دویچه وله: برای بسیاری ناظران خاور میانه کشورهایی مانند عربستان سعودی، امارات متحد عربی و مصر به مثابه قدرت های حفظ وضع موجود (استاتسکو) شمرده می شوند، در حالیکه ایران و تا حدودی ترکیه و قطر  قدرت های تجدیدنظرگرا به حساب می روند. آیا شما فکر می کنید که دوستی مجدد بین انقره و دوحه به دنبال بحران خلیج بازتاب دهنده وضع موجود یا استاتسکو در برابر مبارزه قدرت تجدید نظر طلب در این منطقه می باشد؟

ایرکمن: بلی، توازن قدرت به دنبال بهار عربی هنوز در خاورمیانه وجود ندارد. ما شاهد چندین جنگ داخلی جاری در منطقه می باشیم. همه این جنگ های داخلی به طریقی فرجام نیافته اند که قدرت های منطقه می خواسته اند. عربستان سعودی و ایران آنچه را می خواسته اند به دست نیاورده اند و سوریه درهم و برهم است. هرگاه شما به قدرت های مهم منطقه نظری بیاندازید، هیچ یک آن ها نمی توانند در این جنگ های داخلی اعلام پیروزی کنند.

علاوه بر این، از آنجایی که منازعه و عدم توازن قدرت وجود دارد، هزینه های اقتصادی و سیاسی برای همه کشورهای منطقه افزایش یافته است. همینکه این هزینه ها در نقطه جوشش برسد... این کشورها تا آنجا می توانند پیش بروند که علیه یکدیگر اعلام جنگ نمایند و یا در مناطق مورد اختلاف راه آشتی بیابند. اما واقعیت این است که هیچ یک از قدرت های خاورمیانه ظرفیت غلبه بر معضلات موجود را ندارد. به همین دلیل است که آن ها از کشورهای دارای اهمیت نهایت زیاد، مانند ایالات متحد امریکا، روسیه و یا برخی قدرت های اروپایی کمک می خواهند.

 بنابراین، هم قدرت های منطقه یی و هم قدرت های خارجی در جنگ قدرت در خاورمیانه دخیل می باشند و من فکر می کنم که ما باید قضیه قطر را از این عینک نگاه کنیم. معضل تنها محدود به قطر نیست.

دویچه وله: روابط بین قطر و ترکیه در ده سال گذشته یک گرایش مثبت داشته است. هردو کشور سرمایه گذاری مشترک داشته و توافقاتی در بخش آموزش نظامی امضا نموده اند. آیا شما فکر می کنید که ترکیه در بحران جاری  بنا بر صمیمیتی که در این روابط است از قطر حمایت می کند و یا حکومت انقره یک مشی سیاسی حساب شده را در پیش گرفته است؟

ایرکمن: اگرچه مناسبات دوستانه قطر و ترکیه یک امر آشکار است. هرگاه به سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ترکیه نظر انداخته شود، امارات متحد عربی بیشترین سهم را در بین کشورهای منطقه در این قسمت دارد. و ترکیه علیه امارات متحد عربی ایستاده است که متعلق به جبهه ضد قطر عربستان  سعودی در بحران جاری می باشد. این حقیقت دارد که قطر در ترکیه به طور سنگینی سرمایه گذاری نموده است و این توانایی را دارد تا بیشتر سرمایه گذاری کند، اما این مناسبات اقتصادی نمی تواند حمایت ترکیه از قطر را به خودی خود توضیح دهد.

هرگاه شما به سیاست ترکیه و قطر در سوریه نگاه کنید و همکاری آن ها را در این کشور جنگزده ببینید، هرگاه شما موضع آن ها را در ارتباط با اوضاع مصر بعد از کودتای ۲۰۱۳ بنگرید، حمایت آن ها از یکدیگر باید از چشم انداز محاسبات سیاسی منطقه ای در نظر گرفته شود تا صرفاً ملاحظات اقتصادی.

وقتی که پای موضوعات منطقه یی در میان می آید، هرگاه قطر از این تصویر حذف گردد، این امر می تواند ترکیه را منزوی کند. شاید به همین دلیل است که ترکیه نمی خواهد قطر را از دست بدهد.

دویچه وله: تا همین اواخر اختلافات بین قطر و اردوگاه عربستان سعودی و تفاوت های ظریف سیاسی در خلیج برای یک ناظر معمولی اوضاع ترکیه مشهود نبود. فکر می کنید چه تاثیراتی این بحران بر درک ترکیه از منطقه خلیج گذاشته است؟

ایرکمن: درک منطقه خلیج در ترکیه عادتاً یکپارچه بوده است. با توجه به انکشافات اخیر من فکر نمی کنم که این راهیافت ساده گرا دیگر مطرح باشد. هرگاه شما در مورد این تفرقه در خلیج به پُست های رسانه های اجتماعی نگاه کنید و یا به اظهار نظرهای کسانی توجه کنید که رهبری افکار را در دست دارند، اکنون بیشتر تاکید بر ظرافت های ترجیحات مختلف سیاست در بین کشورهای منطقه صورت می گیرد.

دویچه وله: آیا فکر می کنید که با پیجویی سریع توافق اعزام سربازان برای ماموریت آموزشی که ترکیه در سال ۲۰۱۴ امضا نموده بود، ترکیه یک پیام ستیزه جویانه به عربستان سعودی و امارات متحد عربی می فرستد؟

زرحت ایرکمنک: ترکیه نه تنها به عربستان سعودی و امارات متحد عربی پیام می فرستد بلکه همچنان در برابر همه کشورهای قدرت نمایی می کند که به طور بالقوه با قطر مخاصمت نشان بدهند. این توافق نظامی بین ترکیه و قطر شامل طرح های آموزشی است، اما به ترتیبی که این توافقنامه به جامعه بین المللی معرفی شده است، علامت واضح حمایت از قطر است. من فکر می کنم این یک پیام صریح و روشن است. این حمایت حاکی از آن است که: «اگر در پی راه‌هایی برای فشار بر قطر به غیر از طرق دیپلوماتیک باشی، بدان که قطر تنها نیست.» و من فکر می کنم که این پیام توسط دیگر جناح ها درک شده است.

صرحت ایرکمن در" بنیاد قرن بیست و یکم ترکیه" کار نموده و ریاست پژوهش های بخش خاورمیانه و افریقا را دارد. ایرکمن در عین زمان استاد دانشگاه اخی اروان است.

مصاحبه کننده: جاگری اوزدمیر/ ر. ر.