عقب نشینی از موضع اولیه در مورد افغانستان

وجه بسیار چشمگیر سخنرانی رئیس جمهور ترامپ در مورد افغانستان یک چرخش ۱۸۰ درجه ئی را در افکار وی در قسمت چگونگی برخورد با جنگ افغانستان نشان می دهد. ترامپ در آغاز اظهاراتش گفت که او معمولاً بر غرایز خود اعتماد دارد و غریزه اش در مورد افغانستان خارج شدن از آنجا بود.

اما پس از آن تقاضا نمود تا به تصمیمش اعتماد شود و گفت: «همین که رئیس جمهور شد و این موضوع را با دقت بیشتر با جنرال ها مورد تحقیق قرار داد، شروع به دگرگونه فکر نمودن کرد.» بنا به گفته جنیفرمرسیکا یک پژوهشگر سخنان رئیس جمهور در دانشگاه "ای اند ام" تگزاس «معمولاً ما به سخنران هائی اعتماد می کنیم که معتقدیم وارد در موضوع بوده و دارای نیات حسنه اند. ترامپ برای هردو مورد تقاضا به عمل آورده است.»

در گذشته ترامپ مکرراً تلاش های جنگی ایالات متحد امریکا در افغانستان را انتقاد کرده است. او پایان دادن مداخله ایالات متحد امریکا در افغانستان را تقاضا نموده بود و از واشنگتن خواسته بود تا به عوض آن به بازسازی کشورش بپردازد.

اکنون وی نه تنها با عقب نشینی از تصمیمش دایر بر بیرون رفتن از آن کشور، بلکه با افزایش نا مشخص شمار سربازان در آن کشور، برای تامین آرامش در آنجا اثر شخصی اش را بر تلاش های جنگی ۱۶ ساله می گذارد. در حال حاضر بیش از ۸۰۰۰ سرباز ایالات متحد امریکا در افغانستان توظیف می باشند.

لفاظی های شدید با اشارات مشخص اندک

جیسن لایل، دانشمند علم سیاست در دانشگاه یل که بیشتر تحقیقاتش روی افغانستان تمرکز دارد و همچنان به حیث مدیر آزمایشگاه میدانی در مورد خشونت سیاسی در آن دانشگاه کار می کند، می گوید: «دردمندانه برای یک سخنران در مورد یک سیاست عمده، این بیانیه فاقد کدام نظر خاص واقعی در مورد استراتژی ایالات متحد امریکا و یا اهداف نهائی در افغانستان بود. ما هرگز نه کدام معیار صریح برای پیروزی به دست آوریم و نه کدام احساس چیز نوی در قسمت برخورد به این مساله، که در گذشته چنان نشده باشد. در این ارتباط به نظر من این سخنرانی بسیار فقیر بود.»

این در حالیست که اظهارات ترامپ فاقد اقدامات محسوس و یا ارقامی در مورد سقف سربازان بود و او سخنانش را با لفاظی شدید چاشنی داده بود و می گفت که ایالات متحد امریکا اکنون «برای بُرد می جنگد» و تروریستان را «تبهکاران» و «بازنده ها» خطاب می کرد. اما فراتر از کلماتی که به قوماندان های حاضر در میدان، آزادی بیشتر برای تصمیم گیری در مورد دشمن در همانجا داده می شود، این سخنرانی چیز خاصی در مورد راه دقیق پیروزی پیشکش ننمود.

اما آنچه قابل یاد آوریست اینکه بنا به حدس لایل، به نظر می رسد که ترامپ دست کم در ظاهر دروازه را برای یک راه حل سیاسی با طالبان بست. لایل به دویچه وله گفت: «طرز برخورد او به نظر می رسید به طور سنگینی متکی بر کشتار کامل شورشیان تا بیرون رفتن آن ها می باشد، تا اینکه بکوشد آن ها را در یک نوع پروسه سیاسی بپیچاند.»

برای مرسیکا، این سخنرانی ترامپ لحن زمان اوباما را داشت، با یک تفاوت کلیدی، به این معنا که«در حالی که ترامپ در ادعایش دایر براینکه ایالات متحد امریکا دیگر شرایطش را برای کمک ها دیکته نمی کند، در اساس پایان دوکتورین ویلسن را اعلام نمود که می گفت شاید ما برای کمک به توسعه دموکراسی و سرمایه داری به جنگ متوسل شویم.»

