در یک منطقه دور افتاده در بیابانی در اردن بسیار ناوقت یک کمپ جدید برای پناهندگان سوریایی باز شده است. سازمان های خیریه از موقعیت دور افتاده این کمپ انتقاد می کنند، با آن هم تلاش می کنند، از آنچه در دسترس دارند، بیشترین استفاده را کنند.

روز دوشنبه ( 8 ثور/28 اپریل) در مرز بین سوریه و اردن، بس ها آماده اند تا اولین پناهندگان را به کمپ "الزرقاء" انتقال دهند. قرار است این کمپ از جانب حکومت اردن به صورت رسمی در اواسط هفته روان میلادی افتتاح شود. هدف اصلی ایجاد این کمپ جدید، کم کردن فشار از کمپ "الزعتری" است که در آغاز ماه روان میلادی یک جوان سوریایی در آن توسط نیروهای امنیتی اردن که می خواستند شورش را پایان بخشند، با ضرب گلوله به قتل رسید. در سال های اخیر ساکنان این کمپ بارها به دلیل شرایط بد زندگی در این کمپ دست به اعتراض زده اند که بعضاً با خشونت ها توأم بوده است. کمپ زعتری، با نزدیک به 100 هزار پناهنده، دومین بزرگترین کمپ پناهندگان در سراسر جهان به شمار می رود. رئیس ارشد اداره مربوط به سازمان ملل متحد این کمپ را یکی از "سخت ترین کمپ ها در جهان" توصیف کرده است. پناهندگان جدید از همین اکنون تنها در موارد استثنایی در این کمپ پذیرفته می شوند.

گفته می شود که کمپ جدید پناهندگان در اردن خیلی بهتر از دیگرکمپ ها خواهد بود. به خصوص به این دلیل که 20 سازمان کمکی به همکاری یکدیگر و کمیته پناهندگان سازمان ملل متحد توانسته اند به بسیار آرامی آمادگی های لازم را برای آن پناهندگانی بگیرند که قرار اند به این کمپ انتقال یابند. کمپ "الزرقاء" قرار بود که در خزان سال گذشته میلادی رسماً باز شود، اما حکومت اردن از تصمیم اش به دلیل فروکش کردن هجوم پناهندگان صرف نظر کرد. اما انکشاف اوضاع طور دیگر بود. هورست شتفان مایر از سازمان کمک های جهانی "ورلد ویژن" در مورد می گوید: «معمولاً اول پناهندگان می آیند و پس از آن ما برای آنها کمپی را ایجاد می کنیم». او اضافه می کند: « در "الزرقاء" این روند طور دیگری پیش رفت. در اینجا ما وقت داشتیم که در مورد ایجاد کمپ اول فکر کنیم و آن را آماده سازیم».

یک ساختار روستایی

در کمپ "الزرقاء" چون بسیاری کمپ های دیگر پناهندگان به حیث سرپناه خیمه در اختیار شان ندارند. در اینجا پناهندگان در کلبه های که از آهن چادر ساخته شده اند، زندگی می کنند. سازمان کمکی "ورلد ویژن" راه اندازی و ایجاد تشناب ها و حمام های این کمپ را به دوش گرفته است. این کمپ به چند قریه تقسیم شده است و گنجایش تقریباً 15 هزار نفر را دارد. کار احداث دو شهرک در حال حاضر به پایان رسیده و کار اعمار دو شهرک دیگر ممکن است در چند ماه آینده، که برای 60 هزار نفر جا دارد، به اتمام برسد. شتفان هورست رئیس دفتر "ورلد ویژن" در پایتخت اردن می گوید: «در مجموع حدود 100 هزار پناهنده شاید بتوانند در این شهرک ها جابجا گردند».

این شهرک ها به اساس ساختار های روستایی شان، چند صد متر از هم دیگر فاصله دارند. سازمان های کمکی امیدوارند که تا حد زیادی از شورش های که در کمپ "زعتری" صورت گرفته بود، جلوگیری شده بتواند. هورست می گوید: «امیدوار هستیم که اجتماعات کوچکتری ایجاد شوند که اندکی جای فراخ تر داشته باشند تا مخالفت ها میان شان بروز نکند».

دور افتاده، گرم و توفانی

زمینه گسترش و توسعه این کمپ پناهندگان موجود است. زیرا "الزرقاء" در وسط صحرای اردن قرار گرفته است که 30 کیلومتر از قریه بعدی و 50 کیلومتر از یک شهر بزرگتر فاصله دارد. تنها یک کمپ نظامی در نزدیکی آن قرار دارد. شمار زیادی از سازمان های کمکی از این موقعیت کمپ انتقاد می کنند. اما حکومت اردن خود این موقعیت را برای این کمپ پناهندگان تعیین کرده است. هم اکنون گرمای هوا به 30 درجه سانتیگراد می رسد، و در تابستان حتی هوا تا به 45 درجه گرم می شود. از طرف دیگر توفان های ریگی وجود دارد که حتی خانه های چهاردیواری شده را از بین برده است. شتیفان هورست می گوید: «منطقه به هیچ وجه یک جای مناسب برای پناهندگان نیست، اما ما تلاش کردیم که از چیزی که در دسترس داریم، بهترین استفاده را کنیم».

پناهندگان در اردن بدون چشم اندازی برای آینده

اینکه پناهندگان در اردن کار کنند و شغلی داشته باشند در هر صورت در نظر گرفته نشده است، زیرا قانون این کار را منع قرار داده است. اما با وجود آن شمار زیادی به صورت غیر قانونی کار می کنند تا مصارف زندگی روزمره شان را از این طریق پیدا کنند. حدود 80 درصد از پناهندگان سوریایی در اردن در کمپ های پناهندگان زندگی نمی کنند، بیشتر شان در شهرهای کوچک یا روستاها بسر می برند. آنها در زیر خانه ها و یا آپارتمان های که کرایه بسیار بلند دارند، زندگی می کنند.

هورست می گوید حکومت اردن ترس دارد پناهندگان در بازار های کار این کشور هجوم بیاورند. این کشور همین حالا هم با سیستم آموزشی و صحی اش با مشکلات زیادی مواجه است. تقریباً 10 در صد جمعیت اردن را پناهندگان تشکیل می دهند. هورست اضافه می کند که اردن برای مدت طولانی به کمک های مالی نیازمند خواهد بود.

کشورهای دیگر در منطقه وضعیت مشابه دارند. سازمان جهانی پناهندگان در مجموع 2.7 میلیون پناهنده سوریایی را در خارج از این کشور ثبت کرده است. از جمله بیشتر از یک میلیون پناهنده در کشور همسایه کوچک سوریه، لبنان بسر می برند. در ترکیه 700 هزار نفر و در مصر و عراق 300 هزار پناهندۀ سوریایی ثبت شده اند. در همین حال گفته می شود شمار زیادی از سوریایی ها به دلایل اقتصادی و یا ناامیدی از آینده شان در خارج از کشور، با آن که جنگ هنوز در سوریه جریان دارد و زندگی شان با خطر روبرو است، می خواهند به کشور شان بازگردند.