خبرگزاری دولتی سعودی از ثبت ۱۱۵۸ مورد جدید ابتلا به ویروس کرونا در این کشور خبر داده که ۲۰۹ موردش در مکه بوده است. عربستان سعودی به خاطر پاندمی ویروس کرونا مراسم حج عمره و زیارت خانه کعبه را فعلا لغو کرده است. ملک سلمان بن عبدالعزیر آل سعود پادشاه عربستان گفته مردم نماز را در خانه های شان بخوانند.

به نقل از خبرگزاری رسمی عربستان شاه سلمان به مناسبت ماه رمضان گفته است: «من نیز از اینکه با حلول این ماه مبارک به دلیل تدابیر پیشگیرانه در مقابله با شیوع کرونا، فرصت نماز جماعت و ادای نمازهای تراویح در مساجد برایمان میسر نگردید؛ درمند و اندوهگینم، اما چیزی که باعث تسلیت خاطر ما می شود این است که با این کار از شریعت پیروی کرده ایم؛ شریعتی که حفظ نفس یکی از والاترین مقاصد آن است».

با وصف اینکه در بسیاری از کشورهای جهان به خاطر جلوگیری گسترش بیشتر ویروس کرونا از تجعات در عبادتگاه ها جلوگیری می شود، در شهرهای مختلف لبنان مساجد برای آغاز ماه رمضان و عبادت گروهی تزئین شده اند.

در برخی از کشورهای اسلامی جهان امسال نماز تراویح برگزار نمی شود. اما برخی مسلمانان بر برگزاری نماز جماعت تاکید می کنند. در این مسجد پاکستان برای نمازگزاران با حفظ فاصله جای تعیین شده است.

نماز جماعت با رعایت فاصله در یک مسجد پاکستان اینگونه برگزار می شود. آیا نمازگزاران به این ترتیب از ویروس کرونا در امان خواهند بود؟

یکی دیگر از اقداماتی که در پاکستان برای برگزاری نماز جماعت و مراسم ماه رمضان روی دست گرفته شده، ضدعفونی کردن مساجد است.

در افریقای جنوبی مردم در فضای باز و با استفاده از ماسک و رعایت فاصله یک متری نماز جماعت برگزار می کنند. احتمالا شمار نمازگزاران در جریان نماز تراویج به مراتب بیشتر خواهد بود.

در هندوستان برای رفت و آمد اجتماعی قیود شدیدی عملی می شود. همه عبادتگاه های مربوط به ادیان مختلف از برگزاری تجمعات منع شده اند و نیروهای امنیتی این کشور بر اجرایی شدن این دستورالعمل به شدت نظارت می کنند.

در برخی از کشورهای جهان نیز پوشیدن ماسک در محلات عمومی اجباری شده است. در اندونیزیا نمازگزاران با استفاده از ماسک و دستگاه های سنجش تب در مسجد حضور می یابند. در این عکس یکی از اعضای شورای علما، با استفاده از این دوربین حلال ماه را رصد می کند تا آغاز ماه رمضان را اعلام کند.

در کابل پایتخت افغانستان مردم برای دریافت کمک های دولتی به مناسبت رمضان جمع شده اند. حکومت این کشور به سه هزار خانواده کابلی (به هر خانواده یک کیسه پنجاه کیلویی) گندم داده است. در این کشور هر سال در ماه رمضان قیمت مواد خوراکی بیشتر می شود. امسال بیکاری ناشی از بحران کرونا نیز برآن افزایش یافته است.

بحران کرونا شرایط سختی را برای نقاط فقیرنشین جهان ایجاد کرده است. انجمن ها و شوراهای جهانی اسلامی بر امدادرسانی به خانواده های فقیر در سراسر جهان تاکید کرده اند. مخصوصا در ماه رمضان، حکومت های اسلامی برخی از کشورها از شهروندان ثروتمند خواسته اند به فقیران کمک کنند. این خانواده مسلمان فیلیپین آخرین وعده غذایی اش قبل از رمضان را می خورد.

در کشورهای اسلامی جهان در ساعات کار برخی از دکان ها به خاطر ماه رمضان تغییراتی به میان آمده تا مردم بتوانند نیازمندی های شان را تامین کنند. برخی از کشورها مثل ایران نیز دوکان ها را دوباره بازگشایی کرده اند. شماری از فقهای ایرانی تصمیم به روزه گرفتن را به مومنان واگذار کرده اند.

در ماه رمضان مصرف مواد غذایی معمولا بیشتر می شود و رستورانت ها کار و بارشان بهتر است. اما این مرد در مصر هنوز هم اجازه ندارد رستورانتش را به خاطر شیوع ویروس کرونا باز کند. در بسیاری کشورهای اسلامی این ماه رمضان برای کسبه کاران فایده ای نخواهد داشت.

