انتی‌بادی بسیار مؤثر علیه ویروس عامل ایدز کشف شد
۱۴۰۴ مهر ۲۳, چهارشنبه
از زمان شناسایی بیماری ایدز در سال ۱۹۸۱، این بیماری نقص ایمنی جان حدود ۴۴ میلیون نفر را در جهان گرفته است. ایدز یکی از بدترین اپیدمی‌های تاریخ بشر است. هرچند آگاهی‌دهی و اقدامات وقایوی باعث کاهش مرگ و میر شده است، اما هنوز افراد زیادی در پیوند به این بیماری جان می‌دهند. در سال ۲۰۲۴، حدود ۶۳۰ هزار نفر در جهان بر اثر ابتلا به ایدز فوت کردند.
با این حال، کشف جدید در کلینیک دانشگاهی شهر کلن آلمان امیدبخش است و می‌تواند نشانه‌ای از پیدا شدن یک ابزار جدید برای مبارزه با ایدز باشد.
آزمایش بیش از ۸۰۰ انتی‌بادی علیه ویروس عامل ایدز
این تیم پژوهشی به رهبری فلوریان کلاین، مدیر مؤسسه ویروس‌شناسی، نمونه‌های خون ۳۲ نفر را بررسی کرده است. همه این افراد به ویروس عامل ایدز «HIV» آلوده بودند، اما به طور طبیعی و بدون درمان، واکنش ایمنی بسیار قوی و گسترده‌ای علیه این ویروس ایجاد کرده بودند.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
پژوهشگران در آزمایشگاه بیش از ۸۰۰ نوع انتی‌بادی در این نمونه‌ها را آزمایش کردند تا توانایی آنها در خنثی کردن ویروس عامل ایدز «HIV» مشخص شود. یکی از این انتی‌بادی‌ها به نام «04_A06» توجه ویژه‌ای را به خود جلب کرد.
این انتی‌بادی محل اتصال ویروس به سلول‌های بدن را مسدود می‌کند و از ورود «اچآیوی» به سلول‌ها جلوگیری می‌کند. اگر ویروس وارد سلول شود، آن را برای تکثر خود تغییر می‌دهد و به مرور زمان سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند.
ساختار انتی‌بادی و تولید آن در آزمایشگاه
ساختار انتی‌بادی در سیستم ایمنی انسان در لنفوسیت‌های (بی) ذخیره شده است. وقتی این سلول‌ها با عوامل بیماری‌زا مواجه می‌شوند، به سلول‌های پلاسما تبدیل می‌شوند و مقدار زیادی انتی‌بادی تولید می‌کنند. انتی‌بادی 04_A06 نیز به همین روش تولید می‌شود. پژوهشگران، ساختار ژنتیکی انتی‌بادی را رمزگشایی کرده و آن را بازتولید کردند.
بیشتر بخوانید: ملل متحد می‌خواهد ایدز را تا سال ۲۰۳۰ محو کند
کلاین می‌گوید: «دیگر نیازی نیست همیشه از بیماران خون گرفته شود. ساختار ژنتیکی انتی‌بادی را در آزمایشگاه به یک نوع سلول منتقل می‌کنیم و به آن سلول دستور می‌دهیم این پروتئین، یعنی همان انتی‌بادی را تولید کند. به این روش می‌توان انتی‌بادی را در حجم زیاد تولید کرد.»
انتی‌بادی 04A06: ، برای درمان و پیشگیری از اچآیوی
در آزمایش‌ها روی موش‌هایی که عناصر سیستم ایمنی شبیه انسان را داشتند و به اچآیوی آلوده بودند، انتی‌بادی 04_A06 توانست بیشتر ویروس‌های اچآیوی را به طور کامل خنثی کند. پژوهشگران آزمایش‌ها را روی حدود ۳۴۰ نوع مختلف ویروس اچآیوی انجام دادند، از جمله ویروس‌هایی که نسبت به سایر انتی‌بادی‌ها مقاوم بودند. کلاین می‌گوید: «اچآیوی تنوع ژنتیکی بالایی دارد و همین باعث می‌شود درمان آن دشوار باشد. اما این انتی‌بادی توانست ۹۸ درصد انواع ویروس‌های آزمایش شده را خنثی کند.»
