"چرا شما روسری نمی پوشید؟"

این سوال را پسران زیادی که مادرشان روسری یا چادر به سر می کنند، همیشه از یاسمین اوکوتانسوی می پرسند. او مسلمان است و زبان انگلیسی و علوم اسلامی را در یک مکتب ابتدائیه در شهر بن آلمان تدریس می کند. او به شاگردان شریح داده که مجبور نیست به دلیل اینکه مسلمان است، چادر بپوشد. او سوره هایی از قرآن را برای تجزیه و تحلیل در صنف درسی اش خواند. از نظر او، پوشیدن روسری پیش از همه دلایل فرهنگی دارد؛ مثلا در یک منطقه که آنجا مردم خود را با دستمال پوشیدن از گرما و گرد و خاک محافظت می کند. او می گوید البته می توان این امر را هم متفاوت دید: «ما در تفکر ما آزاد هستیم». او در ادامه می افزاید که همه باید عقیده دیگران را بپذیرند، هیچ کس نباید مجبور به پوشیدن روسری یا چادر شود. 

دختران چطور؟

یاسمین اوکوتانسوی تخمین می زند که در مکتبی که او کار می کند، حدود ۷۰ درصد از شاگردان مسلمان اند و یک تا سه شاگرد دختر در هر صنف، به شمول دختران زیر ۱۴ سال روسری یا چادر می پوشند. بر اساس مشاهدات او، شاگردان به صورت داوطلبانه چادر به سر می کنند. او می گوید: «حتی دخترانی که مادران شان چادر نمی پوشند، روسری می پوشند».

یاسمین اوکوتانسوی چادر را بخشی از فکتورهای خودیابی می بیند که به یک مود تبدیل شده است. وی یادآور می شود: «دختران با روسری آرایش می کنند، چادرهای شان را زیبا و مدرن می پوشند و موهایشان را در زیر چادر بلند و زیبا آریش می کنند.»

هنگامی که اوکوتانسوی با پدر و مادرش در دهه ۱۹۶۰ از ترکیه به آلمان مهاجرت کردند، روسری در مکاتب ترکیه، دانشگاه ها و دفاتر دولتی این کشور ممنوع شده بود و همچنین این امر خانواده های ترک در آلمان را تحت تاثیر قرار داد. او می گوید اکنون این امر در حال تغییر است. علاوه بر این، برخی از خانواده های دنیای عرب یا شمال افریقا سنت های مختلفی داشتند.

ممنوعیت "غیر قابل اجرا"

توماس بویهم معلم حقوق مکاتب در موسسه آموزش معلمان در شهر هسن آلمان است و معلمان و مدیران مکاتب را آموزش می دهد. وی می گوید: «تعداد شاگردان مکتب که روسری می پوشند، در حال افزایش است.» او می افزاید: «گرایش به این سمت است که همواره دخترانی که چادر می پوشند، از سنین جوانتر به چادر پوشیدن آغاز می کند و معلمان و مدیران مکاتب روی این امر صحبت می کنند».

الکساندر اشپلزبرگ از انجمن آموزش و پرورش (VBE) در ایالت نوردراین وستفالن می گوید که هیچکس عدد دقیقی در دست ندارد که به چه تعداد شاگردان چادر می پوشند. همچنین از این که به چه تعداد از معلمان مکاتب و معلمان کودکستان ها چادر می پوشند، نمی توان رقمی دقیق را ارائه کرد. اما او می گوید که او شاهد نبوده که دختران در کودکستان چادر بپوشند، اما این به این معنی نیست که هیچ وجود نداشته باشد.

ممنوعیت روسری در مکاتب را توماس بویهم "غیر قابل اجرا" می داند. در مورد نقض این امر، مکاتب گزینه ندارند. آنها می توانند شاگردان را دوباره به خانه های شان بفرستند و یا والدین شان را برای صحبت به مکتب بخواهند، اما اگر بینش در قبال این امر وجود نداشته باشد، امکاناتی دیگر در دست نیست. بویهم می افزاید: «یک صنف موازی بی معنی خواهد بود. اخراج از مکتب مطرح نیست؛ زیرا این امر نمی تواند مناسب باشد». به قول او راهی که باقی می ماند یک تذکر کتبی است که اما از جانب والدین نادیده گرفته می شود. 

آزادی مذهب و حق آموزش و پرورش 

یاسمین اوکوتانسوی نمی خواهد به شاگردان اش تعیین کند که چه چیزی باید بپوشند. او می گوید: «من در برابر دختران با مدل موی "پانک" هم چیزی ندارم.» (پانک یک فرهنگ جوانان است که در اواسط دهه ۱۹۷۰ در نیویارک و لندن ظاهر شد. مشخصه پانک برخورد های تحریک آمیز و رفتارهای ناسازگار و غیرمتقابل است. همچنین آرایش موها با قیچی خاص و رنگ های خاص.) او در ادامه گوید دخترانی مسیحی از خانواده های "باپتیست" هم هستند که اجازه ندارند پطلون بپوشند و تنها دامن یا پیران های دراز می پوشند. او می گوید اینجا نیز در نهایت دخالت نمی کند: «ما آزادی مذهبی داریم و هر کس باید خودش تصمیم بگیرد که چطور می خواهد لباس بپوشد».

توماس بویهم همچنین می گوید که والدین می توانند از آزادی مذهبی و حق تحصیل خود استفاده کنند. به گفته وی از آنجا که در آلمان حتی معلمان اجازه پوشیدن چادر در مکاتب را دارند، ممنوعیت چادر برای شاگردان را اجرایی کردن، مشکل است: «این از نظر قانونی به نظر من یک مشکل نیست و قابل حل است.» بحث در مورد نمادهای مذهبی و یا عوامل اذیت کننده توسط فرهنگ های مختلف در مکاتب مهم است و او می گوید که اما ممنوعیت حجاب "احتمالا آغازی مناسب باشد." 

گفتگوها و تبادل ارزش ها در مکاتب

در یک مورد، متخصص قانون مکاتب و معلم علوم اسلامی با هم توافق نظر دارند: عامل تعیین کننده گفتگو با والدین است که اغلب می توان به توافقی نیز دست یافت. بویهم می گوید: «تنها یک اقلیت کوچک اند که نگرش دفاعی شدید دارند». در این موارد، او روی کار آموزشی مکاتب حساب می کند. آنها چندین سال نیاز دارند تا ارزش هایشان را بیان کنند: «اینکه تا چه حد جای پا پیدا می کند، برای ما وقت نشان خواهد داد».

یاسمین اوکوتانسوی می گوید مسائل و نگرانی های بسیار مهم تری از ممنوعیت روسری وجود دارند؛ مثلا خشونت های جسمی و روحی علیه کودکان. در مورد روسری، تجربه نشان داده که دختران آن را زمانیکه دیگر نمی خواهند بپوشند، کنارش می گذارند.

اما در یک نکته، این معلم علوم اسلامی خواستار قوانین سختگیرانه تر است و می گوید: «حجاب کامل، که کاملا چهره فرد را می پوشاند و نمی توان فهمید که چه کسی در پشت چنین یک حجاب قرار دارد، باید ممنوع گردد». او در ادامه می گوید که این مساله در مکتب ما حل شده است: «ما تصمیم گرفتیم، دختران که حجاب کامل می پوشند در مکتب نگیریم و همچنین مادرانی که حجاب کامل می پوشند نیز اجازه ورود در مکتب را ندارند».

nka, rsh (Grunau)