حکومت در اسلام آباد روابط بسیار پیچیده ای با تحریک طالبان (تی تی پی) پاکستان دارد، و این گروه شبه نظامی روابط نزدیکی با طالبان افغانستان دارد. اسلام آباد در سال ۲۰۰۸ تحریک طالبان را ممنوع اعلام کرد. این گروه مسلح مسئول حملات مختلف تروریستی در پاکستان به ویژه حمله به مکتبی در پیشاور در سال ۲۰۱۴ است. در این حمله ۱۴۹ نفر از جمله ۱۳۲ کودک کشته شدند.

طالبان پاکستانی همچنان به مواضع نظامی این کشور حمله کرده اند و به همین دلیل نارضایتی شدیدی در اردوی این کشور وجود دارد. افراد این گروه مسلح در سال ۲۰۱۲ ملاله یوسفزی را مورد شلیک قرار دادند. ملاله بعداً به دلیل تلاش‌هایش برای ترویج آموزش در زادگاهش سوات، جایزه بین المللی نوبل را دریافت کرد. بنابراین، زمانی که مقامات پاکستانی تصمیم به آغاز گفتگوهای صلح با تحریک طالبان پاکستان گرفتند، این تصمیم به طور گسترده در پاکستان محکوم شد.

امکان آتش بس فوری وجود ندارد

پس از ماه آگست سال ۲۰۲۱‍، طالبان افغانستان نقش میانجی را در مذاکرات بین طالبان پاکستان و اسلام آباد ایفا کرده است. تاکنون چندین دور گفتگو ها در کابل برگزار شده است اما نتیجه قابل توجهی به دست نیامده است. در نتیجه مذاکرات در ماه می، روی "آتش بس دایمی" در برابر آزادی ده ها جنگجو و فرمانده تحریک طالبان پاکستان توافق صورت گرفت، اما تحلیلگران معتقدند که این توافق همچنان به طور گسترده و مداوم نقض می شود.

یکی از خواسته های تحریک طالبان پاکستان این است که مناطق قبیله یی در امتداد مرز با افغانستان (فاتا) که وضعیت نیمه خودمختار دارند، به این مناطق بازگردانده شود. در سال ۲۰۱۸، اسلام آباد به خاطر دولتداری خوب، (فاتا) را با خیبر پشتونخوا در جنوب شرق کشور ادغام کرد. این منطقه محل امنی برای شبه نظامیانی است که از دو سوی مرز عملیات می کنند. هفته گذشته برای پایان دادن به این بحران، یک گروه هشت نفری از علمای پاکستان به کابل رفتند، اما این گروه شبه نظامی در موضع خود انعطاف نشان نداد.

درخواست های غیرقابل اجرا

کارشناسان امنیتی می گویند که خواسته های تحریک طالبان پاکستان برای حکومت پاکستان غیرقابل قبول است. ملیحه لودی، سفیر سابق پاکستان در سازمان ملل متحد در گفتگو با دویچه وله گفت: «پاکستان می خواهد به جنگ ۱۴ ساله با تحریک طالبان پاکستان پایان دهد و امنیت را در مناطق مرزی برقرار کند. به همین دلیل به مذاکره با این گروه متخاصم تصمیم گرفت و رهبران افغانستان را میانجی قرار داد.»

وی افزود که "این گفتگوها به طرز ناامیدکننده ای پیش رفته و مملو از مشکلات است."  لودی می گوید که از جمله خواسته های اصلی تحریک طالبان پاکستان بازگشت (فاتا) به وضعیت سابق، اجرای قوانین شریعت در منطقه و خروج اردوی پاکستان از مناطق مرزی است. مایکل کوگلمن، کارشناس مسائل جنوب آسیا در مرکز تحقیقاتی اندیشکده واشنگتن، به نتیجه این مذاکرات چندان خوشبین نیست.

وی در گفتگو با دویچه وله گفت: «تی تی پی درخواست کرده است و فکر نمی کنم پاکستان این درخواست را بپذیرد.» او در ادامه اظهار داشته است که از سوی دیگر به نظر نمی رسد که تحریک طالبان پاکستان قصد داشته باشد امتیازی بدهد، اما حتی در صورت حصول توافق نیز بعید است که این توافق بر سر جای خود باقی بماند. در گذشته شاهد بودیم که با وجود چنین توافقاتی، تحریک طالبان پاکستان بار دیگر دست به خشونت زده است.« کوگلمن می افزاید که همچنین نمی توان تصور کرد که اسلام آباد تصمیم ادغام (فاتا) را تغییر دهد، زیرا اگر این اتفاق بیفتد، پیروزی بزرگی برای تحریک طالبان پاکستان محسوب می شود.

او می گوید: «از طریق حکومت داری ضعیف و تصمیمات ضعیف حکومت، گروه های مسلح فرصت بزرگی برای افزایش قدرت و اجرای خواسته ها و ایده های خود خواهند داشت و من فکر می کنم اسلام آباد هرگز برای این کار آماده نخواهد بود.»

چرا پاکستان علاقمند توافق با تحریک طالبان است

سمن رضوان، کارشناس امور استراتژیک اسلام، به دویچه وله گفت: «پاکستان مجبور شد مذاکرات با تحریک طالبان پاکستان را آغاز کند زیرا تعداد حملات در این کشور افزایش یافته است و هیچ جایگزین دیگری برای کنترول این وضعیت وجود نداشت.» در چند ماه گذشته حملات تحریک طالبان پاکستان علیه اردوی پاکستان افزایش یافته است. در ماه اپریل امسال، ۷ سرباز پاکستانی در حمله این گروه شبه نظامی در نزدیکی مرز افغانستان کشته شدند. اردوی پاکستان  یک دیوار بلند نیز در مرز با افغانستان ساخته است، اما با وجود این، حملات متوقف نشده است.

ملیحه لودی می گوید که طالبان پاکستانی یا تحریک طالبان پاکستان نیز باعث ایجاد اختلاف بین اسلام آباد و طالبان افغانستان می شود.

هیئتی از علمای دینی پاکستان به کابل رفتند

او گفت: «پاکستان امیدوار است که بر اساس همکاری های دوجانبه، با کابل روابط داشته باشد، اما در آینده ممکن است این روابط با آزمایش هایی روبرو شود. دلیل این امر این است که پس از به قدرت رسیدن طالبان، اسلام آباد به طور مداوم نگرانی خود را در مورد حملات تروریستی از مرز ابراز داشته داست. آنها امیدوار بودند که حکومت طالبان به پاکستان در تامین امنیت مرزهای غربی این کشور کمک کند، اما این اتفاق نیفتاد. مخفیگاه های تحریک طالبان پاکستان در افغانستان وجود دارد و از آنجا حمله می کنند.«

حسین حقانی، رئیس امور آسیای جنوبی و مرکزی در موسسه (هدنس) و سفیر سابق پاکستان در ایالات متحده، بر این عقیده است که در صورت عدم دستیابی به توافق، اسلام آباد ممکن است بالای مخفیگاه های تحریک طالبان پاکستان یا طالبان پاکستانی در داخل افغانستان حملات هوایی انجام دهد.

nk, si (J. Akhtar / Haroon Janjua)