افغانستان به تکرار شاهد زلزلههای پرتلفات و ویرانگر بوده است. اخیراَ ولایت هرات در غرب این کشور شاهد زلزلهای مرگبار بود. چرا در افغانستان به تکرار زلزله به وقوع میپیوندد و تلفات و خسارات زیادی به جا میگذارد؟
اعلانات بازرگانی
زلزله روز شنبه در ولایت هرات در غرب افغانستان به شدت ۶.۳ درجه ریشتر «بیش از ۲۰۰۰ کشته» به جا گذاشت و تقریباً همه خانهها در ۱۱ روستا کاملاَ ویران شده اند.
چرا به تکرار در این منطقه زلزله به وقوع میپیوندد؟
افغانستان به خاطری که در امتداد سلسله کوههای هندوکش موقعیت دارد، مستعد وقوع زلزله است. سلسه کوههای هندوکش بخشی از «کمربند آلپاید» است که دومین منطقه فعال زلزلهخیز در جهان بعد از منطقهای موسوم به «حلقه آتش» در اقیانوس آرام است.
کمربند آلپاید به امداد ۱۵ هزار کیلومتر امتداد دارد که از بخش جنوبی اورآسیا شروع شده و از طریق هیمالیا گذشته تا اقیانوس اطلس امتداد دارد. این کمربند زلزلهخیز برعلاوه سلسله کوههای هندوکش شامل سلسله کوههای دیگر به شمول کوههای آلپ، کوههای اطلس و کوههای قفقاز میشود.
علاوه بر این، «پوسته زمین» در افغانستان به صورت خاص متلاطم است، چون محل تلاقی صفحات تکتونیکی عربی، هندی و اورآسیا میباشد. پوسته زمین از ۱۵ صفحه تکتونیکی ساخته شده است و زمانی که این صفحات تکتونیکی علیه همدیگر حرکت و یا با یکدیگر برخورد میکنند زلزله به وقوع میپیوندد. مرز میان صفحات تکتونیکی هندی و اورآسیا در نزدیکی سرحد افغانستان و پاکستان موقعیت دارد.
زلزلهها در افغانستان معمولاً در نتیجه برخورد سخت صفحات تکتونیکی هندی با صفحات تکتونیک اورآسیا ایجاد میشود. چنین برخوردهای تکتونیکی زمین را میلرزاند و به سمت بالا فشار میدهد. این گونه برخوردهای صفحات تکتونیکی زمین برعلاوه ایجاد زلزله، کوههایی مانند هیمالیا، هندوکش و پامیر ایجاد میکند.
زلزله یا حوادث تکتونیکی این چنینی در منطقهای مثل افغانستان، جایی که زیرساختها ضعیف است و مردم در خانههای خام در روستاهای دورافتاده زندگی میکنند، معمولاً ویرانیهای گستردهای را به بار میآورند.
در ماه جون سال ۲۰۲۲ میلادی زمینلرزهای مرگبار در شرق افغانستان بیش از ۱۰۰۰ کشته به جا گذاشت. تصاویر زمینلرزه ۲۰۲۲ را در این آلبوم عکس از آرشیف ببینید:
زلزله مرگبار در جنوب شرق افغانستان به روایت تصویر
شمار تلفات زلزله در افغانستان افزایش یافته است. عملیات جستجو و نجات به دشواری پیش میرود. در عین زمان مقامات طالبان از رسیدن کمکهای بشردوستانه کشورهای همسایه و منطقه خبر داده اند.
عکس: AFP/Getty Images
فاجعهای در نیمه شب
دو ولایت جنوب شرقی افغانستان نیمههای شب چهارشنبه اول سرطان گواه زمینلرزهای مرگبار بودند. این زمین لرزه تلفات زیاد جانی و خسارات هنگفت مالی را در پی داشته است. بنا بر معلومات طالبان در این رویداد طبیعی بیش از ۱۰۰۰ نفر کشته و ۱۵۰۰ تن دیگر زخمی شده اند.
عکس: Ebrahim Nooroozi/AP Photo/picture alliance
دشواری عملیات نجات
دورافتاده بودن مناطق زلزلهزده و کمبود امکانات تلاشهای جستجو و نجات را دشوار ساخته است. بسیاری مردم با دستان خالی یا وسایل ابتدایی مانند بیل مصروف عملیات نجات اند. شماری از زخمیان توسط هلیکوپتر به شفاخانهها انتقال داده شده اند.