قائل شدن نقش بزرگتر به پاکستان و هند و عدم اشارت به روسیه و ایران

استراتژی رئیس جمهور ترامپ برای افغانستان یک نقش گسترده را هم برای پاکستان و هم برای هند پیش بینی می کند. اما در حالی که رئیس جمهور صرف از هند تقاضا نمود تا برای افغانستان کمک های اقتصادی فراهم سازد، با پاکستان برخورد بسیار شدیدتر صورت گرفت. ترامپ در اظهاراتش پاکستان را یک پیمانکار یا شریک ایالات متحد امریکا خطاب نمود، اما همچنان این کشور را متهم به حمایت از کسانی نمود که می خواهند امریکائی ها را بکشند و گفت که این کار باید فوراً متوقف گردد و یا اینکه ایالات متحد امریکا به طور نظامی دست به اقدام می زند. 

اما فراتر از تقاضاهای بیشتر عام در مقابل هند و فراتر از تهدیدهای عام علیه پاکستان، اظهارات ترامپ فاقد جزئیاتی در مورد معنای عملی این مسائل برای دوکشور نامبرده بود.

لایل از دانشگاه یل گفت: در حالیک ه ترامپ بر هند و پاکستان تمرکز نمود «اشاره ای به همه آن نقش فزاینده ای نکرد که روسیه و ایران در افغانستان به خصوص در قسمت حمایت از طالبان  دارند.» او افزود: «جنگ در چندین سال گذشته به طور قابل ملاحظه ئی تغییر کرده است، از لحاظ جغرافیائی گسترش یافته است و در پهلوی پاکستان پای دیگر قدرت ها را به میان آورده است. من فکر نمی کنم که این سخنرانی این واقعیت نوین را بازتاب داده باشد.»

ترامپ به مثابه یک رئیس جمهور سخنور

مرسیکا از دانشگاه "ای اند ام" تگزاس گفت: با توجه به اینکه ترامپ میلان به آن دارد که از سخنرانی های سیاسی مشورتی خسته شود و ترجیح می دهد که در همایش ها برای کار زار سیاسی سخنرانی کند (چنانکه روز سه شنبه در آریزونا برنامه ریزی شده بود) تا در مراسم رسمی، « من فکر می کنم این برای وی خوب بود.» او متن را از روی تیلی ترامپر با اندکی چاشنی و بدون انحراف خواند.

مرسیکا گفت: «او در بخش آغازین سخنرانی، مانند سخنرانی لنکلن در گیتیسبورگ، ادعاهائی مشابه در مورد سربازان امریکائی نمود، او به ارزش های ملی مانند دموکراسی و آزادی فراخواند و از امریکائی ها تقاضا نمود تا همدیگر را دوست داشته و به همدیگر اعتماد داشته باشند. مردم را به ارزش های متعالی ملی فراخواند.» مرسیکا افزود: «او ضرورت به این کار داشت، وی می بایست این کار را در هفته گذشته می کرد.» در اینجا اشاره وی به اعتراضات راست افراطی و خشونت ها در شارلوتزویل می باشد.

مورسیکا فکر نمی کند که این امر مردم امریکا را بیشتر به حمایت از جنگ افغانستان برانگیزد، اما او اشارت نمود که شاید این کار هدف ترامپ هم نبوده است: «او کار منصفانه ای برای حفظ آبروی خودش نمود که برعکس آنچه قبلاً گفته بود، چرا جنگ را ادامه می دهد.»

بنابراین، همه این ها اکنون به چه معناست؟

پیش از این سخنرانی، حرف های زیادی در این مورد بود که آیا ترامپ بعد از این سخنرانی اش و تصمیم گیری در مورد استراتژی جدید افغانستان، تلاش های جنگی در افغانستان را از آن خود خواهد دانست. اما از نگاه مورسیکا این طرز تلقی از همان آغاز غلط بوده است: «ترامپ به مثابه رئیس جمهور ایالات متحد امریکا همیشه مالک تلاش های جنگ افغانستان است، چه او بخواهد و یا نه. این سخنرانی بدان معناست که ترامپ مسئولیت تصمیم خاص در مورد وخیم شدن جنگ و یا بهتر گردیدن آن را دارد.»

لایل می گوید که رئیس جمهور با خطابه اش در مورد افغانستان کیکی دارد که خورده هم می شود: «از یک جانب روشن است که او توصیه جنرال هایش را دنبال می کند و همینطور قادر است در صورت ناکامی این تلاش ها او دست هایش را بشوید. از جانب دیگر او طوری موضعگیری نموده است که در صورت غیر محتمل که افغانستان تغییر جهت بدهد، او پاداش ها را درو کند.» وی افزود: «ترامپ می خواهد این جنگ را از آن خود گرداند، اما صرف در صورتی که آن را ببرد. در غیر آن جنرال هایش مالک این شکست خواهند بود.»

میشائیل کنیگه. ر.ر.