی کند. اندونیزیا بزرگ ترین دولت جزیره یی جهان است که با بیش از 17 هزار جزیره اش راه های متعددی دارد که نظارت بر آنها ناممکن است. قطع نظر از این، اکثر پناهجویان می خواهند به آسترالیا بروند. بنابراین اندونیزیا به تنهایی خود را مسوول آن نمی داند.

به نظر رینی ویناتا، «برای اکثریت پناهجویان که می خواهند به آسترالیا بروند، اندونیزیا صرف حکم تخته پرش را دارد». به این لحاظ، این مشکل باید در یک بافت گسترده تر مطالعه شود. از نظر ویناتا بدون کمک بین المللی این مشکل حل شده نمی تواند.

در سال 2012 آسترالیا و اندونیزیا روی تقویت همکاری های شان به توافق رسیدند. برعلاوه حکومت محافظه کار آسترالیا زیر ریاست کوین راد به اقدامات بازدارنده ای متوسل شده است. حکومت آسترالیا در برابر بازداشت قاچاقبران انسان پاداش بلند می پردازد. علاوه بر آن با کشور همسایه پاپوا گینه جدید یک توافقنامه امضا نمودها ست که به آسترالیا اجازه می دهد قایق های پناهجویان را به آنجا بفرستد. آن پناهجویانی که به پاپوا گینه جدید فرستاده می شوند، در بدو امر برای یک سال در کمپ پناهندگان نگهداری می شوند . این موافقتنامه با انتقاد شدید سازمان کمک به آوارگان ملل متحد و سازمان های مختلف حقوق بشری رو به رو شده است.