عکس: Bakhtar News Agency/dpa/picture alliance
خسارات هنگفت مالی
این زلزله هزاران تن دیگر را نیز بیخانمان کرده است. ارزیابی اولیه ملل متحد حاکی از آن است که حدود دو هزار باب خانه مسکونی در این زلزله تخریب شده است.
عکس: Bakhtar News Agency/AP/picture alliance
مردمی که به همه چیز نیاز دارند
زلزلهزدگان به هر گونه کمک مانند غذا، خیمه و ادویه ضرورت دارند. هم افغانهایی در داخل این کشور و هم شماری از کشورها برای کمک اعلام آمادگی کرده اند.
عکس: Bakhtar News Agency/AP/picture alliance
عملیات نجات زخمیان با هلیکوپتر
مقامات طالبان گفتهاند ۵۰ آمبولانس و چهار تا پنج فروند هلیکوپتر به منطقه اعزام کردهاند. در عکس هایی که روز گذشته از مناطق زلزله زده نشر شده دیده می شود که زخیمان به داخل هلیکوپترها انتقال می شوند. یکی باشنده ولسوالی گیان پکتیکا گفت که در این منطقه شفاخانه یی وجود ندارد و زخمی ها به دیگر مناطق و کابل منتقل می شوند.
عکس: BAKHTAR NEWS AGENCY/REUTERS
اندوه از دست دادن عزیزان و غمخواری زخمیان
بارش باران و نبود امکانات باعث کندی عملیات جستجو و نجات شده است و احتمال این که گیر ماندگان در زیر آوار زنده بیرون کشیده شوند، همواره کمتر میشود.
عکس: Bakhtar News Agency/AP/picture alliance
آمبولانس ها برای انتقال زخمیان زلزله
ساکنان مناطق بحران زده می گویند که بعد از زلزله مرگبار ولایت های خوست و پکتیکا در افغانستان شماری از زخمیان به وسیله آمبولانس ها و موترهای شخصی به شفاخانه ها در مناطق دور و نزدیک منتقل شدند.
عکس: Saifurahman Safi/XinHua/dpa/picture alliance
نیاز جدی به لباس وغذا
طالبان می گویند که مردمان مناطق زلزله زده علاوه بر خدمات درمانی به لباس و غذا نیز ضرورت دارند.
عکس: BAKHTAR NEWS AGENCY/REUTERS
انتقال کمک های بشردوستانه
ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان در توییتی نوشته است که ۸ عراده موتر لاری مملو از مواد غذایی و اشیای مورد نیاز از سوی پاکستان از طریق زمین به پکتیکا مواصلت ورزید. او افزوده است که دو طیاره کمک های بشری نیز از ایران و یک طیاره حامل کمک های بشری شب گذشته از قطر به کابل رسیده است.
عکس: National Disaster Management Authority/AP/picture alliance
وعده کمک های فوری
طالبان وعده کمک های فوری به مردم زلزله زده را داده اند. حکومت سرپرست طالبان اعلام کرده است که یک میلیارد افغانی را به منظور رسیدگی به خانوادههای قربانیان و آسیبدیدگان زمین لرزه در ولایتهای خوست و پکتیکا اختصاص داده است.
عکس: Ebrahim Nooroozi/AP Photo/picture alliance
چشم به راه کمک
این مرد کهنسال در ولایت خوست در جنوب شرق افغانستان در کنار مخروبه های به جا مانده از زلزله با چهره غم زده و پریشان نشسته است. او نیز احتمالا مانند هزاران تن دیگر خانه و کاشانه اش را از دست داده است.
عکس: AP Photo/picture alliance
آسیب پذیری به دلیل معیاری نبودن خانهها
حوادث طبیعی فصلی مانند سیلابها، توفانها، ریزش برف و زلزله هر از چند گاهی از افغانها قربانی میگیرد. زلزله در افغانستان به تکرار به وقوع میپیوندد. معیاری نبودن خانهها و ساختمانها، آسیبپذیری در برابر زمینلرزه را تشدید کرده است. بسیاری خانهها در افغانستان از خشت خام و یا به اصطلاح کاه گلی ساخته شده اند.
عکس: AFP/Getty Images
12 عکس1 | 12
یادداشت: این نوشته در سال ۲۰۰۲ نشر شده بود و با توجه به زلزله اخیر در ولایت هرات افغانستان تجدید و بازنشر شده است.