این انتی‌بادی می‌تواند به افرادی که قبلاً به اچآیوی آلوده شده‌اند کمک کند، زیرا رخنه این ویروس به سلول‌ها را مسدود می‌کند.
همچنین، انتی‌بادی 04_A06 می‌تواند به صورت پیشگیرانه برای جلوگیری از ابتلا به اچآیوی استفاده شود. کلاین در ادامه می‌گوید: «این انتی‌بادی ویروس‌ها را قبل از ورود به سلول‌ها و تکثیر در بدن، خنثی می‌کند.»
بیشتر بخوانید: کاندوم: تاریخچه رابری که زندگی را متحول کرد
هنوز واکیسنی برای اچآیوی وجود ندارد
انتی‌بادی جدید می‌تواند به عنوان ایمنی‌زایی غیرفعال (passive immunization) عمل کند. ایمنی فعال که همان واکسین است، بدن را قادر می‌سازد خود انتی‌بادی تولید کند، اما هنوز چنین واکیسنی در برابر ویروس عامل ایدز وجود ندارد.
مطالعاتی روی واکسین‌های نوع «mRNA » در حال انجام است که سیستم ایمنی را با پروتئین پوشش ویروس اچآیوی تحریک می‌کند، اما تاکنون فقط برای یک نوع این ویروس آزمایش شده است. کلاین می‌گوید ایجاد انتی‌بادی‌های قوی و گسترده با واکسین فعال، چالشی بزرگ است.
ّیشتر بخوانید:چرا تا هنوز هیچ واکسینی در برابر «اچ آی وی» وجود ندارد؟
همچنین داروهای مختلف به شکل قرص یا تزریقی برای پیشگیری از ابتلا به اچآیوی استفاده می‌شوند. این داروها اگرچه موفق هستند، اما معمولاً باید روزانه مصرف شوند. داروهای با تاثیر طولانی‌تر مانند «Lenacapavir » در ایالات متحده امریکا و اخیراً در اتحادیه اروپا تأیید شده‌است، اما هنوز در اروپا برای متقاضیان موجود نیست. کلاین می‌گوید: «ایده استفاده از انتی‌بادی 04_A06 این است که نیاز به قرص روزانه نباشد، زیرا احتمال پیشگیری از عفونت بیش از ۹۰ درصد است. این انتی‌بادی را می‌توان هر شش ماه یکبار تزریق کرد.»
انتی‌بادی جدید با اثربخشی بالا
انتی‌بادی‌های دیگری نیز کشف شده‌اند، اما 04_A06 به طور قابل توجهی قوی‌تر است. الکساندر ترکولا، مدیر مؤسسه ویروس‌شناسی دانشگاه زوریخ در سویس، می‌گوید: «از لحاظ نظری، 04_A06 تنها می‌تواند اثربخشی‌ای داشته باشد که دیگر انتی‌بادی‌ها فقط در ترکیب با هم ایجاد می‌کنند.»
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
در اینجا منظور از «قوی» بودن این انتی‌بادی این است که حتی مقدار کمی از انتی‌بادی، تأثیر بسیار بالایی بر سلول‌های آلوده دارد. این نکته زمانی اهمیت پیدا می‌کند که انتی‌بادی در آینده به‌صورت دارو و به شکل تزریقی استفاده شود، چون مقدار تزریقی محدود است و انجام تزریق‌های متعدد (مثلاً ۲۰ بار) هم دشوار و هم پرهزینه خواهد بود.
راه طولانی تا تبدیل شدن به دارو
با این حال، کریستوف اشپینر، رئیس بخش عفونت‌شناسی در دانشگاه تکنیکی مونشن، می‌گوید: «هنوز فاصله زیادی تا تبدیل شدن 04_A06 به دارو وجود دارد. تاکنون داده‌ها فقط از آزمایشگاه است و اثربخشی آن هنوز در زندگی واقعی اثبات نشده است.» همچنین ترکولا تأکید کرده می‌گوید: «نمی‌توان پیش‌بینی کرد که این انتی‌بادی در استفاده بالینی موفق باشد، اما نشانه‌ها بسیار امیدوارکننده است.»