این نانوا در موگادیشو پایتخت سومالیا تحت هیچ شرایطی نمی تواند نانوایی اش را بسته کند؛ چراکه نان خشک یکی از اقلام مصرفی ضروری جامعه است. او نیز مثل داکتران در جریان بحران کرونا و ماه رمضان باید به مردم خدمات ارائه کند. البته در ماه رمضان در ساعات کاری اش تغییراتی می آورد.

در میانه بحران جهانی کرونا نیز در نقاطی از جهان هنوز جنگ ادامه دارد و فقر را بیشتر از پیش دامن می زند. این پیرمرد یمنی درآمد یک روز کارگری اش را حساب می کند؛ شاید بتواند برای خانواده اش در ماه رمضان و در میان آتش و باروت جنگ چیزی برای سحری و افطار تهیه کند.

در بسیاری از کشورهای ثروتمندتر اسلامی و غیراسلامی که جوامع اسلامی زندگی می کنند، کارزارهایی راه اندازی شده تا به مستمندان در جریان ماه رمضان کمک شود. کمک به نیازمندان نیز بخشی از اعمال نیک در ماه رمضان شمرده می شود. عکس از مسجد ابوبکر صدیق در شهر فرانکفورت آلمان.

در برخی از کشورهای جهان مساجد به طور کامل تعطیل شده اند. مثل این مسجد در شهر ووپرتال در ایالت نورراین وستفالن آلمان که به خاطر پاندمی ویروس کرونا به روی عبادت کنندگان مسدود است. در آلمان برخی از روسای مجامع اسلامی از کاهش اعانه ها به شماری از مساجد خبر داده اند.

خوردن افطاری گروهی در برخی کشورهای اسلامی یک سنت رمضانی است، اما امسال به دلیل بحران کرونا در اکثرشان چنین برنامه هایی احتمالا برگزار نمی شود. این عکس آرشیف افطاری گروهی را در شهر کربلای عراق نشان می دهد.

در برخی از کشورهای اسلامی مومنان به مناسبت رسیدن ماه رمضان در خیابان ها به شادی و سرور می پردازند. این دو جوان فلسطینی در نواز غزه در کوچه ها ساز و دهل رمضانی می زنند. در برخی نقاط افغانستان نیز رسم رمضانی رفتن بعد از افطاری وجود دارد؛ اما معلوم نیست امسال کسی به خاطر بحران کرونا برود یا خیر!

فقر و تنگدستی این روزها بیشتر از هر زمان دیگری در چهره باشندگان کابل هویداست. هرچند سپری کردن رمضان در قرنطین برای پولداران دشوار نیست، اما برای فقرا مشکلات چند برابر می شود.

خیابان های کابل آرام تر از همیشه است؛ آرام از سر و صدای همیشگی که با ازدحام ترافیک و مردم ایجاد می شد. موترهای مودل بالا هم کمتر در سرک های پایتخت افغانستان به چشم می خورند.

دوکان داران و کسبه کاران که اکثرا به عنوان طبقه متوسط افغانستان شناخته می شوند، این روزها بیکار شده اند. پاندمی ویروس کرونا اقتصادشان را به شدت ضربه زده و آنان را تهدید می کند که کار و بار اندک شان را نیز از دست داده و در رده افراد فقیر جامعه قرار گیرند.

فقیران فقیرتر شده اند؛ چراکه کار و بار روزمره آنان نیز به شدت کم شده و درآمدی ندارد. این روزها در پایتخت افغانستان بیشتر کسانی را می توان دید که فقر و ناداری مجبورشان می کند در جریان بحران جهانی پاندمی ویروس کرونا نیز برای نفقه خانواده شان بیرون رفته و کار کنند.

خانواده های پرجمعیت افغان معمولا در ماه های رمضان در حالت عادی نیز با مشکلات اقتصادی مواجه می شوند؛ چراکه در این ماه معمولا نرخ مواد خوراکی و سوخت افزایش می یابد. حالا که بیکاری و خانه نیشینی نیز اضافه شده، ترس از گسترش فقر بیشتر گردیده است.

زنان و کودکان همانطور که بیشترین ضربه را از جنگ متحمل می شوند، شدیدترین تاثیرپذیری را نیز از رشد فقر دارند. در دوره بحران پاندمی ویروس کرونا، صدها هزار زن بیوه و کودک یتیم با خطر گرسنگی شدید مواجه شده اند.

بخشی از جامعه افغانستان را کارگران روزمزد تشکیل می دهند. برعلاوه بیجاشدگان داخلی، تعداد مهاجران عودت کننده از ایران و پاکستان نیز شدیداً افزایش یافته است که در شرایط کنونی از آسیب پذیرترین اقشار جامعه اند.

هرچند سازمان های بین المللی و نهادهای ملی وضعیت فعلی در افغانستان را نگران کننده خوانده اند، اما به هر حال نبض زندگی در کلان شهرهایی چون کابل همچنان می زند. افغان ها امسال به دلیل محدودیت ها و فقر اقتصادی مراسم عیدی مجلل هم نخواهند داشت.